برنامه ایران برای رقابت پذیری جهانی در اقتصاد هوش مصنوعی

ابوالفضل روحانی در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص الزامات مربوط به تدوین سند هوش مصنوعی در کشور اظهار داشت: معاونت فناوری مرکز ملی فضای مجازی از سال ۱۳۹۸ فعالیت خود را در حوزه هوش مصنوعی به عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های فناورانه برتر در دنیا در قالب تهیه و ارائه گزارش‌های تخصصی و تألیف و ترجمه کتاب‌های به‌روز در این حوزه آغاز کرد.

وی ادامه داد: با توجه به رشد روزافزون فناوری‌های نوظهور و تأثیر بسزای این فناوری‌ها بر شرایط زندگی و امور افراد جامعه، در سال ۱۴۰۰، برنامه کاری این معاونت در حوزه هوش مصنوعی در قالب تدوین سند سیاستی تعریف شد. به همین منظور از ابتدای تابستان ۱۴۰۰، روند تدوین با مطالعه اسناد بالادستی همچون (بیانیه گام دوم انقلاب، سند چشم انداز ۲۰ ساله نظام، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، نقشه جامع علمی کشور و …) و بررسی تجربیات کشورهای پیشرو از جمله آمریکا، چین، انگلیس، آلمان و… و نیز مطالعه اسناد ملی استراتژیک این کشورها شروع شد.

روحانی افزود: پس از گذشت حدود ۳ تا ۴ ماه، پیش‌نویس اولیه سند الزامات حاکمیتی توسعه هوش مصنوعی تدوین شد و هم اکنون در حال بازنویسی است.

معاون فناوری مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه این معاونت، در راستای تدوین سند، از تجربیات و ظرفیت‌های دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها بهره‌گیری کرده است، خاطرنشان کرد: تا به امروز، بازوی اجرایی در تدوین سند، اساتید و خبرگان حوزه هوش مصنوعی در دانشگاه‌های برتر کشور، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری، پژوهشکده مطالعات فناوری و… بوده است و از دیگر پژوهشکده و سازمان‌های پژوهشی هم دعوت می‌شود تا در غنی‌سازی محتوای سند حاضر با ارائه نقطه نظرات تکمیلی مشارکت کنند.

وی در مورد جزئیات مطالعات موردی انجام شده و مطالعات تطبیقی با سایر کشورها در حوزه هوش مصنوعی گفت: تحقیقات بسیار زیادی توسط معاونت فناوری مرکز ملی فضای مجازی در این حوزه و با عناوین مختلفی همچون اکوسیستم، معماری، ابزارها، پلتفرم‌ها، کاربرد، اثرات، حکمرانی، چالش‌ها و راهکارهای هوش مصنوعی انجام شده است. با توجه به اهمیت موضوعات اخلاقی و فقهی، به مباحثی همچون چارچوب‌های اخلاقی این حوزه نیز پرداخته شده است.

روحانی ادامه داد: این معاونت علاوه بر مطالعه آمارهای جهانی، بررسی‌هایی در زمینه استانداردها، استراتژی‌ها و سیاست‌های حوزه هوش مصنوعی را به انجام رسانده است. تهیه گزارشات تخصصی با عناوین مطالعه تطبیقی هوش مصنوعی در جهان، کاربردهای این فناوری در حوزه جعل عمیق و مباحث علوم شناختی و مهم‌تر اینکه مطالعه کامل مدل‌های ارزیابی آمادگی و رصد و ارزیابی این فناوری و بررسی اقدامات و برنامه‌های راهبردی کشورهایی همچون کانادا، چین، اتحادیه اروپا، ژاپن، آلمان، انگلیس و آمریکا از جمله اولویت‌های پژوهشی و تحقیقاتی بوده است.

معاون مرکز ملی فضای مجازی گفت: از سوی دیگر، چون این فناوری تمامی صنایع، حوزه‌های کسب‌وکاری، بخش‌های خدماتی تا حوزه‌های پیشرفته تولیدی را متحول کرده و این حوزه‌ها با ظهور هوش مصنوعی و کاربردهای آن، دستخوش تغییرات قابل توجهی شده‌اند، کتاب‌هایی با همکاری پژوهشگاه فضای مجازی از جمله (فلسفه هوش مصنوعی، چارچوب‌های اخلاقی، فرصت‌ها، ریسک‌ها، اصول و توصیه‌ها، چالش‌های اخلاقی، کاربردهای فقهی و …) منتشر شده است.

وی درباره برنامه مرکز ملی فضای مجازی در خصوص مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه هوش مصنوعی تاکید کرد: با عنایت به ذات فناوری نوین هوش مصنوعی، مزیت‌های حاصل از پیشگامی در این فناوری، اهمیت راهبردی و ارزش اقتصادی آن برای جامعه و همچنین توسعه زیست‌بوم استارت آپی و شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه در کشور، لزوم تدوین سند الزامات حاکمیتی برای توسعه این حوزه در کشور و بهره‌گیری از آن در حل مسائل موجود و پیش رو و همچنین استفاده از توان قابل توجه آن در بخش‌های مختلف را اجتناب ناپذیر کرده است.

به گفته روحانی، تدوین این سند، ضمن مهیا ساختن زیرساخت‌های موردنیاز، توسعه کسب‌وکارها را تضمین کرده و فرصت برای اشتغال سرمایه انسانی را فراهم می‌سازد. لذا هدف اصلی، انسجام دیدگاه‌ها به این موضوع و پرداختن به این حوزه مهم در کشور است تا بتوان با استفاده از ظرفیت‌ها و فرصت‌های قابل توجه از توسعه هوش مصنوعی، تجاری سازی دانش و فناوری این حوزه را تسریع کرده و به رقابت پذیری اقتصادی در سطح منطقه و جهان نزدیک شد.