توضیح محیط‌زیست درباره اکتشافات نفتی در پناهگاه حیات وحش یخاب

حسین اکبری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه فعالیت اکتشافی شرکت مدیریت اکتشاف نفت در آران و بیدگل مسبوق به سابقه بوده و یک دهه پیش نیز مطالعاتی در این خطه انجام شده است، اظهار داشت: طرح اکتشافی جدید ماهیت مطالعاتی، پژوهشی و تحقیقاتی داشته و تخریبی و حفاری نبوده است.

وی با اشاره به اینکه طرح اکتشافی از لحاظ فنی به دو صورت و در دو محدوده انجام شده، افزود: محدوده مطالعاتی بزرگ این طرح خارج از پناهگاه حیات وحش یخاب بود و منطقه وسیعی در مجاورت ضلع جنوبی دریاچه نمک را شامل می‌شد که مطالعات اکتشافی این محدوده بصورت بلوک بندی و شبکه ای و برداشت داده‌های سه بعدی انجام می‌شود.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه مطالعات محدوده اکتشافی دوم که با بخشی از پناهگاه یخاب تلاقی داشته به صورت دو بُعدی و خطی انجام شده است، ادامه داد: طی ماه‌های گذشته شرکت مدیریت اکتشاف نفت مکاتبات و هماهنگی‌هایی با محیط زیست داشتند زیرا محدوده خطی اول، تلاقی قابل توجهی با پناهگاه یخاب داشت و ما تاکید داشتیم که پروژه باید از منطقه خارج باشد اما گفتند به لحاظ فنی برای اینکه داده‌ها کامل جمع آوری شود بصورت خطی و طولی با بخشی از یخاب به ناچار تلاقی دارد.

اکبری خاطر نشان کرد: شرکت مدیریت اکتشاف تلاش کرد و تلاقی طرح اکتشافی را با منطقه تحت مدیریت محیط زیست به حداقل رساند و طرح حدود هشت کیلومتر با منتهی الیه مرزهای غربی پناهگاه حیات وحش یخاب تلاقی پیدا کرد.‌

استفاده از امواج فراصوت و ماده امولایت ماهیت تخریبی کمتری دارد

وی افزود: از نظر ماهیت کاری نیز این طرح بر پایه تولید امواج صوتی التراسونیک بود که حالت تخریبی زیاد ندارد زیرا این تولید امواج برای بررسی لایه‌های زیرسطحی و عمقی زمین برای طرح‌های اکتشافی به دو حالت انجام می‌شود؛ با خودروهای ویبراتور و بخش وسیعی که امکان حرکت ویبراتور ندارد، شبکه و لوله گذاری با لوله پلیکا قطر کم ایجاد و نصب می‌شود و در نقاط برای انفجار از ماده اِمولایت استفاده می‌شود که ماهیت تخریب ندارد و انفجار کاملاً کنترل شده و ضعیف است و از طریق کابل‌های محل انفجار را به دستگاه گیرنده می‌فرستد.

معاون طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به پیگیری‌های این اداره کل و اداره محیط‌زیست آران و بیدگل و پایش‌های میدانی، ابراز داشت: تلاقی طرح اکتشافی با منطقه حفاظت شده ما به حداقل ممکن رسید و بخشی که به ناچار حداقل تلاقی داشته با توجه به مطالعاتی بودن ماهیت پروژه که باعث تخریب مضر نبوده اجازه داده شده کار اکتشافی در منتهی الیه بخش‌های غربی پناهگاه انجام شود.

فاصله پروژه اکتشاف نفتی با زون حساس زیستگاهی یخاب ۳۰ کیلومتر است

اکبری خاطرنشان کرد: قسمتی که با پناهگاه تلاقی دارد در محدوده تپه‌های ماسه‌ای است که حساسیت زیستگاهی کوه‌های یخاب را ندارد و پروژه مطالعاتی اکتشاف با کوه‌های پناهگاه یخاب که منطقه امن و زیستگاه حساس است براساس تصاویر ماهواره‌ای ۳۰ کیلومتر فاصله دارد.

وی اضافه کرد: باید توجه داشت که تپه‌های ماسه‌ای پناهگاه یخاب نیز زیستگاه برخی از گونه‌های گیاهی و جانوری با ارزش است؛ انواع خزندگان و جوندگان و گوشت خواران مانند روباه شنی و گربه شنی و پرندگان در این محدوده زیست می‌کنند.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به وجود گیاهان ارزشمندی چون درختچه‌های تاغ و اسکنبیل در تپه‌های ماسه‌ای یخاب، تصریح کرد: تپه‌های ماسه‌ای یخاب نیز زیستگاه است و ما حفاظت می‌کنیم اما این پروژه اکتشافی با توجه به ماهیت تحقیقاتی و حداقل تلاقی با همین تپه‌ها، ماهیت تخریبی گسترده نداشت زیرا اگر داشت ما جلوگیری می‌کردیم.

اکبری افزود: اداره محیط‌زیست آران و بیدگل حسب وظایف قانونی خود درباره این پروژه پیگیری کاملی داشت و با توجه به اینکه پیمانکار برای پیاده سازی طرح از محدود مشخص شده کمی جلوتر رفته بود، اداره آران و بیدگل پیگیری کرد و به پیمانکار تذکر دادند؛ مکاتباتی نیز با دادگستری داشت و تاکید شد که پیمانکار به همان محل‌های هماهنگ شده برگردد.

وی با تاکید بر لزوم رعایت حقوق قانونی ذی نفعان محلی مانند مرتع‌داران و اراضی کشاورزی، افزود: این طرح اکتشافی در داخل اراضی کشاورزی نباید انجام شود و از این رو طرح از محدوده‌های کشاورزی نیز خارج شد.

پروژه اکتشافی به زودی از یخاب خارج می‌شود

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان درخصوص مدت زمان ادامه کار پروژه اکتشافی، خاطرنشان کرد: این پرونده در دادگاه مفتوح است محیط زیست پیگیری کرده؛ دو هفته زمان دادیم که به کلی پروژه و دستگاه‌ها را جمع آوری و از منطقه خارج کنند، در بازدید اخیر نیز مجدد تاکید کردیم که طرح سر وقت فرصتی که مقام قضائی تعیین کرده، از منطقه خارج شوند و بنظر می‌رسد تا پایان این هفته جمع آوری و کلاً از منطقه خارج شوند.

اکبری با بیان اینکه پایش و رصد خواهیم کرد که هرگونه پسماند اعم از لوله پلیکا، ظروف یکبار مصرف و کابل از منطقه جمع آوری شود، درخصوص تأثیر عملیات اکتشافی بر منابع آب زیرزمینی این منطقه اظهار داشت: مرجع برای پاسخگویی به این مسئله شرکت آب منطقه‌ای است اما با توجه به اینکه چاهک‌هایی که حفر شده و انفجارهایی که برای ایجاد صوت ایجاد می‌شود، محدود و کنترل شده است و تخریب ندارد، به نظر می‌رسد روی منابع آبی آنجا اثرات منفی نداشته باشد ضمن اینکه آنجا قنات یا چاه خاصی در مجاورت طرح اکتشافی وجود ندارد.

پروژه اکتشافی به حفاری نفتی در محدوده یخاب می‌انجامد؟

معاون طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در پاسخ به این پرسش گفت: این طرح ماهیت پژوهشی تحقیقاتی برای اکتشاف داشته و پروژه‌ای ملی بوده است که باید انجام می‌شد.‌

اکبری افزود: باید توجه داشت که اگر این مطالعات اکتشافی به تتایج امید بخش رسید، موضوع حفاری یک مرحله دیگر است که باید مطابق با استعلام‌ها و کسب مجوزهای لازم از تمامی دستگاه‌های ذیربط برای بهره برداری باشد. اگر قرار است حفاری شود لزوماً رعایت ضوابط زیست محیط زیست مورد تاکید قرار می‌گیرد ضمن اینکه هم از نظر محل و نوع حفاری اخذ مجوز دستگاه‌های ذیربط ضروری است.

به گزارش خبرنگار مهر، پروژه لرزه‌نگاری دو بعدی سیلک برای عملیات اکتشاف منابع هیدروکربوری (منابع زیرزمینی نفت خام و گاز طبیعی) از ابتدای شهریور ماه سال جاری در شمال شهر آران و بیدگل (محدوده طرح ایران مرکزی) در محدوده کویر مرنجاب آغاز به‌کار کرد.

شرکت انرژی دانا کیش به عنوان پیمانکار این پروژه، برداشت ۱۵۰ کیلومتر داده‌های لرزه‌نگاری دوبعدی روی لید چهارتاقی و ۴۰۰ کیلومتر داده‌های لرزه‌نگاری سه‌بعدی روی تاقدیس سیلک را انجام خواهد داد.

بر اساس گزارش شانا، حوضه رسوبی ایران مرکزی، وسیع‌ترین حوضه رسوبی کشور و از جمله مناطقی است که مستعد اکتشاف هیدروکربن بوده و از دیرباز توجه مطالعات اکتشافی را به خود جلب کرده است. از همین رو چاه شماره یک سیلک روی یک ساختار ژئوفیزیکی در سال ۱۳۸۸ از سوی شرکت دولتی نفت تایلند (PTTEP) در منطقه شمال آران و بیدگل، حفاری شد و با توجه به وجود گاز و میعانات گازی در بخش بالایی سازند قم آغاز به‌کار کرد که البته با وجود گسل‌های پرشمار در سازند قرمز بالایی و ضخامت زیاد بخش تبخیری قاعده این سازند، مشکلات زیادی در حین حفاری این چاه ایجاد شد.

از این رو پروژه لرزه‌نگاری «سیلک» با ترسیم هندسه دقیق ساختمان و الگوی گسل‌ها، پس از برداشت سه‌بعدی و مشخص کردن دقیق محل حفاری چاه شماره ۲ آغاز به‌کار کرده و اهداف اکتشافی این پروژه شامل تهیه نقشه عمقی از سازند قرمز بالایی، سازند قم و در صورت امکان سطح پی سنگ ائوسن (شکل هندسی، الگوی گسل و شکستگی‌ها) در ساختمان سیلک، مطالعات ژئوفیزیک مخزن یکپارچه در تاقدیس‌های آران و سیلک و بررسی بستگی ساختاری لید چهارتاقی در جریان اجرا محقق خواهد شد.

به گزارش مهر، فوران نفت از چاه شماره یک منطقه آران و بیدگل در سال ۱۳۸۲ بعد از ۵۰ سال از آخرین اکتشاف در منطقه ایران مرکزی، سبب شد تا عملیات لرزه نگاری سه‌بعدی آران و بیدگل و خطوط دو بعدی در ۱۸۵ کیلومتر مربع در سال ۱۳۸۳ توسط شرکت BGP و زیر نظر شرکت سایت اوپک چین انجام شود اما این پروژه طی چندین سال متوقف ماند.

اما بازگشت ماشین‌های لرزه نگار و از سرگیری عملیات اکتشافی در کویر مرنجاب که بخشی از پهنه ۲۷۱ هزار هکتاری پناهگاه حیات وحش یخاب است، به نگرانی‌ها درخصوص دست اندازی به این منطقه بی نظیر دامن زده است.