وقتی کم بینایان به مدارس نابینایان فرستاده می‌شوند

فاطمه عرب مربی آموزش توانبخشی سازمان بهزیستی که خود نیز کم بیناست در گفت‌وگو با خبرنگار مهر معتقد است یکی از اولین مسائل مهم در عرصه توانبخشی نابینایان و کم بینایان، تربیت بینایی در کودکان کم بینای زیر ۶ سال است. کودکانی که با توانبخشی مناسب می‌توانند اول مهر همراه دیگر کودکان وارد مدارس عادی شوند و پا به پای کودکان بینا درس بخوانند و از آن طرف هم کودکان عادی یاد می‌گیرند با هم‌سالانی که دچار محدودیت هستند چگونه برخورد کنند.

وی عدم ارجاع به موقع پزشکان و بینایی سنجان را مهمترین دلیل در عدم توانمندسازی کودکان کم بینا می‌داند و معتقد است کودکی که دچار کم بینایی یا نابینایی است وقتی نزد پزشک می‌رود پزشک به او اعلام می‌کند که تو دچار معلولیت شدی اما متأسفانه بسیاری از پزشکان ما از خدمات توانبخشی در کشور آگاه نیستند و به این دلیل که نمی‌دانند؛ نمی‌توانند راهنمایی مناسبی هم به والدین کودک کم‌بینایان داشته باشند.

این گونه است که والدین کودک کم بینای خود را بدون اینکه فرزندشان توانبخشی شده باشد به مدارس عادی می‌برند و مدارس هم متأسفانه عمدتاً چندان اعتقادی ندارند که از کودکان کم بینا را بپذیرند.

عرب در تشریح نوع نگاه معلمان مدارس عادی به کودکان کم بینا گفت: آموزش و پرورش عمدتاً این‌طور استدلال می‌کند که کودک یا می‌بینند یا نمی‌بینند. اگر می‌بیند به مدارس عادی برود و اگر نمی‌بینند باید بریل خوان شود. در نتیجه گروهی که خیلی مظلوم واقع می‌شوند؛ نه جایگاهی به عنوان بینا دارند و نه جایگاهی به عنوان فرد نابینا دارند گروه کم بینایان هستند. نابینایان تکلیفشان معلوم است وارد مدارس آموزشی نابینایان شده و بریل خان می‌شوند و عصای سفید خود را می‌گیرند و زندگی طبیعی خود را طی می‌کنند اما یک کم بینا در این بین می‌ماند.

در حقیقت کودک کم بینا از طرفی دیدش به اندازه‌ای است که نمی‌خواهد از عصا استفاده کند و از طرف دیگر مهارت اینکه از چشمش به خوبی استفاده کند هم ندارد و آموزش ندیده است در نتیجه کم‌بینا هم ناچار می‌شود وارد سیکل و عرصه مدارس نابینایان وارد شود.

معلمان مدارس عادی اصلاً بلد نیستند با دانش‌آموزان کم‌بینا کار کنند

مربی آموزش توانبخشی سازمان بهزیستی در این رابطه گفت: متأسفانه آموزش و پرورش کودکان کم بینا را نمی‌پذیرد. معلمان مدارس عادی اصلاً بلد نیستند با دانش‌آموزان کم‌بینا کار کنند؛ والدین کودکان کم بینا هم اضطراب دارد دارند از برچسب‌های مثل کور کودک کم بینا آزار ببیند اینها مسائل فرهنگی است.

برای آموزش کودک کم بینا باید وقت و تلاش بیشتری گذاشته شود مهارت چشم و دست باید بالاتر برود صبوری بیشتری نیاز دارد

با این حال اگر مادر و پدر یک کودک کم بینا بتواند با توانبخشی به موقع کودک را در مدرسه عادی ثبت نام کند مسیر زندگی او را تغییر داده است؛ در غیر این صورت کودک به مدارس کودکان نابینا می‌رود و با کودکانی که به صورت کلی نابینا هستند در یک کلاس درس می‌خواند.

عرب با اشاره به اینکه کودکان کم بینا و نابینا با هم در یک کلاس درس می‌خوانند گفت: این در حالی است که آموزش به کودکان کم بینا اصلاً متفاوت است. برای آموزش کودک کم بینا باید وقت و تلاش بیشتری گذاشته شود مهارت چشم و دست باید بالاتر برود صبوری بیشتری نیاز دارد و متأسفانه در سیستم آموزش و پرورش ما این تفکر غلط وجود دارد که فکر می‌کنند همه کودکان کم بینا در نهایت نابینا می‌شوند و به همین دلیل هیچ تلاشی برای توانبخشی به کودکان کم بینا نمی‌شود و همین موجب می‌شود کم بینایان هم در نهایت بریل خان شوند.