به گزارش خبرنگار مهر، «جهان بانو» نمایشی میدانی است که این شب‌ها در بوستان ولایت در جنوب تهران و با استقبال زیادی از سوی مردم در حال برگزاری است. این نمایش میدانی که به زندگی زنان تأثیرگذار عالم از ازل تا زمان حال می‌پردازد، محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است و تا کنون بیش از ده روز اجرا داشته و تا چهارم آذر ماه اجرای این نمایش ادامه دارد.
جهان بانو روایتی از زنانی است که تاریخ با حضور آنها از گذرگاه‌های سخت عبور کرده و به امروز رسیده از نقش حوا در ابتدای خلقت تا تحمل هاجر بر مصائب، از دل کندن مادر حضرت موسی (ع) و انداختنش به نیل تا محبت آسیه و اقرارش به یکتایی خداوند، از آنچه که بر حضرت مریم در ولادت حضرت عیسی مسیح گذشته تا آن زمان که حضرت خدیجه مادر امت، به همسری پیامبر (ص) در آمد. از نقش حضرت زهرا (س) و سایر بانوان اهل بیت تا حضور حضرت معصومه (س) در ایران و نقش مادران در جنگ هشت سال دفاع مقدس تا اهمیت حضورشان در سال‌هایی که دنیا با شیوع کرونا دست و پنجه نرم می‌کرد. بانوانی که از ابتدای تاریخ، جهان را ساخته اند.
نمایش‌های میدانی زیادی تاکنون به عرصه نمایش گذاشته شده اند. «تنهاتر از مسیح»، «فصل شیدایی»، «عرض‌الشمس» در سوریه، «روشنای شب تار»، فصل سوم «فصل شیدایی» و حالا هم «جهان بانو» که اثری مرتبط با زنان است و پیش‌تولید اثر ۶ ماه زمان برده است. این نمایش با فضا سازی و تصویر برداری دقیق و محتوای خود سعی در ایجاد روایتی از نقش زنان در جامعه داشته است.
موضوعاتی همچون موفقیت زنان در عرصه‌های مختلف، زنان و حضور در اجتماع، زنان در زندگی شخصی، اهمیت حضور زن در خلقت و… که با گذشتن از آغاز نمایش و ورود سناریو به بخش تاریخ معاصر ایران پررنگ‌تر شده است.
برای زنان یا درباره زنان؟
پیش از تولید هر محصول رسانه‌ای در هر قالبی اعم از شنیداری و دیداری و مکتوب باید از خودمان بپرسیم «این محصول را باید برای چه کسانی تولید کنیم؟» یا «مخاطبان این محصول رسانه‌ای باید چه کسانی باشند؟» فهم دقیق پرسونای مخاطب اولین قدم مهم در تولید یک محصول فرهنگی تأثیرگذار است. به‌نظر می‌رسد که در نمایش جهان‌بانو یا به این نکته توجه نشده یا اولویتی برای بانیان نداشته است. برای مثال اگر این اثر برای افرادی تولید شده است که به چهارچوب‌های دینی و مذهبی گرایش و دلبستگی درونی دارند، آیا باز هم باید همان قصه‌های شنیده‌شده و پرتکرار را نشان داد؟ آیا همچنان می‌تواند به باز روایی قصه حضرت حوا یا حضرت مریم مقدس آن‌طور که در فیلم‌ها و کتاب‌های درسی دیده‌ایم، بسنده کنیم؟ شاید باید در زمان تولید یک اثر فرهنگی برای چنین قشری نیز به‌دنبال بازنمایی و تصویری‌کردن یک حرف تازه باشیم تا به تکرار نیفتیم.
اگر بخواهیم در سطح کلان‌تر مخاطب‌های بیشتری برای نمایش جهان‌بانو در نظر بگیریم و تلاشِ ما برای این باشد که اقشار مختلف از تماشای آن استقبال کنند، باز هم باید این سوال را از خودمان بپرسیم بازنمایی روایت‌های پرتکرار شنیده‌شده در کتاب‌های درسی و مناسبت‌های مختلف در رسانه‌های خاص می‌تواند توجه همه اقشار مختلف را به این اثر هنری نمایشی جلب کند؟ برای این‌که این اثر همه‌پسندتر باشد، نباید به سراغ روایت‌های کمتر شنیده‌شده یا با عمق بیشتری برویم؟ نکته مهمی که بعد از پایان نمایش می‌توان از خودمان و همه بانیان این اثر نمایشی ارزشمند پرسید، این است: نمایش جهان‌بانو «برای زنان» است یا «درباره زنان»؟ چراکه جواب به این دو سوال می‌تواند ما را در فهم هدف تولیدکنندگان اثر یاری کند؟
مدت‌زمان نمایش نزدیک به ۹۰ دقیقه است. در این ۹۰ دقیقه بیننده شاهد گزارش‌هایی تاریخی است که پیش چشم مخاطب به نمایش درمی‌آیند. اگر تا پیش از این روایت خلقت آدم و حوا یا قصه آسیه –همسر فرعون- فقط در منابع مکتوب خوانده می‌شد، حالا به‌مدد تصویر، صدا و بازیگر جنبه نمایشی پیدا کرده است. اگرچه تأثیرگذاری یک قصه دیداری به‌سبب بُعدی که پیدا می‌کند، تاثیرگذارتر است، اما انتظار می‌رفت در نمایش جهان‌بانو به ساحت‌های کمتر پرداخته‌شده زندگی اسوه‌های دینی توجه شود. برای مثال داستان شهادت حضرت زهرا (س) عموماً به واسطه روضه‌ها برای مخاطب آشنا و احساسات‌برانگیز است. با توجه به عنوان نمایش انتظار می‌رفت که روایت به سراغ وجوه کمترشنیده‌شده از زندگی بانوی دوعالم نظیر تلاش برای حق‌خواهی یا نمایش وجوه مادرانگی حضرت برود.
نظر شما