به گزارش خبرنگار مهر، نشست آسیب‌شناسی وضعیت کتابخانه‌های اصفهان در حاشیه پانزدهمین جشنواره استانی کتاب اصفهان ظهر سه شنبه در هنرستان هنرهای زیبا برگزار شد.
محسن شمس، رئیس امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان در این نشست اظهار داشت: کتابخانه یک ماهیت کاملاً زنده و دارای حیات است که باید آورده‌هایی برای ادامه حیات آن محیا کرد. ارکان زیست مطلوب یک کتابخانه کاملاً مشخص است و استاندارهایی برای آن تعیین شده ضمن اینکه بیماری‌های این سیستم نیز مشخص است.
وی ادامه داد: علی‌رغم اینکه مشکل‌شناسی کتابخانه‌ها آسان بوده، اما درمان آن بسیار دشوار است. جامعه دائماً در حال تغییر است و باید با انعطاف بسیار بالا به نیازهای اجتماع پاسخ داد. خروج از بیماری در خود ماندگی به راحتی رخ نمی‌دهد و اصلاً ساده نیست. باید اهل فن با تجربه این درمان را انجام دهند.
شمس افزود: برنامه‌ها، منابع، ساختمان، تجهیزات و نیروی انسانی حاضر در کتابخانه به صورت یکپارچه باید به سمت اهداف حرکت کنند. مدیریت کتابخانه‌های عمومی نیاز به یک مدیریت بینابین دارد و بر اساس این مدل مدیریتی باید به سمت اهداف تعیین شده حرکت کرد.
وی با بیان اینکه "کتابخانه‌ها باید در خدمت جامعه گیرد، نه اینکه در اختیار مدیران باشد" تاکید کرد: مدیران کتابخانه‌ها باید به پیچیدگی کار خود اشراف داشته باشند و قدرت تصمیم‌های خود را بدانند. در مدیریت کتابخانه‌ها نباید بر اساس تب‌های لحظه‌ای در فرهنگ برای کتابخانه‌های تصمیم‌گیری کرد.
رئیس امور کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان گفت: کتابخانه حیات خودش را به سلامت طی نمی‌کند و دلیل آن این است که خانواده این موجود برای آن کاری نمی‌کنند. سیستم‌های مختلفی متولی حوزه کتابخانه هستند، اما این نهادها در حوزه اقتصاد کتابخانه‌ها نتوانستند موفق عمل کنند و امروز در شرایط مالی سختی به سر می‌برند. اشکال اساسی در مرحله اول به قانون‌گذار برمی‌گردد که قوانین ناقص و بد تصویب کرده است.
شمس با اشاره به نقش شهرداری‌ها در توسعه کتابخانه‌ها، توضیح داد: شهرداری‌ها با از خود گذشتگی اقدام به تأسیس و مدیریت کتابخانه‌ها می‌کند و هیچ نهاد نظارتی چنین انتظاری از شهرداری ندارد.
وی تاکید کرد: کتابخانه دارای یک‌جریان فکر و ماهیتی فراتر از یک سالن مطالعه است. نگاه برخی مسئولان به کتابخانه مانند نگاه به یک سالن است. باید علاوه بر مشکلات قانونی، تفکرات پیرامون کتابخانه‌ها هم تغییر پیدا کند. همه هزینه‌های کتابخانه‌ها از مالیات و از جیب مردم تأمین می‌شود، مردم باید مطالبه و نظرات خود را به مدیران منتقل کنند.
کتابخانه‌های عمومی تا امروز مسیری را طی کردند و امروز میراث‌دار مشکلاتی هستیم که وجود داشته و دارد. در اصفهان هزاران سال پیش کتابخانه سارویه وجود داشته است. در حال حاضر بعد از هزاران سال هیچیک از کتابخانه‌ها آن کارکرد را ندارند.
تفکر مسئولان کتابخانه‌ها باید تغییر کند
در ادامه نشست مرضیه اربابان، مدیر امور کتابخانه‌های شهرداری اصفهان گفت: تمام کتابخانه‌های عمومی اصفهان فارغ از نهاد مدیریتی آن‌ها، دچار چالش‌های مختلف هستند. زندگی فرهنگی شهر اصفهان، وابسته به کتابخانه ها است. مردم حق دارند که خدمات خوب و باکیفیتی را از کتابخانه‌ها بگیرند.
وی افزود: شهرداری اصفهان ۹۲ سالن مطالعه و کتابخانه در تمام مناطق شهری دارد. برخی سالن‌های مطالعه نیاز به تغییرات فیزیکی دارد، قشر جوان نیاز به امکانات خاصی دارد که برخی سالن‌ها و کتابخانه‌ها نمی‌توانند این نیاز را تأمین کنند و باید برخی فضاها را توسعه داد. از طرفی چالش دیگر به روز نبودن برخی کتابخانه‌ها در حوزه امانت کتاب است که باید به روزرسانی در این حوزه صورت گیرد.
اربابان تاکید کرد: دید و تفکر کسانی که مسئولیت کتابخانه‌ها و نهادهای متولی کتابخانه‌ها را بر عهده دارند، باید تغییر پیدا کند. کتابخانه می‌تواند کاستی‌ها اقشار و نسل‌های مختلف را پوشش و آن‌ها را برطرف کند. باید از نظر فکری و مادی فضایی فراهم شود تا کتابخانه‌ها با پژوهش بیشتر آسیب شناسی و به حال مشکلات بپردازند.
کتابخانه‌های اصفهان کمترین امکانات را هم ندارند
همچنین فرزانه‌سادات کمیلی، فعال حوزه کتاب نیز در این نشست، اظهار داشت: وضعیت کتابخانه‌ها و فضاهای مطالعاتی شهر اصفهان دچار فقر شدید هستند و هیچیک از استاندارهای لازم را ندارند. این فضاها چیزی فراتر از چند میز و صندلی نیست و در شأن اصفهان نمی‌باشد.
وی گفت: تجهیزات سالن‌های مطالعه و کتابخانه‌ها به هیچ عنوان برای همه افراد مناسب نیست و تنوع مورد نیاز را ندارد. اصفهان دچار کمبود شدید در فضاهای مشترک مطالعاتی است و این جنس مطالعه به سمت کافه‌ها رفته. از طرفی رنگ‌های غالب در سالن‌های مطالعات ما رنگ‌های سرد است و نور پردازی و وضعیت نوری کتابخانه‌ها نیز اصلاً مناسب مطالعه نیست. کودک و نوجوان جامعه ما حق دارد که کتاب را نپسندد، فضای جذاب و پویا بردی درگیری کودکان با کتاب در شهر وجود ندارد.
کمیلی حلقه مفقوده اصلی کتابخانه‌ها را عدم حضور افراد متعهد و متخصص در حوزه سالن‌های مطالعه و کتابخانه عنوان کرد و اظهار داشت: در اصفهان با فضاهای مطالعاتی مواجه هستیم که پایش اساسی و دریافت بازخورد از آن‌ها اتفاق نیافتاده، حتماً باید به صورت سالانه پایش انجام داد. مسئولان کتابخانه‌ها باید وارد سالن‌ها شوند، تجربه کنند و از حاضران بپرسند.
این فعال حوزه کتاب خاطرنشان کرد: طیف بسیاری از افرادی که نیاز به مطالعه دارند، در شب‌ها و عصرها زمان آزاد دارند؛ اما از ساعت ۷ عصر به بعد همه کتابخانه‌ها تعطیل می‌شوند. حتی در روزهای جمعه هم سالن‌های مطالعه و کتابخانه‌ها تعطیل است. کمترین امکانات مثل آب‌جوش ماکرویو در سالن‌های مطالعه ما وجود ندارد.
وی از مسئولان سالن‌ها خواست تا مرتباً به سالن‌های مطالعه و کتابخانه سرکشی کنند و از وضعیت آن‌ها با خبر باشند.
کمیلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش تاکید کرد: در فضای کنونی کشور، فضاهای حاکمیتی باید دست کمک به سوی مردن دراز کنند. برخی از دعواهای نهادی و ارگانی تبدیل به یک چالش در بین نهادها شده، اما این دعواها به شهروندان مربوط نمی‌شود و شهروندان حق دارند محصول نهایی با کیفیتی داشته باشند.
نظر شما