کاش هیچ فیلم خوبی از «فجر» حذف نشده باشد/ اهل «تقلید» نیستم

حسین نمازی کارگردان فیلم سینمایی «شادروان» از آثار راه‌یافته به بخش سودای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این فیلم توضیح داد: اولین نکته‌ای که باید تأکید کنم این است که برخلاف برخی اظهارنظرها، «شادروان» یک فیلم کمدی نیست. «کمدی» یک ژانر است که قواعد مشخص خود را دارد و فیلم من مطابق با آن قواعد نیست. یک فیلم جدی است که به‌واسطه حال و هوایی که دارد در مقاطعی شاید مخاطب را به خنده بیاندازد. فیلمی که می‌خنداند، الزاماً فیلم کمدی نیست.

وی ادامه داد: از طرف دیگر شما چند فیلم کمدی می‌شناسید که در جشنواره فیلم فجر به آن اهمیت داده باشند! اساساً انگار کمدی، جزو ژانرهای مقبول فجر نیست. اگرچه در همه جای دنیا فیلم‌های کمدی موجب رونق سینما هستند، اما در سینمای ما، این ژانر در کمترین درجه اهمیت قرار دارد. مثلاً فیلم «اجازه‌نشین‌ها» ساخته داریوش مهرجویی در دهه ۶۰، چه سرنوشتی در جشنواره فجر داشت؟ یا فیلم «سن‌پطرزبورگ» بهروز افخمی که یک کمدی خوب هم بود، برای آنچه اتفاقی در جشنواره افتاد؟ یکی از دلایلی که به‌عنوان یک فیلمساز می‌ترسم که فیلمم به‌عنوان یک فیلم کمدی معرفی شود، همین شرایط جشنواره است!

نمازی افزود: به‌عنوان یک فیلمساز دوست دارم که فیلمم به خوبی دیده شود اما در سینمای ایران وقتی برچسب کمدی روی یک فیلم می‌زنند، قاعدتاً اینگونه است که درجه اهمیت آن گویی کم می‌شود. مخاطب احساس می‌کند که فیلم حرف جدی ندارد و صرفاً به‌دنبال خنداندن مخاطب و بهره‌برداری از گیشه است. فارغ از این نکته، فیلم من از نظر ژانر یک فیلم کمدی نیست و قواعد این ژانر را ندارد. این فیلم یک ملودرام اجتماعی است که روایتی شیرین دارد.

نقطه اشتراک «آپاندیس» و «شادروان»

کارگردان «شادروان» درباره ارتباط این فیلم با فیلم قبلی خود «آپاندیس» بیان کرد: این دو فیلم یک نقطه اشتراک دارند و آن این است که در زمان اکران آن فیلم به خصوص در نیمه اول هم خیلی از مخاطبان می‌خندیدند. حتی در برخی نقدهایی که بر «آپاندیس» نوشته شد هم آن را به عنوان یک فیلم کمدی معرفی کرده بودند که آن هم اشتباه بود. «شادروان» هم حال و هوایی مشابه دارد و از آنجایی که خودم شخصیتی هستم که همه چیز را فان می‌بینم، این نگاه به فیلم‌هایم هم منتقل می‌شود. از این منظر این دو فیلم نقاط اشتراکی با هم دارند.

احساسم این بود که فضای امروز جامعه فضایی نیست که تو بتوانی یک حرف تلخ را، تلخ مطرح کنی. جامعه به‌خصوص در سالن سینما، دیگر ظرفیت شنیدن حرف‌های تلخ را ندارد. در «شادروان» هم سوژه و موضوع اصلی تلخ است اما به این نتیجه رسیدم که باید آن را شیرین مطرح کنم وی ادامه داد: من بازخوردهایی از فیلم اولم گرفتم که براساس آن احساس کردم می‌توانم در کارهایم یک تغییر لحن داشته باشم. از سوی دیگر احساسم این بود که فضای امروز جامعه فضایی نیست که تو بتوانی یک حرف تلخ را، تلخ مطرح کنی. جامعه به‌خصوص در سالن سینما، دیگر ظرفیت شنیدن حرف‌های تلخ را ندارد. در «شادروان» هم سوژه و موضوع اصلی تلخ است اما به این نتیجه رسیدم که باید آن را شیرین مطرح کنم. در سینمای خودم به دنبال مدلی هستم که احساس می‌کنم در ارتباط با مخاطب جواب می‌دهد. فعلاً هم فیلمسازی در همین مدار را می‌خواهم ادامه دهم.

نمازی در ادامه تأکید کرد: من آدمی نیستم که بخواهم در فیلمسازی از آثار داخلی و خارجی تقلید کنم. دوست دارم مهر و امضایی از خودم پای کارهایم باشد که فکر می‌کنم درباره این ۲ فیلمی که ساخته‌ام این مهر و امضا وجود دارد.

این کارگردان درباره شانس فیلم «شادروان» برای شکار سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در این دوره از جشنواره فجر و حواشی معمول این سیمرغ هم گفت: من نمی‌توانم در این زمینه گمانه‌زنی‌ای داشته باشم. امروز بیشترین دغدغه‌ام برای حضور در جشنواره این است که فیلمم به خوبی به مردم معرفی شود و مردم به تماشای آن بنشینند. چرا چنین دغدغه‌ای دارم؟ چون برای مردم فیلم می‌سازم. حال اینکه چه جایزه‌ای در جشنواره فجر می‌گیرم، نکته دیگری است. طبیعتاً هر جایزه‌ای بگیرم آن را دوست خواهم داشت اما فعلاً هدف اصلی‌ام رضایت مخاطب است. اگر به این هدف برسم، قطعاً مردم در جشنواره به فیلم من رأی می‌دهند و می‌توانم به سیمرغ مردمی جشنواره هم برسم.

وی ادامه داد: گمانه‌زنی درباره جوایز خیلی زود است چراکه هنوز فیلم‌ها را ندیدیم و اتفاقاً امسال هم خیلی فضا درباره فیلم‌های حاضر در جشنواره مبهم است و نمی‌دانیم قرار است شاهد چه آثاری باشیم.

عباس نادران به‌شدت فیلم‌بین و سینماشناس است

نمازی درباره همکاری با عباس نادران به‌عنوان تهیه‌کننده فیلم و انتقادهای رسانه‌ای مطرح شده درباره او به‌عنوان یک آقازاده هم گفت: واقعیت این است که من نمی‌دانم گناه عباس نادران چیست که پدرش یک سیاست‌مدار بوده است. پیش از این شاید من هم مثل همین دوستان فکر می‌کردم. دوستی‌ با عباس نادران داشتم اما چندان عمیق نبود. وقتی برخی دوستان پیشنهاد کردند که او گزینه مناسبی برای تهیه‌کنندگی این فیلم است، خودم با اگر و اماهایی سراغ او رفتم اما آقای نادران وجهه‌ای از بیرون دارد و وجهه‌ای از درون. واقعیت این است که او حتی به اندازه یک ریال هم نخواست از روابط خود استفاده کند. عباس نادران مترجم زبان فرانسه و به‌شدت فیلم‌بین و سینماشناس است. او زمانی به من می‌گفت، تصوری که دیگران از من دارند را خودم نباید داشته باشم. فکر می‌کنم آینده نشان خواهد داد که عباس نادران یک انسان باسواد و مستقل در عرصه سینماست.

کارگردان فیلم «شادروان» درباره انتظارات خود از جشنواره فیلم فجر توضیح داد: من امیدوارم فیلم خوبی از جشنواره بیرون نمانده باشد چراکه خودم چنین تجربه‌ای را در زمان فیلم «آپاندیس» داشتم. خیلی حس بدی است، به‌خصوص اگر فیلم خوبی ساخته باشی. فیلم من در فجر حضور نداشت اما بعد از آن از جشنواره مونترال و آسیاپاسیفیک جایزه گرفت. بخشی از فرآیند انتخاب سلیقه است اما امیدوارم تعمدی در حذف هیچ فیلمی دخیل نبوده باشد.