«آب‌های زیرزمینی» گنجی نهفته برای سازگاری با تغییر اقلیم

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها- سعیده سعیدی*: با توجه به جایگاه و اهمیت آب به عنوان یک منبع استراتژیک و اساسی در کره زمین و محدودیت منابع آبی، بیست و دوم مارس مصادف با دوم فروردین، روز جهانی آب نامگذاری شده است. این روز مصادف با آغاز بهار طبیعت در کشور ما بوده و طراوت طبیعت و نیاز به آب در گستره جهانی به صورت ملموس قابل مشاهده است.

روز جهانی آب، بهانه‌ای برای تغییر الگوهای رفتاری و گامی در جهت حفظ این منابع با ارزش است. افزایش جمعیت و سطح رفاه در جهان و کشور و تغییر سبک زندگی مشترکین، افزایش صنایع، کشاورزی غیرمکانیزه و کاهش بارندگی‌ها و به تبع خشکسالی‌های ایجادشده باعث مصرف بی رویه آب و در نتیجه کاهش منابع آبی می‌شود.

با توجه به رسالت اصلی شرکت‌های آب و فاضلاب و با عنایت به ارزش آب، مدیریت مصرف سرلوحه کاری شرکت‌های آبفا بوده و با مدیریت و بهینه سازی مصرف آب از طریق مدیریت ابزاری، تغییر رفتاری مصرف مشترکین و ابزارهای قانونی می‌توان مصرف آب را در بخش شرب و خانگی بهینه کرد.

کاهش منابع سطحی منجر به برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی و در نتیجه افت سطح آبخوان‌ها شده و فاضلاب‌های انسانی، صنعتی و سایر آلاینده‌ها باعث آلودگی این منابع می‌شود.

با توجه به سند جامع سازمان ملل و بند ششم این سند که تأمین آب بهداشتی و سالم مطرح شده است، بخش آب سازمان ملل برای شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۲۲ (آب زیرزمینی، مرئی شدن نامرئی) را تعیین کرده است.

قنات‌های مشهور کشور ما، از جمله منابع آب زیرزمینی ارزشمند دور از چشم ما و گنج‌های نهفته هستند. این قنات‌ها ابتکار ایرانیان باستان بوده که به وسیله آنها آب زیرزمینی را به سطح زمین انتقال می‌دادند.

وجود منابع آب زیرزمینی از اکوسیستم‌ها محافظت کرده و از فرونشست زمین جلوگیری می‌کند. در عصر جدید که پیامدهای متأثر از تغییر اقلیم، مشکل گریبانگیر جوامع بشری است، آب‌های زیرزمینی با ظرفیت ذخیره قابل توجه بخشی از سازگاری با تغییر اقلیم و توسعه پایدار است و منبع مهمی در تأمین آب به شمار می‌رود. حذف آب از منابع سفره‌های زیرزمینی و افت سطح آب زیرزمینی مسأله ای جدی است که باعث بحران فرونشست دائمی زمین می‌شود.

از آنجا که آب‌های زیرزمینی معمولاً با سرعت بسیار بیشتری از شارژ طبیعی آن از سفره آب زیرزمینی برداشت می‌شود، آن را یک منبع تجدیدناپذیر در نظر می‌گیرند. باید به این نکته توجه داشت که بسیاری از آبخوان‌های بزرگ به هم مرتبط هستند و مستلزم اهتمام به مسئولیت اجتماعی و حفاظت از این منابع است.
مدیریت منابع و حوزه آب، نیازمند تدوین نقشه راه جامع و خرد جمعی و عزم همگانی است. امیدواریم در سال جدید بتوان با عزم و انسجام ملی و با بکارگیری دانش گامی مهم در جهت حفظ این منابع گرانقدر برداشت.

*سعیده سعیدی، مدیر دفتر توسعه پایدار، مدیریت مصرف و مطالعات اجتماعی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان