چند درصد مردم جهان عرب خواستار عادی سازی روابط با اسرائیل هستند؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: مؤسسه آمریکایی واشنگتن (TWI) گزارشی منتشر کرده از نظرسنجی انجام شده با مردم کشورهای مختلف عربی از جمله فلسطین، مصر، اردن، امارات،کویت، بحرین و عربستان سعودی در خصوص نگرش آنها به توافق آبراهام و ارتباط با رژیم صهیونیستی که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت:

توافق آبراهام

توافق‌های آبراهام یا پیمان ابراهیم (Abraham Accords) بیانیه مشترک رژیم صهیونیستی، امارات متحده عربی و ایالات متحده بود که در ۱۳ اوت ۲۰۲۰ منعقد شد و از این واژه همچنین برای اشاره کلی به توافق‌نامه‌های صلح به ترتیب توافقنامه صلح رژیم صهیونیستی-امارات متحده عربی و توافق‌نامه عادی سازی روابط بحرین - رژیم صهیونیستی استفاده شد. مراسم امضای توافق‌نامه‌های آبراهام در کاخ سفید در ۱۵ سپتامبر سال ۲۰۲۰ انجام شد.

هم چنین در ۲۳ اکتبر سال ۲۰۲۰ سودان به توافق آبراهام پیوست و ایالات متحده موافقت کرد سودان را از فهرست حامیان دولتی تروریسم حذف کند، تحریم‌های اقتصادی متداخل را لغو کند و توافق کرد که بحث‌های مربوط به بخشش بدهی را پیش ببرد. سودان با انکار هرگونه تخلف، موافقت کرد ۳۳۵ میلیون دلار آمریکا غرامت به قربانیان حملات تروریستی آمریکایی بپردازد. لذا در نظرسنجی وقتی از توافق نامه آبراهام سوال می‌شود، بر امارات، بحرین و سودان تاکید شده است.

مخالفت قاطع عربستانی‌ها و اماراتی‌ها با توافق آبراهام

براساس نظرسنجی‌های مؤسسه واشنگتن در نوامبر ۲۰۲۰، در کشورهای امضا کننده توافق آبراهام یعنی بحرین و امارات، ۵۰ درصد خوش بین بودند و در کشورهای قطر و عربستان هم این رقم حدود ۴۰ درصد بوده است. اما در مارس ۲۰۲۲ این خوشبینی در این کشورها به ۱۹ تا ۲۵ درصد کاهش یافته است.

براساس نظرسنجی انجام شده در مارس ۲۰۲۲، نظر مردم کشورهای مختلف نسبت به توافق نامه آبراهام (صلح میان تل آویو و کشورهای عربی»)احصا شده است که در جدول بالا مشاهده می‌نمایید.

از نکات حائز اهمیت این نظرسنجی همراهی کامل درصد کمی از جامعه عربی با توافق است. در امارات ۹ درصد و در عربستان تنها ۱۰ درصد کاملاً موافق توافق بوده‌اند. میزان پاسخ دهندگان به گزینه نسبتاً موافق هم بین ۱۵ تا ۸ درصد در نوسان بوده است. البته به جز لبنانی‌ها که تنها ۶ درصد نسبتاً موافق بوده‌اند.

از نکات دیگر خروجی نظرسنجی مؤسسه واشنگتن، درصد بالا و قابل توجه افرادی است که گزینه " بسیار مخالف" را انتخاب کرده‌اند.

به جز اماراتی‌ها که ۳۶ درصد نسبتاً مخالف و ۳۵ درصد کاملاً مخالف انتخاب کرده‌اند (مجموعاً ۷۱ درصد مخالف) در کشورهای دیگر انتخاب نخست از بین گزینه‌ها مخالفت کامل با توافق صلح با تل آویو بوده است.

بحرینی‌ها که یک سوی توافق هم هستند، ۳۸ درصد کاملاً مخالف و ۳۸ درصد هم نسبتاً مخالف انتخاب کرده‌اند (مجموع ۷۶ درصد مخالف). این در حالی است که تنها ۷ درصد کاملاً موافق و ۱۳ درصد نسبتاً موافق انتخاب کرده‌اند (مجموعاً ۲۰ درصد موافق)

مصری‌هایی که سالهاست با توافق کمپ دیوید مسیر عادی سازی را طی کرده‌اند، ۴۷ درصد کاملاً مخالف (بیشترین رأی پس از لبنانی‌ها) و ۳۷ درصد نسبتاً مخالف را انتخاب کرده‌اند.(مجموعاً ۸۴ درصد مخالف). این در حالی است که موافقین کمتر از ۱۵ درصد اند.

اردنی‌ها هم که در وقایع اخیر احساس می‌کنند در حال کنار رفتن از معادلات و ناراضی اند، مجموعاً ۸۴ درصد مخالف توافق بوده‌اند. کویتی‌ها ۸۱ درصد و عربستانی‌ها هم ۷۵ درصد در مجموع مخالف توافق بوده‌اند.

اما نکته جالب رأی بالا و با فاصله لبنانی هاست که ۸۶ درصد شدیداً مخالف بوده‌اند. و درصدی که تا حدودی مخالف اند به ۲۲ درصد کاهش یافته است. جالب است بدانیم که میزان مخالفین کامل لبنانی در نوامبر ۲۰۲۰، ۴۴ درصد بوده است.

‌‌اما در فلسطین، در میان اهالی کرانه باختری مخالفت‌ها بیشتر است (مجموعاً ۵۸ درصد مخالف) و موافقین هم کمتر از اهالی غزه (مجموعاً ۲۵ درصد موافق).

اما بیشترین مخالفت در درون فلسطین با توافق سازش میان کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی را اهالی قدس شرقی داشته‌اند. ۱۱ درصد بسیار مخالف و ۳۹ درصد نسبتاً مخالف را انتخاب کرده‌اند (مجموعاً ۵۰ درصد مخالف). در قدس شرقی اما درصد موافقین هم با مجموعاً ۴۸ درصد بالا و قابل توجه است. اهالی قدس برخلاف اهالی نوارغزه و کرانه باختری از پاسخ و قضاوت در مورد توافق فرار نکرده‌اند.

روابط تجاری- ورزشی با صهیونیست‌ها مجاز است؟

در بخش دیگری از گزارش مؤسسه واشنگتن در خصوص نگرش مردم کشورهای عربی در خصوص داشتن ارتباط تجاری و ورزشی با رژیم صهیونیستی سوال شده است که نتایج قابل توجهی به دست آمده است.

بیشترین مخالفت قاطع برای داشتن ارتباط با صهیونیست‌ها متعلق به کویتی‌ها و لبنانی‌ها با ۸۸ و ۷۷ درصد است که فاصله معنا داری این دو کشور با دیگران دارند.

اردنی‌ها با ۴۶ درصد مخالفت کامل و ۴۱ درصد مخالفت نسبی (مجموعاً ۸۷ درصد مخالف) و مصری‌ها با ۴۵ درصد مخالفت کامل و ۴۰ درصد مخالفت نسبی (مجموعاً ۸۵ درصد مخالف) در رتبه‌های بعدی قرار دارند. حجم بالای مخالفت با روابط تجاری و ورزشی در دو کشوری که نزدیک ۳ دهه است روابط خود را با رژیم صهیونیستی رسمی کرده‌اند؛ قابل توجه است.

پاسخ سعودی‌ها، اماراتی‌ها و بحرینی‌ها در خصوص ارتباط تجاری ورزشی با نتایج و پاسخ آنان در خصوص توافق ابراهیم کمی متفاوت است. سعودی‌ها و بحرینی‌ها در پاسخی یکسان ۳۸ درصد در مجموع موافق و اماراتی‌ها هم ۳۸ درصد موافق ارتباطات تجاری و ورزشی با رژیم هستند.

جمع بندی

می‌توان نتیجه گرفت براساس گزارش مؤسسه واشنگتن نگرش مثبت مردم کشورهای عربستان، امارات و بحرین در یک سال گذشته نسبت به توافق آبراهام با کاهش جدی‌ای روبرو شده است و اکثریت با آن مخالف اند. اما در نقطه مقابل نگرش مردم کشور عربستان و برخی کشورهای خلیج فارس نسبت به داشتن روابط تجاری با رژیم و یا برگزاری مسابقات ورزشی با افراد دارای تابعیت صهیونیستی حدوداً مثبت است.

*محسن فایضی، کارشناس مسائل رژیم صهیونیستی