تشخیص و اندازه گیری «آنتی بیوتیک فلورفنیکول» شیر با حسگر نوری

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، دکتر قدیر رجب زاده رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی گفت: استفاده وسیع از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری و درمان بیماری در دام ها سبب شده تا کاهش خطر باقی مانده آن ها در مواد غذایی اهمیت ویژه ای داشته باشد.

وی ادامه داد: انتقال بقایای آنتی بیوتیک ها به سایر محصولات طی فرآیند تولید و همچنین پایداری آنها در شرایط متداول پخت مواد غذایی باعث مقاومت میکروارگانیسم ها به آنتی بیوتیک ها، واکنش های آلرژیک در افراد خاص و تغییر فلور روده می شود.

رجب زاده افزود: «فلورفنیکول» به عنوان یک داروی مهم در کنترل عفونت های تنفسی در گاو شناخته می شود. در اتحادیه اروپا حداکثر مقدار باقی مانده مجاز برای «فلورفنیکول»، ۱۰۰ نانوگرم بر گرم در بافت های عضلانی، ۲۰۰ میکروگرم بر کیلوگرم در پوست و بافت چربی، ۷۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم در کلیه ها و ۲۵۰۰ میکروگرم بر کیلوگرم در کبد تعیین شده است.

وی افزود: با توجه به مقادیر مجاز برای باقی مانده آنتی بیوتیک ها در مواد غذایی، ضروری است تا دوره های توقف مناسب پس از تزریق دارو اعمال شود تا سطوح باقی مانده دارو در فرآورده دامی مورد نظر به کمتر از مقدار مجاز برسد. از سوی دیگر متاسفانه استفاده از دوزهای غیرمجاز و رعایت نکردن دوره توقف، خطر باقی ماندن ترکیبات دارویی در محصولات دامی را افزایش می دهد.

در ادامه دکتر مسلم جهانی مجری این طرح پژوهشی گفت: ساده ترین روش برای شناسایی آنتی بیوتیک ها در شیر استفاده از کیت های تشخیصی است که روش های کیفی محسوب می شوند. برای اندازه گیری کمّی لازم است تا از روش های دستگاهی همانند تکنیک های کروماتوگرافی استفاده شود که روش های زمان بر و گران قیمت هستند.

وی درخصوص نتایج این طرح پژوهشی– کاربردی گفت: در این پژوهش یک حسگر جدید برای اندازه گیری «فلورفنیکول» در نمونه های شیر ارائه شده است. برای ساخت این حسگر از نقاط کربنی (Carbon dot) استفاده شده که ویژگی آنها نشر فلورسانس قوی و پایدار است. همچنین برای بهبود عملکرد انتخابی حسگر، سطح نانوذرات کربنی با لایه ای از پلیمر قالب گیری شده مولکولی اصلاح شده، که سبب می شود مولکول «فلورفنیکول» به صورت انتخابی در سطح نانوذرات جذب شده و به این ترتیب از مزاحمت سایر گونه ها کاسته شود.

وی افزود: حسگر طراحی شده یک حسگر نوری است که در آن طی برهمکنش نانومواد کربنی با مولکول هدف («فلورفنیکول»)، خاموشی فلورسانس رخ می دهد. در شرایط بهینه، کاهش خطی در شدت فلورسانس ذرات کربنی در محدوده غلظتی ۱۵۰-۳ میکرومولار «فلورفنیکول» مشاهده می شود و حدتشخیص روش پیشنهادی ۱/۱ میکرومولار است.