افتتاح ۳ سامانه پایش کاربری اراضی کشور

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت نیرو، محمدرضا کاویانپور، با بیان اینکه سیمای اراضی ایران نیز همانند سایر مناطق جهان در دهه‌های اخیر بر اثر تغییرات اقلیمی، هیدرولوژیکی و منابع آب، توسعه شهری، شرایط اقتصادی و اجتماعی، صنعتی شدن و ... در حال تغییر است، گفت: این در حالی است که اراضی کشاورزی به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده منابع آبی کشور، به دلیل وابستگی شدید به عوامل یادشده، دچار تغییرات شدیدی در طول دهه‌های اخیر شده است.

وی افزود: این امر خود منجر به تغییرات قابل‌توجهی در مصارف آب بخش کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌های دیگر شده است؛ به همین دلیل بازنگری در طرح‌های تخصیص و توزیع آب بر اساس وضعیت فعلی و گذشته سطوح زیر کشت اراضی زراعی آبی و باغی در حوضه‌های آبریز کشور بسیار ضروری است. در همین راستا موضوع تهیه نقشه‌های کاربری اراضی حوضه‌های آبریز کشور (با تمرکز بر اراضی زراعی آبی و باغی) با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و تکنیک‌های سنجش‌ازدور جزو اولویت‌های تحقیقاتی وزارت نیرو و همچنین مؤسسه تحقیقات آب شده است.

کاویانپور با تاکید بر مفید و کارآمد بودن این سامانه گفت: سامانه پایش کاربری و پوشش اراضی کشور (با تارنمای http://lulc.wri.ac.ir) با هدف توسعه بستری تحت وب و آنلاین به‌منظور نمایش و ارائه اطلاعات انواع کاربری‌های اراضی حوضه‌های آبریز کشور که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با دقت بالا استخراج و طراحی شده است.

رئیس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو افزود: در این سامانه انواع کاربری‌های اراضی شامل اراضی زراعت‌های آبی، باغی، دیم، تالاب‌ها، پهنه‌های آبی، اراضی مرتعی و جنگلی، اراضی بایر و مناطق مسکونی در سطح کل کشور قابل‌مشاهده بوده و کاربرد اصلی این سامانه پایش وضعیت سطوح زیر کشت اراضی زراعی آبی و باغی به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌های آبی در سطح حوضه‌های آبریز کشور است. همچنین با استفاده از اطلاعات ارائه‌شده توسط این سامانه امکان پایش وضعیت طرح‌های توسعه در حال انجام و یا خاتمه یافته که هدف آن‌ها تغییرات کاربری‌های اراضی و بخصوص افزایش سطوح زیر کشت است، میسر شده است.

کاویانپور در ادامه با اشاره به کارکرد سامانه تبخیر- تعرق واقعی کشور گفت: در بین تمامی شاخص‌های مرتبط با منابع و مصارف آب حوضه‌های آبریز، تبخیر- تعرق واقعی از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است، زیرا تبخیر- تعرق واقعی با توجه به اینکه در حدود ۷۰ درصد از بارش ورودی حوضه‌های آبریز را به خود اختصاص می‌دهد، از عمده‌ترین اجزای چرخه هیدرولوژیکی است که تخمین درست آن در طراحی و مدیریت سیستم‌های آبیاری، مطالعات منابع آب و موارد مشابه دیگر از اهمیت زیادی برخوردار است.

رئیس موسسه تحقیقات آب اظهار داشت: در همین راستا سامانه پایش تبخیر- تعرق واقعی (با تارنمای http://ET.wri.ac.ir) با هدف توسعه بستری تحت وب و آنلاین به‌منظور ارائه اطلاعات تبخیر- تعرق سطوح اراضی زراعی آبی، باغی و دیم تمامی حوضه‌های آبریز کشور به تفکیک استان، شهرستان و محدوده‌های مطالعاتی طراحی شده است. همچنین در این سامانه ضمن امکان مشاهده نقشه‌های تبخیر- تعرق واقعی، امکان گزارشگیری در مقیاس‌های زمانی ۱۰ روزه، ماهانه، فصلی و سالانه نیز از سال ۱۳۸۰ تاکنون فراهم گردیده است. این سامانه اولین و تنها سامانه پایش تبخیر- تعرق در کشور محسوب میگردد که کارکرد اصلی آن تدقیق پارامترهای اندازهگیری بیلان با محاسبه مصارف خالص بخش کشاورزی است.

وی در پایان با اشاره به سامانه پایش دریای خزر عنوان کرد: سامانه پایش دریای خزر (با تارنمای http://caspian.wri.ac.ir) با هدف پشتیبانی از تحقیقات علمی و ارائه داده‌های محیطی به محققان، پژوهشگران و رفع موانع موجود در دستیابی به اطلاعات آب‌شناسی در دریای خزر و تبادل آن به‌منظور تسهیل در حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در منطقه، در مرکز مطالعات دریای خزر طراحی و راه‌اندازی شده است.

کاویانپور افزود: این سامانه می‌تواند پاسخگوی نیازهای مطالعاتی - پژوهشی پیرامون دریای خزر و مرجع داده‌های محیطی منابع آب و سواحل این دریا به‌منظور استفاده در پژوهش‌های علمی و کاربردی به‌ویژه برنامه‌های توسعه‌ای کشور و انجام تحقیقات در مقیاس طولانی‌مدت و در سطح ملی و منطقه‌ای در دریای خزر برای اخذ تصمیمات آگاهانه درباره مدیریت پایدار منابع آبی دریایی باشد. همچنین در این سامانه اطلاعات مکانی کشورها، محدوده دریا، مرز حوضه دریای خزر، مرز حوضه‌های آبریز اصلی، رودخانه‌ها و جداول توصیفی آن‌ها، اطلاعات تراز سطح آب، دمای سطح آب، دمای هوا، شوری آب و آبدهی رودخانه در ایستگاه‌های داخلی و خارجی حوضه دریای خزر و اطلاعات پهنه‌ای تبخیر، بارش، دمای سطح آب، آب معادل برف و پوشش اراضی قابل‌مشاهده و گزارش‌گیری است.