مرگ سنت‌ها در سایه چشم و هم‌چشمی در مجالس ترحیم

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: موضوع مرگ و سفر آخرت ماجرای جدید و غریبی نیست که مردمان دنیا و این مرز و بوم با آنها تازه آشنا شده باشند. سفر به دیار باقی راهی است که همه بشر باید آن را طی کنند و بدون شک تنها سفری است که به ره توشه مادی نیاز نخواهد داشت.

در کنار تلاش‌های آدمی برای تجمیع مال و یا توشه‌ای برای آخرت، گویا این سفر برای بازماندگان اهمیت متفاوتی دارد تا جایی که بازماندگان از حواشی این سفر برای همراه کردن فاتحه و دعا برای میت، برای خود به دنبال کسب آبروهای کذایی و پیروزی در مسابقه‌های تجمل و اشرافی گری هستند.

این مسابقه به قدری این روزها زننده و متفاوت شده که شاهد هستیم رسوم و آئین‌های مذهبی خوبی که برای میت برگزار می‌شد دستخوش تغییراتی عجیب شده است،! از دفن مرده با کفن‌های ترمه تا قبرهای چند صد میلیونی و سنگ قبرهای مزین شده به طلا تنها گوشه‌ای از مراسم پر زرق و برقی است که هیچ نفعی برای اموات نخواهد داشت اما گویا موجب کسب آبروی بازماندگان شده است.

بدون شک با گذر از هزینه‌های اسراف گونه و فاجعه بار مراسم ختم، محتوا و کیفیت دینی این برنامه‌ها نیز این روزها دستخوش تغییراتی شده که رنگ و بوی خوبی ندارد.

بازار شلوغ چشم و هم چشمی به مرگ سنت‌ها و آئین‌های مذهبی تبدیل شده است. آیین‌هایی که خیرات و حسنات را با میت همراه می‌کرد تا در دنیایی که جز اعمال خیر و نیکو توشه دیگری نیست، عزیزانمان دستان تهی نداشته باشند.

راه اندازی دفاتر تشریفات یکی از انحرافات این مراسم است. دفاتری که با اجرای تشریفات نقش مهمی در تغییر سمت و سوی مراسم مذهبی به تجمل گرایی دارند.

تشکیل دفاتر تشریفات؛ از تهیه کلیپ قبل از مرگ تا خواندن نماز قضا

مدیر یکی از دفاتر تشریفات در قزوین که در ابتدای ماجرا خود را مدیر یک مؤسسه مردم‌نهاد معرفی کرده بود در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ما به صورت تیمی فعالیت خود را آغاز کردیم، ایده طرح تشریفاتی مراسم عزا بعد از فوت پدرم به ذهنم خطور کرد زیرا بعد از فوت پدرم با هزینه‌های سرسام آور مخارج ترحیم مواجه شدم و از سوی دیگر حضور دلالان در این عرصه و ارائه قیمت‌های نجومی من را وادار به تشکیل این نهاد کرد تا با این کار بتوانم مخارج بالای مراسم عزا را کاهش دهم.

وی افزود: فعالیت ما در عرصه تشریفات در دو مرحله پیش از مرگ و بعد از مرگ انجام می‌شود! خدمات پیش از مرگ ما به زمانی باز می‌گردد که فرد هنوز در قید حیات است و ما برای تهیه مستند و تصویربرداری در بیمارستان یا منزل فرد بیمار حاضر می‌شویم تا برای مراسم بعد از مرگ وی کلیپ تهیه کنیم.

مدیر دفتر تشریفات عزا ادامه داد: کلیپی که از میت پیش از مرگ تهیه می‌شود شامل وصیت‌ها و صحبت‌های پیش از مرگ و تصاویر یادگاری از متوفی، همراه با موسیقی است هزینه تهیه‌ی کلیپ ۵ میلیون تومان و هزینه تدوین آن حدود ۲ میلیون تومان برآورد می‌شود البته هزینه پخش کلیپ در مراسم تشییع و هزینه بیمه وسایل اجرایی جدا دریافت شده و این کلیپ حدود ۱۵ دقیقه است.

این مدیر بیان کرد: صدور گواهی فوت از دیگر فعالیت‌های این مجموعه است و شخصی جهت دریافت گواهی فوت هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهد تا از اتلاف زمان برای خانواده متوفی جلوگیری شود از سوی دیگر مجموعه ما مشاوره‌های روانشناسی برای خانواده‌های داغ‌دیده جهت تسکین دادن به خانواده انجام می‌دهد که جلسه اول این کلاس‌ها رایگان است.

متأسفانه اجرای این فرهنگ‌های غیر اسلامی ماحصل چشم و هم چشمی مردم بوده و بویی از احکام اسلام نبرده‌است

وی عنوان می‌کند: خدمات پذیرایی و نیروی خدماتی متخصص با لباس فرم ویژه برای انجام خدمات پذیرایی در مراسم حاضر می‌شوند البته در خصوص قیمت تشریفات باید بگویم که قیمت‌ها در لحظه متناسب با نرخ بازار و دلار تغییر می‌کند و ما نمی‌توانیم قیمت و نرخ ثابتی برای این موضوع اعلام کنیم و ما در این مرحله از کار فاکتور خریداری اجناس را متناسب با نرخ بازار به مشتری ابلاغ می‌کنیم.

مدیر مؤسسه تشریفاتی مراسم ختم ادامه داد: برای مراسم پذیرایی هم آمفی‌تئاترها، مساجد و تالارهایی مانند تالار الغدیر، نور، مشاهیر، آرمانی، خانه‌ی پدر، پیوند، تالار شهر و مجموعه تالارهای هفت سنگان آماده ارائه خدمات به مهمانان هستند.

به گزارش مهر از حرف‌های این مدیر می‌شد فهمید که چشم و هم‌چشمی‌ها سنت اصیل حلوا و خرمای عزا را به غذاها و دسرهای رنگی تغییر داده و مراسم ترحیم این روزها گاهاً تجملی‌تر از مراسم عروسی برگزار می‌شود.

وی درباره چاپ بنر و اعلامیه تصریح کرد: چاپ اعلامیه نیز در انواع و اقسام رنگی و سیاه و سفید در کاغذهای گلاسه و معمولی برای انتشار حاضر می‌شود که قیمت کاغذهای معمولی در ابعاد A3 حدود ۴ هزار تومان و کاغذهای گلاسه با فونت رنگی حدود ۵ هزار تومان لحاظ می‌شود که در صورت درخواست متقاضی افرادی برای انتشار این اعلامیه‌ها در محل‌های تعیین شده آماده می‌شوند و از صحنه‌ای انتشار برای خانواده‌ها جهت اطمینان خاطر عکس‌برداری می‌کنند از سوی دیگر ما مسئولیت انتشار اعلامیه در روزنامه‌ها را هم می‌پذیریم.

وی افزود: هزینه‌ی بنر مراسم در این مجموعه با قیمت مناسب‌تر از سایر ادارات تبلیغاتی انجام می‌شود که در این خصوص مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: در صورت درخواست مداح، سخنران و نی‌زن در مجالس ترحیم حاضر می‌شوند البته در این راستا توافقاتی با تعدادی از طلاب و مداحان و انجام شده که به تناسب مراسم مداح و سخنران آقا و خانم برای مجالس زنانه حاضر می‌شوند.

او درباره خدمات گل‎ آرایی و شمع‌آرایی ابراز کرد: تاج گل مراسم عزا به صورت مصنوعی و طبیعی به مشتری ارائه می‌شود که قیمت تاج گل طبیعی دو طبقه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است البته با صحبت‌هایی که با مدیریت بهزیستی استان انجام شده دسته‌گل‌های مصنوعی شیک توسط بهزیستی با مبلغ کمتر به خانواده معزی اجاره داده و هزینه این گل‌ها به بهزیستی واگذار می‌شود.

مدیر مؤسسه تشریفاتی گفت: خدمات گل‌آرایی و شمع‌آرایی نیز در امکانی که برای پذیرایی از مهمان در نظر گرفته شده انجام می‌شود که البته در استان تهران بادکنک‌آرایی نیز در مجموعه‌ی تزئینات مراسم ترحیم وجود دارد اما در استان قزوین به علت عدم پذیرش این سبک، بادکنک‌آرایی هنوز به مرحله اجرایی نرسیده‌است.

مدیر تشریفات مراسم ترحیم بیان کرد: برای سنگ قبر متوفی، نمونه‌های ایرانی و خارجی بسیاری در بازار وجود دارد که بنا به در خواست مشتری ساخته می‌شود البته از میان این سنگ قبرها، سنگ‌های مرمر و برزیلی خواهان بسیاری دارند و نمونه بسیار مجلل و شکیل آن سنگ‌های سبز رنگ هستند که از قیمت بالایی برخوردار بوده و بیشتر در مراسم تشریفاتی استان تهران برای متوفی استفاده می‌شوند.

وی درباره اداء نمازهای متوفی گفت: هماهنگی برای خواندن نماز وحشت، شب اول قبر و نماز و روزه‌های قضای متوفی از دیگر فعالیت‌های این مؤسسه است و طلابی با هزینه‌های دو میلیون و ۲۰۰ الی ۲ و ۸۰۰ هزار تومان این اعمال را انجام می‌دهند، البته این مؤسسه تنها نقش هماهنگ کننده بین خانواده‌ی معزی و طلاب را به عهده دارد.

مدیر تشریفات مراسم ترحیم ادامه داد: ارائه انواع ظروف یک بار مصرف برای مراسم، میز و صندلی اجاره‌ای، انواع ماشین حمل و نقل برای مزار و مسجد، ارائه تلویزیون شهری و پخش آن هنگام خاکسپاری، دریافت گواهی حصر وراثت، دریافت هزینه‌های بیمه تکمیلی و بیمه تأمین اجتماعی، ارسال ماشین حمل میت، تهیه غذای با کیفیت و قیمت مناسب، طراحی و چاپ انواع مناجات و کتب مذهبی با عکس متوفی جهت خیرات از دیگر فعالیت‌های این مؤسسه به شمار می‌رود.

بعد از خداحافظی و خروج از این مؤسسه تشریفاتی تماسی با دفتر مداحان استان قزوین گرفتیم تا از صحت ماجرای تعاملی این مؤسسه و کانون مداحان مطلع شویم.

برگزاری مراسم مجلل ترحیم در سیره ائمه نیست

داوود اسماعیل‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره کانون مداحان استان اظهار کرد: هدف از تشکیل کانون مداحان استان قزوین سازماندهی و تفکیک مداحان استان بود در این سازمان فعالیت‌هایی نظیر تقسیم‌بندی کیفی مداحان مانند دعاخوان، ترحیم‌خوان، مولودی خوان و هیئت خوان انجام می‌شود.

وی گفت: کانون مداحان با هدف نظارت بر مداحان استان تشکیل شده و از ابتدای شکل‌گیری در راستای آموزش‌های تخصصی برای مداحان در حال فعالیت‌است تا از فعالیت‌ها و اجراهای ناآگاهانه در این زمینه جلوگیری کند.

این مداح اذعان کرد: دیدگاه اسلام نسبت به برگزاری مراسم تشریفاتی برگزاری یک مراسم ساده و ابراز همدردی و اطعام از جانب اطرافیان به خانواده معزی است و در سیره ائمه مسئله‌ای با عنوان برگزاری مراسم مجلل قید نشده و برگزاری این مراسم سبب شادی روح اموات نمی‌شود.

وی گفت: این تشریفات از فرهنگ‌های بیگانه و نادرست وارد قزوین شده و با فرهنگ اسلامی و ایرانی مغایرت دارد.

تعریفی برای برگزاری مراسم تشریفاتی عزا در اسلام نداریم

در ادامه تماسی با مسئول حوزه علمیه استان قزوین گرفتیم تا علاوه بر مطلع شدن از صحت همکاری حوزه علمیه استان با این مؤسسه در خصوص ادای نماز قضا برای افراد زنده هم اطلاعاتی به دست بیاوریم.

حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی نیا در گفت‌وگو با مهر گفت: حوزه علمیه هیچ‌گونه همکاری با مؤسسه‌ای که خلاف فرهنگ اسلام گام برمی‌دارد ندارد و همکاری با افراد ناآگاه از اسلام را خلاف شرع می‌داند.

وی افزود: ادعای همکاری این اشخاص صلاحیت ندارد زیرا از دیدگاه اسلام تعریفی برای برگزاری مراسم تشریفاتی عزا نشده و مسائلی از این قبیل خرج‌تراشی‌های اضافه است.

مدیر حوزه علمیه قزوین اذعان کرد: متأسفانه اجرای این فرهنگ‌های غیر اسلامی ماحصل چشم و هم چشمی مردم بوده و بویی از احکام اسلام نبرده‌است.

این مسئول درباره ادای نماز برای افراد زنده ابراز کرد: قیاس کردن اعمال در اسلام حرام است و قیاس ادای حج با نماز افراد در قید حیات، صحیح نیست.

وی ادامه داد: ادای نماز قضا توسط دیگران تنها زمانی انجام می‌شود که فرد در قید حیات نباشد در این صورت فرد دیگری نمازهای ادا نشده فرد مرحوم شده را انجام می‌دهد.

حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا در پایان بیان کرد: هیچ طلبه اسلامی خلاف شرع اسلام گام بر نمی‌دارد و اگر در این زمینه مسئله‌ای گزارش شود حوزه علمیه برخوردهای لازم را انجام می‌دهد.

در ادامه تماسی هم با اداره کل ارشاد استان قزوین گرفتیم تا نظر این سازمان فرهنگی را هم درباره برپایی مراسم تشریفاتی ترحیم جویا شویم.

مدیرکل ارشاد استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: وزارت ارشاد با تشکیل مؤسسات و برگزاری مراسم تشریفاتی مخالف است و در این حوزه هیچ همکاری با مؤسسات تشریفاتی ندارد و اطلاع و گزارشی هم در این زمینه دریافت نکرده‌است.

محمد حسین اسماعیلی گفت: متولی سازمان‌های تشریفاتی و سازمان تشکیل شده باید مورد بررسی و تحقیق قرار بگیرد و برای آن تصمیم‌گیری‌های لازم انجام شود.

به گزارش مهر ماجرای به قلم کشیده شده، قصه مرگ سنت‌هایی است که اصالت ما را به دوش می‌کشند و اگر سایه فرهنگ‌های اسلامی و ایرانی از شهر برداشته شود سرای ما به معدنی از فرهنگ‌های وارداتی نامرغوب تبدیل می‌شود.

نیاز است تا دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی با ورود جدی به این حوزه، برنامه ریزی صحیحی را برای تغییر رویه داشته باشند. تغییر در شرایط برگزاری مجالس ختم و همچنین فرهنگ سازی برای خیرات با هدف شادی روح اموات گویا امروز بیش از هر زمانی نیاز است.