تجمع آلایندگی در پارس جنوبی

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- سجاد محمودی نسب: پشت القاب پرطمطراق و پیکره گردنکش پارس جنوبی مردمی زیست دارند که حتی پیران درس نخوانده شأن به سهولت می‌توانند ساعت‌ها از ملال آوری فلر و آلودگی، برایتان مرثیه‌ها بسرایند.

در زمستان‌های زیبایش اگر چشم‌هایتان را از دریا بدزدید و لختی کوه را به نظاره بنشینید بلندقامتان دهان گشادی را خواهی دید که بازدم سیاه منظر و بیمارگونه‌شان، دلتان را ریش می‌کند.

به‌راستی آیا این آلودگی برای همه ملال آور است؟ اینجاست که نهادهای خوش اشتهایی برایتان چشم غره می‌روند زیرا که به شماره افتادن تنفس مردمان، اهمیتی در برابر ولع روزافزونشان برای بلعیدن عوارض آلایندگی ندارد.

متفاوت‌تر از دیگر مناطق، اینجا هم زندگی جریان دارد؛ منتهی مردمش هیچکس را دوست و خیرخواه خود نمی‌بینند.

پس از این مقدمه کوتاه، فرهاد قلی‌نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر را مخاطب پرسش‌ها و طرح دل مشغولی‌های متعدد مطالبه گران و فعالین اجتماعی، دلسوز و پویای استان قرار دادیم و در این راستا امیدواریم که کمکی هر چند کوچک به شفافیت این مسیر کند.

فرهاد قلی نژاد فارغ التحصیل مقطع دکترای محیط زیست و هم اکنون چهار سال است که مدیرکلی حفاظت محیط زیست استان بوشهر را عهده دار است.

نحوه سنجش آلایندگی یک شرکت توسط سازمان به چه صورت و درصد خطایش چقدر است؟

یکی از وظایف قانونی سازمان محیط زیست، پایش زیست محیطی بخش‌های صنعت، منابع آب، خاک و هوا است.

در این راستا مجموعه اقداماتی همچون انجام آزمایشاتی بر روی خروجی (پساب و…) طی بازدیده های سرزده دوره‌ای (ماهیانه)، خوداظهاری صنعت (برخی صنایع بنا بر تشخیص سازمان، نسبت به ارسال نمونه به آزمایشگاه معتمد اقدام و نتایج را به سازمان ارسال می‌کنند) و پایش آنلاین انجام می‌شود.

نهایتاً در صورت مغایرت نتایج به دست آمده با استانداردهای ملی و بین المللی در هر کدام از سه روش مذکور، صنعت مورد نظر آلوده قلمداد می‌شود ضمن آنکه میزان خطا هیچ موقع صفر نیست.

نظرتان راجع به دیدگاه عموم مردم مبنی بر انفعال سازمان حفاظت محیط زیست در مطالبه گری حقوق مردم چیست؟

در پاسخ به این پرسش می‌بایست اذعان کرد که سازمان حفاظت محیط زیست مجاز نیست که شرکت یا صنعتی را صِرف اکتفا به رؤیت آلودگی، آلاینده بنامد زیرا که برای آلاینده نامیدن یک صنعت، فرآیندی قانونی تعریف شده است.

بر اساس این فرآیند، در صورت مغایرت خروجی‌های یک صنعت با استانداردهای زیست محیطی، اخطاریه صادر و برای رفع آلودگی مهلتی کارشناسی تعیین می‌شود و در غیر این صورت، واحد مورد نظر در لیست صنایع آلاینده وارد و همچنین با تمدید اخطاریه و در صورت عدم تمکین، به مراجع قضائی معرفی می‌شود.‌

تلاش سازمان و اداره کل، پایش تمام صنایع است و این قضیه تاکنون به تشکیل بیش از ۳۰ پرونده قضائی علیه صنایع آلاینده و همچنین برای اولین بار به برآورد خسارت‌های زیست محیطی انجامیده است.

با ابتکار عمل اداره کل محیط زیست استان بوشهر، طرح جامع کاهش آلودگی (طرح بازیابی گازهای فلر ذیل این مصوبه تعریف می‌شود) به پشتوانه مصوبه دولت (سال ۹۹) و برای اولین بار در منطقه ویژه اجرا شده است که این خود مبین مطالبه گری سازمان است.

این گزاره که شرکت‌های صنعتی با هزینه کرد مبلغی اندک و دریافت مجوز صنعت سبز، عوارض آلایندگی را دور می‌زنند چقدر صحیح است؟

مردم عزیز ما باید توجه داشته باشند که تمامی داده‌ها در دسترس بوده و هر شهروند یا رسانه می‌تواند با درخواست، بدان‌ها دسترسی داشته باشد ضمن آنکه صنعت غیرآلوده الزاماً به معنی سبز بودن نیست.

صنعت سبز یک آزمون رقابتی است و سالانه فقط سه یا چهار پتروشیمی بدین شروط که در لیست یک‌ساله صنایع آلاینده قرار نداشته و کارهای عدیده ای را برای محیط زیست منطقه انجام داده باشند، موفق به کسب آن می‌شوند.

در اینجا می‌بایست اذعان کرد که تمامی پالایشگاه‌های منطقه بواسطه فلرینگ ها و انتشار گاز SO3 تا امروز در لیست آلاینده قرار داشته و اخطاریه دریافت کرده اند.

نسبت به کاهش ۱۳۰۰ درصدی عوارض آلایندگی یکی از شرکت‌های اصلی پارس جنوبی توضیح دهید

سازمان محیط زیست مأمور به دریافت عوارض نیست و این وظیفه به سازمان مالیاتی تفویض شده است.

یک درصد فروش و موعد پرداخت آن، درصد پرداخت عوارض تعیین شده صنایع تاکنون و همچنین صنایع مشمول معافیت وفق قوانین و مقررات مالیاتی اعمال می‌شود.

غیرآلاینده نامیدن پتروشیمی‌ها اعتراضات وسیعی را در سطح فضای مجازی در پی داشت. دلیل خاصی داشت؟

با توجه به نسبی بودن آلایندگی، مقصود بنده این بود که قدرالسهم پالایشگاه‌ها (بواسطه عدم راه اندازی واحدهای بازیافت گوگرد، فلرینگ های متعدد و انتشار SO3) در آلایندگی تجمعی پارس جنوبی بسیار بیشتر از پتروشیمی هاست.

البته می‌بایست یادآوری کرد که بر اساس ارزیابی سالانه و با توجه به انجام آزمایشات، برخی از پتروشیمی‌ها نیز در فهرست صنایع آلاینده قرار می‌گیرند.

به واسطه تصفیه خانه و سیستم اسمزمعکوس مبین انرژی خلیج فارس و دماوند انرژی عسلویه، می‌توان گفت که پساب پتروشیمی‌ها تصفیه و به فرآیند برگردانده می‌شود ضمن آنکه اتخاذ رویکرد خاموشی فلر یا زیروفلرینگ در کاهش قدرالسهم آلایندگی آنها نسبت به پالایشگاه‌ها بی تأثیر نبوده است.

آیا نظارتی بر هزینه کرد عوارض آلایندگی در راستای کاهش آثار آلایندگی وجود دارد؟

متأسفانه باید گفت که این مبالغ در سال‌های اخیر به سمت شهرداری‌ها و در حوزه‌های مختلفی هزینه شده که موجب گله مندی ما بوده است ضمن آنکه دستورالعملی برای هزینه کرد این عوارض مصوب نشده و سازمان محیط زیست صلاحیت نظارت بر آن را نداشته است.

نبود تصفیه خانه شهری در دو شهر عسلویه و کنگان (که بیشترین عوارض را دریافت کرده‌اند)، مدیریت پسماند غیر استاندارد شهر کنگان (منجر به آلودگی خاک محل شده و احتمال آلودگی آب‌های زیرزمینی نیز می‌رود که پیگیری قضائی ما را در پی داشته است)، نبود سایت پسماند در عسلویه و کمبود فضای سبز هر دو شهرستان از مسائلی است که کم‌کاری شهرداری‌ها در آن محرز است.

خوشبختانه در ابلاغیه جدید، سازمان به‌عنوان ناظر هزینه کرد ۵۰ درصد از این عوارض در قالب پروژه‌های کاهش دهنده آلودگی‌ها (تصفیه خانه‌های فاضلاب، مدیریت پسماند و زباله‌ها، فضای سبز) معین شده است.

آیا برای فلرینگ شبانه و به نوعی پنهانی برخی صنایع پارس جنوبی چاره‌ای اندیشیده اید؟

این معضل در بسیاری از نقاط کشور وجود داشته و بدین منظور، همه فلرینگ‌ها توسط گشت شبانه سیار زیست محیطی مان شناسایی و وفق ماده ۱۲ قانون هوای پاک، خسارت ایجاد شده توسط واحد آلاینده برآورد شده و انشاالله در آینده نیز گزارشی از خسارت‌ها و مبالغ تعیین شده ارائه خواهیم کرد.

چرا محیط بانان در رویارویی با شکارچیان معمولاً توانایی تقابل ندارند؟

حفظ محیط زیست یک وظیفه همگانی است و حفاظت از زیست بوم متنوع و ارزشمند استان بوشهر به صورت شبانه روزی در ایستگاه‌های محیط بانی توسط این قشر و با حداقل امکانات و در شرایطی بسیار سخت و بعضاً بدون برق انجام می‌شود. متأسفانه امروزه درگیری‌های متعدد، منجر به تقدیم ۱۴۰ شهید و جانباز محیط بان شده است.

تصویب اعتبارات مکفی، حمایت قضائی بازدارنده از محیط بانان، ارتقای امکانات و تجهیزات، ارتقای فرهنگ و آموزش همگانی محیط زیستی می‌تواند راه گشای عدم تخریب محیط زیست و کاهش این درگیری‌ها باشد.

محیط زیست بستر حیات و متعلق به همه شهروندان است و حفظ آن بدون همکاری سایر نهادها امکان پذیر نیست. از همه شهروندان خواهشمندم که برای جلوگیری از افزایش بحران‌های زیست محیطی (آن هم در زمانی که تغییر اقلیم یک عامل تهدید کننده است) به سیاست‌های کلان تعیین شده توسط رهبر معظم انقلاب و ریاست جمهور در حوزه حفاظت محیط زیست توجه داشته و امیدواریم با قوانین موجود و مشارکت و همراهی، شاهد حفظ محیط زیست طبیعی ایران عزیزمان باشیم.