«حاج نادر» پشت و پناهمان بود/ روایت دیدار معروف با الیور استون

امیر داسارگر کارگردان فیلم سینمایی «منطقه پرواز ممنوع» از تولیدات جریان سینمایی «عمار» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره نقش زنده‌یاد نادر طالب‌زاده در حوزه تربیت فیلمسازان جوان در این جریان توضیح داد: امیدمان این است که امروز نادر طالب‌زاده هم‌نشین انبیا و اولیا باشد و خدا را شکر می‌کنم که ما هم توفیق داشتیم هرچند اندک در خدمت ایشان باشیم. آشنایی من با حاج نادر، غیر از ایام نوجوانی، از جشنواره فیلم «عمار» آغاز شد. علاوه‌بر اینکه دبیر و بزرگ‌تر جشنواره «عمار» بودند، خاطرم هست در دوره‌ای برای تعداد اندکی از فیلمسازان جوان در دفتر ایشان کلاسی تشکیل شد که بسیار هم بابرکت بود.

وی ادامه داد: پیش از این جلسه وصف جلسات نادر طالب‌زاده را از رفقای فیلمساز خود شنیده بودم که در اوایل دهه ۸۰ صبح‌های پنجشنبه در دانشگاه صداوسیما تشکیل می‌شد. این کلاس در جشنواره «عمار»، شبیه همان دوره‌ها برای ما بود. اینکه احساس می‌کردیم با کسی درباره کارگردانی و مسائلی همچون دکوپاژ صحبت می‌کنیم که در مسیر کاری‌اش استادان بزرگی داشته است، اتفاق بسیار خوبی برای ما بود و به‌قول معروف فوت کوزه‌گری را در قالب این جلسات به ما یاد می‌داد.

داسارگر افزود: این جلسات برای من منجر به معاشرت نزدیک‌تر با آقای طالب‌زاده شد. البته ایشان همواره فرد سرشلوغی بود و به قول معروف همزمان با چند شمشیر می‌جنگید. اکثر روزهایی که ما با او کلاس داشتیم، همزمان جلسات و مهمان‌های دیگری هم داشت و یا برای سخنرانی دعوت بود و مشغول ساخت کاری بود. همه این کارها همزمان در جریان بود و در میانه این فعالیت‌ها ما می‌توانستیم برای دقایقی وقت آزاد پیدا کنیم و از محضرشان استفاده کنیم.

حاج نادر هیچ دریغی نداشت که بخواهد در رسانه‌ها از بچه‌های «عمار» صحبت کند و یا آن‌ها را به برنامه‌های خود در تلویزیون دعوت کند. حاج نادر طالب‌زاده به خیلی‌ها اعتماد به نفس داد تا کارهای بزرگ‌تری را انجام دهند این کارگردان جوان تأکید کرد: حاج نادر را باید با انسان‌های هم سطح خودش مقایسه کنیم. چه از نظر علمی، چه از نظر سوابق کاری و تولیدی و چه از منظر سوابق اجرایی و مدیریتی، اگر همه ویژگی‌های او را مدنظر قرار دهید، تعجب می‌کنید که چقدر او فرد در دسترسی برای ما بود. خودم شخصاً در این سال‌ها در چند نوبت به منزل ایشان رفتم. در تمام این سال‌ها واقعاً هر بار کاری پیش می‌آمد به راحتی با او تماس می‌گرفتیم و با روی باز استقبال می‌کرد.

وی افزود: خاطرم هست در سال ۹۶ مسئولیتی در جشنواره «عمار» داشتم و به بهانه آن دوره‌ای را برگزار کردیم. به سادگی توانستیم برای این دوره‌ها با حاجی ارتباط بگیریم و از حضورش بهره‌مند شویم. در این تعاملات بزرگ‌ترین اتفاقی که برای ما می‌افتاد تزریق اعتماد به نفس بود. ایشان خیلی ما را به جلو هُل می‌داد و انرژی بسیار زیادی داشت. واقعاً برای اکثر کارهای ما وقت می‌گذاشت و کارهای ما را می‌دید. بخش داستانی «عمار» برای ایشان بسیار حائز اهمیت بود و در سخنرانی‌های خود هم تأکید می‌کرد که باید وقت بیشتری برای «سینمای داستانی» بگذاریم.

داسارگر ادامه داد: حاج نادر هیچ دریغی نداشت که بخواهد در رسانه‌ها از بچه‌های «عمار» صحبت کند و یا آن‌ها را به برنامه‌های خود در تلویزیون دعوت کند. حاج نادر طالب‌زاده به خیلی‌ها اعتماد به نفس داد تا کارهای بزرگ‌تری را انجام دهند.

وی افزود: نفس حضور نادر طالب‌زاده به جشنواره «عمار» اعتبار داده بود اما برای بچه‌ها واقعاً وقت می‌گذاشت. خیلی از رفقایی که در دهه ۹۰ فیلمساز، مستندساز و یا برنامه‌ساز شدند، شروع کارشان در دهه ۸۰ با کلاس‌های حاج نادر بود. بخش عمده‌ای از این کلاس‌ها هم در قالب مجموعه «راه» و جشنواره «عمار» رقم می‌خورد. از دوره چهارم یا پنجم جشنواره «عمار» بود که توجه به سینمای داستانی، مسئله اصلی ایشان شد و تأکید بسیاری برای توجه به این حوزه داشت. پشت و پناه بچه‌های عمار بود.

کارگردان «منطقه پرواز ممنوع» با اشاره به مظلومیت بچه‌های جریان «عمار» در فضای سینمایی کشور گفت: بودن حاج نادر در موارد بسیاری باعث می‌شد که خیلی‌ها نتوانند بچه‌های «عمار» را نادیده بگیرند. در سال ۹۵ اولین دوره «دارالفنون» در جشنواره جهانی فیلم فجر برگزار شد. حاج نادر فهرستی ۱۰، ۱۲ نفره از بچه‌های عمار به مازیار میری به‌عنوان مسئول برگزاری این دوره داد. بچه از این فرصت استفاده کردند و مشخصاً من و حسین دارابی به‌صورت جدی در این دوره حضور داشتیم. اگر حاج نادر نبود، احتمالاً این فرصت را نداشتیم و امروز ما در صحنه سینما نبودیم. او از اعتبار خود در سینما خرج می‌کرد و ابایی نداشت پشتیبان بچه‌ها باشد.

وی با اشاره به ماجرای دعوت از الیور استون به ایران هم گفت: حاج نادر بسیار به الیور استون علاقمند بود و در جریان سفر او به ایران هم مجدد بچه‌ها را جمع کرد و گفت الیور استونی که بارها در کلاس‌ها درباره‌اش صحبت کردیم آمده است. آن جلسه معروف سینما فلسطین تشکیل شد که حاجی قبل از آن به ما گفت داخل بروید و از الیور استون سوال‌ها خوب بپرسید. حاج نادر طالب‌زاده حضور همیشگی و جدی در سینما داشت و تلاش می‌کرد تا بچه‌ها را هم با خود همراه کند تا بتوانیم حرف خود را با جسارت و صدای بلند در سینما مطرح کنیم.