اردوگاه جنین از شکل گیری تا تبدیل شدن به دژ تسخیر ناپذیر

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل؛ اردوگاه جنین، نام محلی است که در برهه اخیر با افزایش درگیری های میان نیروهای مقاومت این اردوگاه و نظامیان اشغالگر رژیم صهیونیستی بیشتر شنیده می شود؛ اما پس از شهادت خانم شیرین ابوعاقله بار دیگر تیتر نخست رسانه ها آمده است. در این گزارش سعی داریم مروری داشته باشیم بر اردوگاه جنین، از شهری پر فراز و نشیب در کرانه باختری.

شهر جنین، شهر عزالدین قسام

اردوگاه جنین برخاسته از شهری است که به نام عزالدین قسام مشهور است. شهر جنین از دهه ۳۰ به مرکز اولین گروه مبارزات مسلحانه علیه استعمار و صهیونیسیم تبدیل شده بود. در سال ۱۹۳۵ نخستین حلقه مقاومت مسلحانه سازمان یافته در فلسطین از سوی شیخ «عزالدین قسام» از برجسته ترین شخصیت های مقاومت علیه اشغالگران انگلیسی در جنین شکل گرفت؛ وی حلقه مقاومتی خود را از کشاورزان جنین که به مقاومت و اصول آن ایمان داشتند انتخاب کرد و به مبارزه پرداخت و در نهایت در اطراف جنین به دست نظامیان بریتانیا به شهادت رسید.

موج آوارگان به شهر جنین باعث شد در سال ۱۹۵۳ سازمان آنروا (آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی زیرمجموعه سازمان ملل) با حمایت و همراهی اردن که آن سال ها کرانه باختری را در اختیار داشت، یک اردوگاه در غرب شهر جنین پایه گذاری کند.

اردوگاه جنین براساس سرشماری سال ۲۰۰۷، ۳۹ هزار نفر جمعیت داشته است که طبیعتاً در این سال ها افزایش یافته است. یکی دیگر از ویژگی های اردوگاه جنین جمعیت جوان آن است به گونه ای که براساس گزارش آنروا ۴۲ درصد جمعیت اردوگاه زیر ۱۸ سال سن دارند.

اهمیت اردوگاه جنین

یکی از مهم ترین ویژگی های اردوگاه جنین موقعیت جغرافیایی آن است. آنچه به موقعیت اردوگاه جنین اهمیت می دهد این است که در یک موقعیت میانی برای شهرهای فلسطین قرار دارد، زیرا در ۲۵ کیلومتری جنوب ناصره، ۵۰ کیلومتری جنوب شرقی حیفا و ۴۳ کیلومتری شمال نابلس قرار دارد. به زبان ساده تر اردوگاه و شهر جنین نقطه به‌هم‌پیوستن راه‌های ارتباطی منتهی به حیفا، ناصره، نابلس و قدس به‌شمار می‌رود یکی از مهم ترین ویژگی های اردوگاه جنین موقعیت جغرافیایی آن است. آنچه به موقعیت اردوگاه جنین اهمیت می دهد این است که در یک موقعیت میانی برای شهرهای فلسطین قرار دارد، زیرا در ۲۵ کیلومتری جنوب ناصره، ۵۰ کیلومتری جنوب شرقی حیفا و ۴۳ کیلومتری شمال نابلس قرار دارد. به زبان ساده تر اردوگاه و شهر جنین نقطه به‌هم‌پیوستن راه‌های ارتباطی منتهی به حیفا، ناصره، نابلس و قدس به‌شمار می‌رود.

همانطور که بالاتر هم گفته شد بیشتر اهالی این اردوگاه از حیفا هستند و این نزدیکی اردوگاه به آن محل باعث شده هنوز هم علی رغم سخت گیری های رژیم صهیونیستی به این مناطق رفت و آمد داشته باشند. علاوه بر این، اهمیت این اردوگاه به دلیل جاده های منطقه ای است که از شهر جنین می گذرد، جاده اول از کرانه باختری به شهر ناصره در سرزمین های اشغالی است و راه دیگر الخلیل را به حیفا در شمال فلسطین اشغالی وصل می کند که از شهرهای نابلس و رام الله می گذرد.

همچنین یکی دیگر از دلایل اهمیت این اردوگاه در غرب شهر جنین، نزدیکی آن به خط سبز (مرز کرانه و سرزمین های اشغالی ۱۹۴۸) است. این باعث شده جنین به مرکز خرید و رفت و آمد فلسطینی ها آن طرف مرز سبز و دیوارحائل تبدیل شود. این نزدیکی به مرز و رفت و آمدها اهمیت امنیتی این شهر و اردوگاه جنین را بیش از گذشته کرده است.

اردوگاه جنین، پایه گذاری مقاومت از ۱۹۴۸ تا ۲۰۰۱

همانگونه که بالاتر هم اشاره شده شهر جنین از دهه ۳۰ به رهبری شیخ عزالدین قسام مرکز مبارزه مسلحانه علیه بریتانیا و اشغالگران بوده است. در زمان یوم النکبه و جنگ نخست هم این شهر به محل نبرد با صهیونیست ها و حضور ارتش عربی بالاخص ارتش عراق تبدیل شد. مقاومت ارتش عربی در جنین در سال ۱۹۴۸ یکی از نقطه عطف های تاریخ فلسطینی است به گونه ای که نیروهای صهیونیست در ۴ ژوئن ۱۹۴۸ متحمل خسارات سنگینی بالغ بر ۱۲۴۱ نفر کشته یا مفقودی شدند.

آرامگاه سربازان عراقی در جنین که بیش از ۳۰ نفر در آن به خاک سپرده شده اند از مناطق مورد توجه فلسطینی ها و یادآور ایستادگی جنگ ۱۹۴۸ است. اردوگاه جنین یک هدف استراتژیک برای نیروهای اشغالگر صهیونیست بوده، زیرا آنها چندین بار سعی کردند آن را هدف قرار دهند، اما در مقابل مقاومت ساکنان آن ناکام ماندند.

حدود ۴۵ درصد از جمعیت آن را «افراد جوان» تشکیل می‌دهند که در پیشبرد اهداف و عملیات مقاومت یک «امتیاز برجسته» محسوب می‌شود. اردوگاه جنین یکی از پایگاه‌های مقاومت فلسطین به‌ویژه «سرایا القدس» شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی فلسطین است که از زمان اشغال تا دهه ۹۰ جنین به مرور شاهد رشد جریان های مقاومتی بود. اما با واگذاری این اردوگاه به تشکیلات خودگردان پس از توافق اسلو، سرعت رشد مقاومت در این اردوگاه دوچندان شد و علی رغم تلاش های نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان کنترل این اردوگاه از دست آنان و نیروهای امنیتی رژیم صهیونیستی کاملاً خارج شد.

• ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲

برای کنترل اردوگاه جنین و توقف روند رو به رشد مقاومت در این شهر مهم، نیروهای اشغالگر صهیونیست در میانه انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۲ حمله ای گسترده ای به اردوگاه انجام دادند. حمله ای که حدود ۱۰ روز با محاصره کامل آن و عدم اجازه رفت و آمد و امدادرسانی همراه بود. سوم آوریل ۲۰۰۲ میلادی، ارتش رژیم صهیونیستی با بهره گیری از دستکم دو هزار پیاده نظام، ده ها دستگاه تانک میرکاوا، بولدوزر و بالگردهای جنگی مجهز به موشک و مسلسل های سنگین به اردوگاه که طبق آمار آن زمان حدود ۱۵ هزار نفر جمعیت داشت یورش برد.

بر خلاف پیش بینی صهیونیست ها، ارتش این رژیم برای اشغال اردوگاه جنین متحمل زیان های جانی و مادی سنگینی شد. ۲۰۰ تن از مبارزان فلسطینی وابسته به حماس، جهاد اسلامی و فتح با استفاده از سلاح های ابتدایی توانستند هشت روز در برابر این حمله نابرابر ایستادگی کنندبر خلاف پیش بینی صهیونیست ها، ارتش این رژیم برای اشغال اردوگاه جنین متحمل زیان های جانی و مادی سنگینی شد. ۲۰۰ تن از مبارزان فلسطینی وابسته به حماس، جهاد اسلامی و فتح با استفاده از سلاح های ابتدایی توانستند هشت روز در برابر این حمله نابرابر ایستادگی کنند.

ارتش رژیم صهیونیستی برای اشغال این اردوگاه شماری از خانه ها را بر سر ساکنان آن منهدم و چند محله مسکونی را با خاک یکسان کرد و بسیاری از قربانیان این تجاوز، در زیر آوار جان باختند. نظامیان صهیونیست برای پیشروی و اشغال اردوگاه از مردم نیز سپر انسانی ساختند تا اراده مبارزان فلسطینی را برای مقاومت بشکنند در عین حال که اجازه ورود به آمبولانس ها نیز برای انتقال کشته ها ومجروحان به مراکز درمانی ندادند.

نظامیان صهیونیست برای وادار کردن مردم به ترک اردوگاه، آب و برق را قطع کردند اما بیشتر مردم در خانه هایشان ماندند و با امکانات محدود به مقاومت ادامه دادند. ارتش رژیم صهیونیستی برای پنهان سازی جنایت های وحشتناک خود به هیچ خبرنگاری اجازه ورود به اردوگاه را نداد و کوشید تا با انتقال جنازه شهیدان فلسطینی به سرزمین های اشغالی از بازتاب این جنایت ها در رسانه های جمعی جهان جلوگیری کند. هم چنین رژیم صهیونیستی از ورود هیات کمیته حقیقت یاب وابسته به سازمان ملل نیز برای ثبت وقایع و تهیه گزارشی در این زمینه جلوگیری کرد. برخی آمار از شهادت ۳۰۰ فلسطینی خبر می دهند.

پس از آن حمله و بالاخص از سال ۲۰۱۰ به این سو بارها و بارها اردوگاه جنین شاهد حملات و بازداشت های مختلف از سوی نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان و ارتش صهیونیستی بوده است. اما این تلاش ها نتوانسته این اردوگاه را تسلیم کند و امروز اردوگاه جنین به قلب مقاومت در کرانه باختری تبدیل شده است. امروزه اردوگاه جنین یک مرکز مسلح در دل کرانه باختری است که به چالش اصلی صهیونیست ها در کرانه باختری تبدیل شده است.