خبرگزاری مهر – گروه استانها: بزرگترین تلسکوپ جهان به فضا فرستاده شد، خبری که دستاوردهای آن دنیای نجوم را متحول کرد. بسیاری از منجمان بر این باورند که دستاوردهای این ارسال، اطلاعات فیزیکی و شیمی بشر از کیهان و آسمان را به مراتب افزایش خواهد داد، اتفاقی که منجمان ایرانی هم می‌توانند از آن برداشت‌های علمی آن بهره مند شوند.
ناسا، سازمان هوا و فضای آمریکا روز گذشته، چهارم دیماه، بزرگترین و قوی‌ترین تلسکوپ جهان را به فضا فرستاد تا علاوه بر نظارت نزدیکتر بر سیاره‌های بسیار دور، به دنبال حیات بر روی سایر سیاره‌ها باشد.
تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا از گویان فرانسه با استفاده از موشک اروپایی آریان به فضا پرتاب شد، که حاصل هم افزایی علمی چندین کشور برای یک دستاورد علمی قابل ملاحظه است.
این تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری در فاصله ۱.۶ میلیون کیلومتری زمین یا چهار برابر فراتر از ماه مستقر خواهد شد. طی کردن فاصله زمین تا مقصد برای این تلسکوپ یک ماه به طول خواهد انجامید و آماده سازی لنزهای مادون قرمز آن به پنج ماه دیگر زمان نیاز دارد.
این تسلکوپ ماشین زمان نامیده شده است که قادر است درک بهتری از جهان هستی را در اختیار بشر قرار دهد و اطلاعات نجومی دانشمندان را رفته رفته بالا ببرد چرا که قرار است چیزهایی را کشف کند که شاید برای بشر باورنکردنی باشد.
آخرین تلسکوپی که ناسا برای تحقیقات علمی به فضا ارسال کرده بود، هابل نام داشت و تلسکوپ جیمز وب که به نام مدیر اسبق سازمان ناسا در دهه ۱۹۶۰ میلادی نامگذاری شده است، با قدرت‌های تحقیقات بسیار باکیفیت و بهتر و در فاصله دورتر از جو زمین، جایگزین هابل می‌شود.
نجوم رصدی؛ ضرورت پیشرفت علمی به ویژه در زمینه علم نجوم است
استادیار دانشکده فیزیک دانشگاه یزد درباره این رویداد بزرگ و بی سابقه دنیای نجوم اظهار داشت: یکی از ضرورت‌های پیشرفت علمی به ویژه علوم نجوم؛ نجوم رصدی است که شاهد هستیم اخیراً در کشورمان تلاش‌های زیادی در زمینه ساختن رصدخانه ملی ایران اتفاق افتاده و نشان می‌دهد نجوم رصدی حائز اهمیت است.
محمدعلی حداد درباره بهره برداری دانشمندان علم نجوم در ایران از دستاوردهای این تلسکوپ بزرگ گفت: روال دنیا بر این است که هر منجمی برای استفاده از اطلاعات هر تلسکوپی باید یک طرح پژوهشی ارائه کند و هستند دانشمندان و علاقه‌مندانی که برای بهره برداری از اطلاعات این تلسکوپ تلاش‌های پژوهشی خود را شروع کرده اند.
وی ادامه داد: دنیا تلسکوپ‌های مختلفی را برای رصد آسمان مورد استفاده قرار داده است. مأموریت برخی از آنها مشاهده محدوده‌ای از امواج نور الکترومغناطیسی بوده که جو زمین مانع ورود آنها می‌شود.
حداد بیان کرد: تلسکوپ‌های جدید در فاصله طولانی از جو زمین قرار می‌گیرند و محدوده از امواج الکترومغناطیسی را مطالعه می‌کنند. پیش از این تلسکوپ هابل رصد فضایی را البته در محدوده طول موج نزدیک به محدوده فروسرخ انجام می‌داد یکی از شاخص‌ها و اساسی‌ترین مطالبی که درباره این تلسکوپ جدید مطرح است، این است که مأموریت دارد برای اولین بار امواج را از محدوده فروسرخ تا طول موج‌های ۲۷ تا ۲۸ میکرون را رصد کند.
این محقق حوزه اختر فیزیک آزماییگاهی و بیناسنجی لیزری اظهار داشت: به زبان ساده می‌توان گفت که با ارسال این تلسکوپ به فضا، چشم منجمین دنیا از این به بعد می‌تواند نورهای دیگری را با طول موج‌های متفاوت رصد کند و به این ترتیب فیزیک جدید و شناخت از عالم کامل‌تر خواهد شد.
وی ادامه داد: این طور فرض کنید که جیمز وت این تلسکوپ بزرگ و مجهز، به عنوان چشم جدید انسان برای شناختن عالم است که چشم‌های گذشته این قابلیت‌ها را نداشتند. دستاوردهای آن این است که می‌تواند اطلاعات خوبی را در طول موجی خوب، مخابره کند که بتوانیم بعضی از مدل‌های کیهان شناسی، توضیح گرمایی، ناهمسان گردی گرمایی عالم را با شاخص‌های آن بشناسیم.
ایجاد فرصتی برای شناخت بهتر از شیمی آسمان و کیهان
حداد بیان داشت: به این ترتیب فرصتی فراهم می‌شود که بتوانیم شناخت بهتری از شیمی آسمان و شیمی کیهان داشته باشیم تا بفهمیم که کیهان ما از چه مولکول‌هایی تشکیل شده و فرآیندهای شیمیایی کیهان را نیز را بررسی کنیم.
این استادیار دانشکده فیزیک دانشگاه یزد با اشاره به اینکه اگر این فرایندها را خوب بشناسیم، می‌توانیم کیهان را خوب بشناسیم، گفت: یکی دیگر از شاخص‌ها این است که این امکان را می‌دهد که شناخت دقیق‌تری از فضای میان ستاره‌ای پیدا کنیم که مملو از مولکول‌های مختلف میان ستاره‌ای است.
کشف ۲۴۰ مولکول میان ستاره‌ای
وی ادامه داد: بر اساس آمار تاکنون ۲۴۰ مولکول میان ستاره‌ای کشف شدند و بر اساس داده‌های نجومی و رصدی پیش بینی می‌شود با امکانات این تلسکوپ تعداد مولکول‌های میان ستاره‌ای و شیمی فضای میان ستاره‌ای افزایش یابد و دید ما عمیق‌تر شود.
حداد با تاکید بر اینکه تکنولوژی استفاده شده در این تسکلوپ دقیق است، تصریح کرد: یکی از مهمترین تکنولوژی‌ها در طیف سنجی دقیق آن است چرا که قدرت تفکیک طیفی خوبی دارد.
این استادیار دانشکده فیزیکی دانشگاه یزد در حاشیه پرتاب این تلسکوپ به فضا، به انسجام یک تیم تیم برای انجام یک فعالیت علمی بین المللی و رسیدن به این نتیجه اشاره کرد و گفت: تیمی از منجمین مختلف دنیا که سرمایه گذاری مشترکی برای رسیدن به پاسخ سوال مشترک داشتند، گردهم آمدند تا به این دستاورد برسند.
وی تاکید کرد: این باید مورد توجه قرار گیرد که کار علمی دقیق تنها با تلاش‌های یک کشور حاصل نمی‌شود و مشارکت‌های بین المللی مؤثر هستند و به این ترتیب است که کارهای عمیق‌تری را با اهداف مختلف علمی در دنیا شاهد خواهیم بود.
ناسا با همکاری آژانس‌های فضایی اروپا و کانادا این تلسکوپ هفت تنی را ساخته است و هزاران نفر از ۲۹ کشور از سال ۱۹۹۰ تاکنون در ساخت آن نقش داشته اند.
ناسا اعلام کرده است که عمر عملیاتی این تلسکوپ ۱۰ سال است. اما این سازمان همچنین به گونه‌ای تلسکوپ فضایی جیمز وب را طراحی کرده که در آینده یک فضاپیما بتواند به آن سوخت رسانی کند.
نظر شما