نیم قرن پیش ثروتمندترین و بزرگترین واقف ایران درگذشت

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ مرداد ماه پنجاهمین سالروز فوت حاج حسین آقا ملک واقف و مجموعه دار، تاجر و مؤسس موزه و کتابخانه ملک بود. کسی که حدود یک قرن و یک سال زندگی کرد و حالا نیم قرن از درگذشت او می‌گذرد. حاج آقا ملک فرزند بزرگ حاج محمد کاظم ملک التجار ثروتمند تبریزی و پدربزرگش مهدی ملک التجار با امیرکبیر هم دوره بود. حاج حسین آقا در تهران زاده شد و در مشهد ساکن بود.

او را بیشتر به دلیل خیرات و موقوفاتش می‌شناسند. او آنقدر موقوفات به جای گذاشته که آستان قدس رضوی اداره‌ای مجزا برای موقوفاتش تشکیل داده است. در حال حاضر کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران هم از موقوفات اوست که زیر نظر آستان قدس رضوی اداره می‌شود البته موزه ملی ملک جزو زمین‌هایی بود که تحت تملک او بود اما در زمان حیاتش ساخته نشد. اما پس از فوت او طبق وقف نامه‌اش در این زمین، کتابخانه و موزه ساخته شد و در سال ۱۳۷۵ مورد بهره برداری قرار گرفت. تهرانی‌ها از گستردگی موقوفاتش بی نصیب نبوده‌اند و خانه‌ای نیز در بازار تهران به نام او وجود دارد.

حاج حسین ملک را بزرگترین واقف فرهنگی نیز می‌دانند چون غیر از کمک به فقرا، نه تنها کتابخانه ارزشمندی داشت بلکه نسخ خطی و باارزش را جمع آوری می‌کرد. او به رغم ثروت زیادش به شدت در رعایت اصول اخلاقی و اعتقادی پایبند بود. نکته جالب توجه اینجاست که حتی بعد از گذشت نیم قرن، زندگی فرهنگی او از بین نرفته و نمی‌رود. مصداق این کلام نام و نشانی است که از او بعد از ۵۰ سال مانده است.

روزنامه‌ها در زمانی که حاج حسین آقا در سال ۱۳۵۱ بعد از یک بیماری طولانی به علت سکته قلبی در یکی از اتاق‌های قدیمی منزل مسکونی خود فوت کرد، نوشتند که براساس محاسبات آن زمان او در طول زندگی خود حدود یک میلیارد تومان از دارایی اش را پیش از مرگ وقف کرده است.

بنابراین او را در دهه ۳۰ و ۴۰ میلیاردر زمانه و ثروتمندترین مرد ایران دانستند. در روزنامه‌های آن زمان نوشته شد: شاید کمتر کسی باشد که او را به عنوان شاعر و نویسنده نیز بشناسد همه آنهایی که از کتاب‌های کتابخانه ملک در بازار حلبی سازهای تهران بهره جسته‌اند و یا نامی از او شنیده‌اند می‌دانند که این مرد فرهنگ دوست بسیاری از آنچه از راه ارث و تجارت و داد و ستد به دست آورده بود، در راه خدمت به فرهنگ و ادب اختصاص داد.

به نوشته این روزنامه‌ها؛ او بازمانده ثروت فرهنگی خود را که در معیار مادی به ۴۰۰ میلیون تومان می‌رسید و مجموعه‌های تمبر، سکه کتاب و زیباترین فرش‌ها را به آستان قدس رضوی اهدا کرد.