ثبت تجربه مشترک آدم‌ها از «فقدان»/ وقتی یک «عزیز» دیگر نیست!

فاطمه خواجه‌نوری که این روزها نمایشگاه عکس او با عنوان «ملال فقدان» در گالری محیطی خانه هنرمندان ایران در حال برگزاری است، درباره شکل‌گیری ایده این نمایشگاه به خبرنگار مهر گفت: از کودکی تا نوجوانی خانواده ما و مادربزرگم در یک ساختمان زندگی می‌کردیم و روابط بسیار نزدیکی با یکدیگر داشتیم. به همین ترتیب بیشتر اوقاتم را با مادربزرگم می‌گذراندم و رابطه بسیار نزدیکی بین ما شکل گرفته بود. بعد از آنکه مادربزرگم فوت کرد همیشه جای خالی‌اش را حس می‌کردم، چون حضور او همواره یک قسمت مهم از زندگی من را در برمی‌گرفت.

وی بیان کرد: سال‌ها بعد وقتی که مادربزرگ یکی از دوستانم درگذشت، من به خانه آن‌ها رفتم و به دنبال یک سری نشانه‌های مشترک برای به تصویر کشیدن این تجربه فقدان میان آنچه خود تجربه کرده بودم و آنچه دوستم تجربه می‌کرد، بودم. از این منظر می‌توانم بگویم این نمایشگاه در واقع حاصل یک تجربه شخصی است. تجربه شخصی من از فقدان یک عزیز که بعدها نشانه‌های مشابه آن را در تجربه افراد دیگر یافتم.

خواجه‌نوری در توضیح ایده گرفتن از این تجربه شخصی گفت: من در عکس‌هایی که ثبت کردم آن فضای خانه مادربزرگ را به‌واسطه چیزهای مشترکی که در نسل خودم وجود داشت، نشان داده‌ام؛ مثلاً قرآن، چرخ خیاطی، آلبوم خانوادگی و… این‌ها از ابزارهایی بودند که تقریباً در خانه همه مادربزرگ‌های هم‌نسل‌های من بود. مثلاً خودم با چرخی که مادربزرگم خیاطی می‌کرد خاطرات بسیاری دارم. من هم سعی کردم در این تجربه شخصی هر آنچه را که بین همه ما مشترک است در عکس‌هایم نشان دهم.

این عکاس با اشاره به وجه تمایز این عکس‌ها با تصاویری که پیش از این با محوریت از دست دادن افراد گرفته شده است، اظهار کرد: یک حسی همیشه همراه من است؛ اینکه هنوز هم هر اتفاقی برایم پیش می‌آید با خودم می‌گویم ای کاش مادربزرگم کنارم بود، چون او نقش مهمی در زندگی من داشت. این حس خیلی شخصی است، ولی تجربه «از دست دادن» چیزی است که در همه ما مشترک است. من در آثار این مجموعه می‌خواستم نبودن یک شخص را به تصویر بکشم، شخص یا اشخاصی که اتفاقاً برای افراد عزیز هستند و حالا فقط یک سری خاطره و تصویر از آن‌ها باقی مانده است.

وی در پایان درباره واکنش‌هایی که تا به امروز از مخاطبان آثارش دریافت کرده است، گفت: کسانی که این عکس‌ها را دیده‌اند به‌صورت مشترک می‌گفتند نشانه‌هایی که در این مجموعه وجود دارد جزئی از خاطره مشترک آن‌ها هم بوده است. مثلاً می‌گفتند همین قرآن، همین چرخ خیاطی و یا دیگر اشیا و اجزایی که در این عکس‌ها به تصویر درآورده‌ام، در خانه مادربزرگ آن‌ها هم مشابه‌ش وجود داشته است، یا مثلاً می‌گفتند فضای خانه، آن‌ها را به یاد فضای خانه مادربزرگ خودشان می‌انداخته است. این حس مشترک را از بقیه آدم‌هایی که به تماشای مجموعه حاضر می‌آیند دریافت می‌کنم و همه می‌گویند به‌واسطه تماشای این عکس‌ها به یاد آن دوران می‌افتند.

نمایشگاه عکس «ملال فقدان» که شامل ۲۰ عکس است، از ۲۷ خرداد تا ۲۷ تیر به مدت یک ماه در گالری محیطی خانه هنرمندان ایران به نشانی تهران، خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی (فرصت)، ضلع جنوبی باغ هنر میزبان علاقه‌مندان است.