امام موسی صدر معتقد بود ما برای حسینی شدن به تغییر نیاز داریم

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-فاطمه کهربائی: با فرا رسیدن نهم شهریور ۱۴۰۱، چهل و چهار سال تمام از ربودن امام موسی صدر و همراهانش در لیبی به دست رژیم جنایتکار قذافی می‌گذرد. در این مدت، علیرغم همه اقدامات، گام‌های مثبت چندانی در راه روشن شدن وضع شخصیت برجسته، جهان اسلام و همراهان وی برداشته نشده است. به همین سبب، هنوز از سرنوشت قطعی امام موسی صدر و همراهان وی اطلاع دقیقی در اختیار نیست.

دکتر علی شریعتی در کتاب حسین وارث آدم می‌گوید: «… اگر یک خون پیام نداشته باشد، در تاریخ گنگ می‌ماند، اگر یک خون پیام خویش را برای همه‌ی نسل‌ها نگذارد، جلاد، شهید را در یک عصر و یک زمان محبوس کرده است.» به راستی که چنین است، راه شهید، خونش و هدفش باید گفته و نسل به نسل فهمانده شود. اولین راویان امام حسین (ع)، زنده‌ترین شهید تاریخ، حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) بودند که نگذاشتند صدای شهادت و حق خاموش شود. بزرگ‌مردان و زنان زیادی در تاریخ شیعه تلاش کرده‌اند تا پیام شهادت را به زبان، قلم، عمل و منش به عالم نشان دهند. امام موسی صدر، روحانی بزرگ شیعه نیز چنین بود و چنین زیست، او با آن‌که در تاریخ گمشده ولی همچنان اثر و قلمش چنان که شایسته است اثرگذار است

امام موسی صدر وقتی قصد دارد پدیده عاشورا را برای انسان امروز تحلیل کند به مقوله تاریخ، نگرش انسانی دارد. عامل و بازیگر تاریخ انسان است و هر تاریخی برای هر انسانی و در هر عصری مفید است، چرا که وجه اشتراک انسانی در آن وجود دارد.

به همین مناسبت با شریف لک زایی دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:

شریف لک زایی در خصوص دیدگاه امام موسی صدر نسبت به واقعه عاشورا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تقریرات امام صدر درباره عاشورا شاید کمی متفاوت باشد با تقریراتی که تا به حال از دیگر نویسندگان خوانده‌ایم. ایشان بیشتر ابعاد سیاسی این ماجرا را مورد بررسی قرار داده است. مثلاً بحث حکومت مطلوب را مورد بررسی قرار می‌دهند یا در مورد حکومت بنی امیه که در آن دوره تمام اداره جامعه مسلمانان را بر عهده داشته است. اما بحث مهمی که ایشان در مجموعه سفر شهادت روی آن تاکید دارند بحث اصلاح است. و آن به این معنا است که قیام عاشورا می‌تواند فرصتی برای تغییر در خود و جامعه باشد. به تعبیر ایشان فرصتی است که ما حسینی شویم و حسینی بمانیم. طوری که ما بتوانیم تغییری در زندگی خود ایجاد کنیم و از عادات بد و رذائل اخلاقی خود چشم پوشی بکنیم و به سمت فضائل اخلاقی برویم و آن وقت است که تغییر در زندگی ما ایجاد می‌شود.

وی افزود: ما برای حسینی شدن به تغییر نیاز داریم. یکی از مهمترین دلایل عاشورا و قیام امام حسین هم اصلاح امت اسلامی بوده است در همین راستا امام صدر توضیح می‌دهند که ما چطور می‌توانیم از قیام امام حسین درس بگیریم. چشم‌پوشی از عادات ناپسند و اخلاق رذیله و آنچه که مانع از اعمال صالح در جامعه می‌شود و ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در مباحث تفسیری خیلی مفصل بحث کرده‌اند بحث‌های دروغ نفاق و غیبت را مورد توجه قرار داده‌اند. اینها می‌شود چشم‌پوشی از این عادات ناپسند که جامعه ما البته به صورت ناخواسته وارد این آسیب‌هایی شده است.

شریف لک زایی بیان داشت: نکته بعدی که باید در این تغییر اتفاق بیفتد این است که ما باید کار و تلاش را در جامعه افزایش بدهیم و هر کس باید در هر جایگاهی قرار دارد بتواند این کار و تلاش را مضاعف کند و توسعه بدهد و در کنار آن باید در برابر جریان‌هایی که جامعه که را به سمت نادانی و جهل سوق می‌دهند مقابله کند. جریان‌ها و افرادی که حامی منافع مستکبران هستند و علیه افراد جامعه ظلم می‌کنند که این افراد و گروه‌ها به تعبیر ایشان باید تضعیف شوند که ما بتوانیم به تغییر در سرنوشت خودمان حاکم بشویم یعنی انسان بتواند با این تغییراتی که در زندگی و جامعه خود ایجاد می‌کند بتواند به سرنوشت خود کمک کند و آن را تغییر بدهد حالا در برخی موارد ممکن است که این کار نیاز به فداکاری و قربانی شدن داشته باشد البته هدف از قیام عاشورا در ابتدا این مورد نبود اما حوادث به سمتی پیش رفت که حضرت چاره‌ای جر قربانی شدن خود ندیدند تا این نگاه و این ظرفیت را به جامعه القا نمایند که گاهی لازم است جامعه تا پای فداکاری هم پیش برود.

وی در پایان گفت: به صورت کلی همه افرادی که در جامعه در حال زندگی هستند باید در این مسیر حرکت کنند که در صورت لزوم افزون بر انفاق مال، از انفاق از جان هم دریغ نورزند و جان خود را هم در راه اسلام فدا کنند و رهبران جامعه هم باید در هر مرحله آماده شهادت باشند تا جامعه به سمت هدف خود حرکت کند. طبیعتاً این فداکاری به تعبیر امام سخت‌ترین و بهترین نوع فداکاری انفاق نفس است که انسان جان خود را برای روشن‌تر کردن مسیر فدا نماید. در برخی موارد ممکن است با کار اقتصادی یا فرهنگی همین اتفاق بیفتد که بتواند وضعیت اجتماعی ما را تغییر بدهد. این ظلم‌های شخصی و اجتماعی همیشه وجود دارد باید در مقابل این ظلم‌ها و تاریکی‌ها ایستادگی کنیم و بتوانیم زندگی درستی در خود و جامعه ایجاد نمائیم. همه این موارد در کتاب سفر شهادت امام موسی صدر مطرح شده و علاقمندان می‌توانند برای بررسی بیشتر به این کتاب مراجعه کنند.