موازنه قدرت در کنگره آمریکا و تأثیر آن بر رابطه پکن-واشنگتن

به گزارش خبرگزاری مهر، سال میلادی جدید برای جمهوری خواهان کنگره آمریکا با ریاست بر مجلس نمایندگان این کشور مقارن شد. ریاستی که کلید آن از پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات میان دوره ای کنگره در ماه نوامبر از دست دموکرات خارج و در اختیار جمهوری خواهان قرار گرفت.

البته این آغاز ماجرا بود و حالا جمهوری خواهان پس از پشت سر گذاشتن رقبای دموکرات خود باید چاره ای برای کشمکش های دورن حزبی خود می یافتند، چرا که آنها بر سر انتخاب رئیس جدید مجلس نمایندگان گویی به بن بست رسیده و مدتها بر سر این موضوع درگیر جدال های داخلی بودند.

جمهوری خواهان پیشگام جنگ سرد نوین ضد چین

پس از کش وقوس های فراوان و انتخاب «کوین مک کارتی» به عنوان جانشین «نانسی پلوسی»، حال جمهوری خواهان می گویند در تدارک ایجاد کمیته ای جدید در کنگره برای تمرکز ویژه بر چین هستند تا از رهگذر آن رقابت این کشور با پکن را تشدید کنند. «مایک گالاگر» نماینده جمهوری خواه از ایالت ویسکانسین انتخاب جمهوری خواهان برای هدایت کمیته ضد چین است و وعده داده ایالات متحده را برنده جنگ سرد نوین علیه چین کند.

بی شک آمریکایی ها برای ایستادن قدرتمندانه در برابر چین در گام نخست باید بر اختلافات داخلی خود فائق آیند تا در آن صورت امیدی به مقابله جدی در برابر چین باشد. البته در این میان به واسطه برخی پارامترها از جمله اکثریت نه چندان قاطع جمهوری خواهان در مجلس نمایندگان، تمرکز محدود بر چین و جایگاه نه چندان محکم «کوین مک کارتی» رئیس جدید مجلس نمایندگان آمریکا باید انتظار بروز مشکلات تازه ای در روابط آمریکا و چین را داشت.

اگر چه هیچگاه روابط میان دولت جو بایدن و چین طعم دوستانه ای نداشته است و این احتمالاً از معدود محورهای مورد توافق دو حزب جمهوری خواه و دموکرات است، اما از آنجایی که جمهوری خواهان بر آنند تا فرصت ریاست بر مجلس نمایندگان را غنیمت شمرده و پیشبرد برنامه های خود را عملی کنند، احتمالاً تحولات پیش رو در این عرصه، غیر قابل پیش بینی تر از قبل خواهد بود.

در اینکه جمهوری خواهان مترصد فرصتی برای ضربه زدن به رئیس جمهور دموکرات آمریکا هستند، هیچ تردیدی وجود ندارد. هر گاه فضای سیاسی آمریکا به واسطه تقسیم کرسی های قدرت دولت و کنگره میان دموکرات ها و جمهوری خواهان به سمت دو قطبی شدن می رود، تلاش حزبی که دستش از کاخ سفید کوتاه است، برای ضربه زدن به رئیس جمهور از حزب رقیب به اوج خود می رسد و این روزها فضای سیاسی آمریکا به طور فزاینده ای چنین پتانسیلی را در خود دارد. از این رو وقتی مجلس نمایندگان از سوی حزبی کنترل می شود که هم حزب ریاست جمهور آمریکا نیست، تلاش برای کارشکنی، تضعیف، مانع تراشی و تحقیر کاخ سفید موضوعاتی عادی می شود.

نمونه نه چندان دور این مورد را در دوران ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» شاهد بودیم. در آن دوران کنترل مجلس نمایندگان آمریکا در اختیار دموکرات ها و در راس آنها نانسی پلوسی بود که دل خوشی هم از رئیس جمهور وقت آمریکا نداشت. دموکرات های مجلس نمایندگان در آن زمان با بستن بودجه دیوار مرزی، که از قضا از طرح های مورد تاکید جدی ترامپ بود، دولت وی را به تعطیلی کشاندند و به این ترتیب یکی از بزرگترین بن بست ها بی سابقه در تاریخ سیاسی ایالات متحده به واسطه یک جدال حزبی در این کشور رقم خورد.

روابط آمریکا و چین متاثر از بازی سیاسی در کنگره

تشکیل کمیته منتخب ضد چین در کنگره آمریکا به این معناست که از این پس صحن مجلس نمایندگان آمریکا شاهد تصویب لوایح ضد چین بیشتری خواهد بود و به دلیل نفوذی که جناح راست سیاسی اکنون بر رئیس مجلس نمایندگان دارد، مورد توجه قرار گرفتن چنین مواردی دور از ذهن نیست. لوایحی که احتمالاً دربرگیرنده تلاش‌های جدید برای وضع تحریم علیه افراد یا نهادهای چینی، اعلام حمایت بیشتر از تایوان، چه از بعد سیاسی و چه نظامی، و موارد از این دست خواهد بود. در مورد لوایح ضد چین احتمالاً روال گذشته این بار هم تکرار خواهد شد، یعنی حمایت همه جانبه کنگره شامل حال این لوایح خواهد شد و در نتیجه رئیس جمهور آمریکا چاره ای جز پذیرش آنها نخواهد داشت و به این ترتیب بایدن چه بخواهد و چه نخواهد، این اقدامات بر روابط آمریکا با چین تأثیر خود را خواهد گذاشت.

البته با شرایط سیاسی تازه در کنگره آمریکا و در گیر و دار جدال حزبی دموکرات ها و جمهوری خواهان در سنا و مجلس نمایندگان آمریکا، لوایح ضد دولت چین به بخشی از بازی سیاسی اعضای کنگره بدل خواهد شد. در این میان گروه کشی میان دو حزب بر سر لوایح مورد حمایت خود قطعاً رخ خواهد داد. به طور نمونه جمهوری خواهان ممکن است در پی جلوگیری از تصویب یک لایحه مطابق با دستور کار بایدن باشند و از این رو دموکرات ها را مجبور کنند، برای همراهی با لایحه مورد نظر رئیس جمهور، با لوایح ضد چین منظور نظر آنها موافقت کنند. یکی از شواهد محکم برای این ادعا در سال ۲۰۲۰ رخ داد. آنجا که جمهوری‌خواهان موافقت با طرح قانونی مربوط به کووید -۱۹ را به گنجاندن یک لایحه مربوط به تحریم تبت به آن منوط کردند.

از منظر دولت چین، شکاف قدرت حزبی در واشنگتن خبری بد محسوب می شود. هر چند چین احتمالاً شکاف‌ها و درگیری‌های سیاسی اجتناب‌ناپذیر در ایالات متحده را مثالی ازشکست و ناکارآمدی دموکراسی آمریکایی تلقی می کند، اما دود این ناکارآمدی به چشم چین هم خواهد رفت، چرا که فضای سیاسی آمریکا به واسطه جوال دادن متعارض دو حزبی، به سمت غیرقابل پیش‌بینی و بی‌ثبات بودن پیش می رود که متعاقباً به سیاست‌های ضد چینی بیشتر می تواند منجر شود.

به واسطه آنچه پیش از این بیان شد، تغییر در موازنه قدرت در کنگره آمریکا یک معنای نه چندان خوشایند برای دموکرات ها به همراه دارد، آنکه بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا کنترل بر برخی از جنبه‌های سیاست‌گذاری خارجی این کشور، به‌ویژه آنهایی را که شرایط را به سوی وخامت سوق می دهند، را از دست خواهد داد. بنابراین جایی که پای مسائل پیچیده ای چون تایوان به میان می آید، می توان کاملاً انتظار داشت که سال ۲۰۲۳ سال پر افت و خیری باشد زیرا اکنون کلید مجلس نمایندگان آمریکا در اختیار جمهوری خواهانی است که به دنبال دامن زدن به تنش ها هستند.