تلاش برای استرداد ۱۵ شیء تاریخی به ایران

ابراهیم شقاقی به خبرنگار مهر گفت: هر دو یا سه سال یک‌بار مجمع ملل متحد درباره استرداد اموال فرهنگی و تاریخی به کشور مبدا قطع‌نامه صادر می‌کند، بنابراین روند جدیدی نیست. قبلاً هم نامه‌هایی از سمت وزارت میراث فرهنگی به وزارت امور خارجه ارسال می‌شد تا در محافل بین‌المللی درباره بندهایی از این قطع‌نامه اعتراض شود.

مدیرکل حقوقی و املاک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: در کنوانسیون ۱۹۷۰ بندی وجود دارد که در آن اشاره شده اموالی که ۵۰ سال پیش به سرقت رفته‌اند یا به هر دلیلی به کشور دیگری منتقل شده‌اند، مشمول قوانین استرداد به کشور مبدا نمی‌شوند؛ به نظر ما این یک اشکال است که باید اصلاح شود و بارها در قطع‌نامه‌های قبلی به این موضوع اعتراض کرده بودیم، اما هیچ اتفاق جدیدی نیفتاد.

شقاقی ادامه داد: کشورهایی مانند مصر یا ایران دارای تمدن هستند، بنابراین این تقاضا را داشتیم که اصلاحی صورت بگیرد. اعتراض کردیم چرا نباید آثاری که ۵۰ سال پیش از کشور به هر دلیلی به صورت غیر قانونی منتقل شده به کشور مبدأ برگردد؟ مگر مال سرقتی به مرور زمان به مال حلال تبدیل می‌شود؟ در قوانین داخلی اگر شیء بعد از ۱۰۰ سال هم کشف شود، باز هم باید به کشور مبدا برگردد.

وی گفت: کشورهایی که مخالف این نقد ایران و کشورهای دارای تمدن هستند، از کشورهای اروپایی محسوب می‌شوند که بسیاری از اشیای باستانی ما را در اختیار دارند، بنابراین طبیعی است توجهی به این نقد نباید داشته باشند، چون در آن صورت باید اشیای ما را به کشورمان برگردانند. بیشتر آثار ما در موزه‌های خصوصی و عمومی کشورهای اروپایی است. ما چند شیء از آن کشورها داریم که در اختیارمان باشد؟ هیچی؛ بنابراین آن‌ها هستند که مخالفت می‌کنند.

به گفته مدیرکل حقوقی و املاک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در بندی از ماده چهار قطع‌نامه ۱۹۷۰ نیز اعلام شده اشیایی که توسط هیئت‌های باستانی به‌دست می‌آیند تا پیش از تصویب این کنوانسیون مشمول برگشت به مبدا نمی‌شوند. این مورد نیز مورد اعتراض ایران است.

وی در پاسخ به این سوال که در دوره‌های گذشته اعلام شده بود قرار است سرباز هخامنشی دوم و تعدادی دیگر از اشیای تاریخی به ایران برگردد، توضیح داد: مدتی به‌دلیل شیوع ویروس کرونا پروازهای خارجی انجام نمی‌شد، ما هم در این زمینه دچار مشکل بودیم. ولی به‌زودی با پیگیری‌های وزیر میراث فرهنگی در سطح بین‌المللی شاهد اتفاقات جدیدی خواهیم بود، از جمله اینکه حدود ۱۵ شیء بین‌المللی داریم که قبل از اتمام سال ۱۴۰۰ به ایران برگشت داده خواهد شد؛ گزارش این موضوع پس از انجام مراحل نهایی اعلام می‌شود.