«فجر» امسال فیلم اعتراضی دارد، سیاه‌نما نه/هیأت انتخاب یکدست نبود

محمدرضا شرف‌الدین تهیه‌کننده باسابقه سینما و اعضای هیأت انتخاب چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره حضور در این هیأت توضیح داد: شخصا حضور در این میدان را وظیفه خود می‌دانم. در حوزه مسائل فرهنگی، هرجا و هر کمکی از من بربیاید، همیشه آماده بوده‌ام. آن هم صرف‌نظر از هر نوع نگاه تنگ‌نظرانه و مرتبط با خط‌کشی‌های حزبی و گروهی. وقتی قرار است یک اتفاق ملی را در پیش داشته باشیم، حتما به‌صورت داوطلبانه در آن حضور خواهم داشت و این حضور را هم وظیفه خود می‌دانم. امروز هم جشنواره فیلم فجر برای سینما یک اتفاق بسیار مبارک است و همه ما وظیفه داشتیم که کمک و همراهی داشته باشیم.

هیأت انتخاب یکدست نبود

وی درباره برخی انتقادها نسبت به یکدست بودن ترکیب هیأت انتخاب این دوره از جشنواره هم گفت: اگر منظور نگاه فرهنگی و سیاسی اعضای هیأت است، باید این نکته را مدنظر داشته باشید که بالاخره آدم‌ها در طول زمان تغییر می‌کنند و متحول می‌شوند. از این منظر اصلا اینگونه نیست که اعضای این هیأت همه یکدست باشند. ما با نگاه‌های کاملا متفاوتی در ترکیب هیأت انتخاب مواجه بودیم و اینگونه نیست که بگوییم همه افراد نگاه‌های گذشته خود را همچنان حفظ کرده‌اند. آدم‌ها که از جنس بتن نیستند که بگوییم هیچ‌گاه تغییر نمی‌کنند!

این عضو هیأت انتخاب چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر تأکید کرد: واقعا فضای مذاکرات ما در هیأت اینگونه نبود که دور هم بنشینیم و گل بگوییم و گل بشنویم؛ فضای جلسات‌مان از جنس خودگوییم و خودخندیم، عجب مرد هنرمندیم نبود!‌ اتفاقا اختلاف سلیقه و نظرات متفاوتی درباره فیلم‌ها داشتیم.

شرف‌الدین درباره فضای حاکم بر فیلم‌های جشنواره امسال هم گفت: واقعیت این است که امسال فیلم‌های تلخ و سیاه‌نما نداشتیم و اساسا خود فیلمسازان سراغ چنین ایده‌هایی نرفته بودند. وظیفه هیأت انتخاب ممیزی نیست و هر کس فیلمی ساخته باشد و بخواهد آن را به جشنواره ارائه کند، فیلمش به هیأت انتخاب می‌آید. اتفاقا فیلم‌های خوبی داشتیم که موضوعات تند و تیزی هم داشتند که شاید نگاه‌شان با نگاه رسمی هم زاویه داشت اما تعهد ملی در آن‌ها مشهود بود و نسبت به ملت و میهن وفادار بودند. به این فیلم‌ها نمی‌شود برچسب اپوزسیون زد چرا که سازندگان‌شان افراد فرهیخته‌ای هم هستند.

وی درباره بالا بودن سهم فیلم‌های ارگانی در جشنواره فجر امسال هم بیان کرد: اصلا اینگونه نیست. تعدادی از فیلم‌هایی که از سوی نهادها و ارگان‌ها به جشنواره امسال ارسال شده بود، اساسا انتخاب نشدند. برخی فیلم‌ها دیر رسید و کامل نشده بود. اینگونه نیست که فیلم‌های ارگانی سهم بالایی در جشنواره داشته باشند. اتفاقاً تهیه‌کنندگان و کارگردانان جوان با دیدگاه‌های متنوعی در جشنواره امسال حضور دارند که آثار خوبی را هم به جشنواره رسانده‌اند.

ویژگی جشنواره امسال نبود فیلم‌های سیاه‌نما است

این تهیه‌کننده تأکید کرد: یکی از مشخصات جشنواره امسال همین است که ما فیلم‌های سیاه‌نمایی که بخواهند روی مشکلات نادر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تمرکز کرده باشند، نداریم. واقعا این است که فیلم‌های اینگونه داشتیم که بخواهیم آن‌ها را انتخاب کنیم. شاید برخی فیلم‌های انتقادی داشته باشیم اما همان‌ها هم منصفانه ساخته شده‌اند و نگاه سیاه‌نما ندارند.

اصلاً تحریم جشنواره چه معنایی دارد؟ آیا هدف‌تان هم‌سویی با آمریکا و اتحادیه اروپاست؟ اجازه بدهید آن‌هایی که سر در آخور اروپا و آمریکا دارند، ما را تحریم کنند. مگر تا امروز کم تحریم شده‌ایم؟ مگر به تازگی سپاه پاسداران را به‌عنوان خاکریز اول دفاعی و امنیتی ما تحریم نکردند، خب بگذارید عده‌ای هم سینمای‌مان را تحریم کنندشرف‌الدین درباره احتمال حضور فیلم‌های اعتراضی در جشنواره امسال هم گفت: من خودم از افرادی هستم که به‌شدت به آزادی اعتراض، اعتقاد دارم. معتقدم اعتراض جزو ساختار دفاعی و فطری بشر است. چطور یک نفر در مواجهه با ویروس، تب می‌کند. اعتراض هم حکم همین تب را دارد که نشانه یک بیماری و اعلام یک عفونت و ناهنجاری است. اعتراض حکم یک اعلام را دارد و این متفاوت از اغتشاش است. ما با اغتشاش مخالفیم نه با اعتراض. تمام پیامبران الهی(ع)، معترضان زمان خود بوده‌اند. اساسا اعتراض جزو وظایف عقلی، شرعی و عرفی و بخشی از پروتکل حیاتی یک انسان است. ما باید معترض باشیم و به ناهنجاری‌ها نه بگوییم.

وی ادامه داد: در سینما هم گاهی فیلم معترض داریم و گاهی فیلم سیاه‌نما. ما با فیلم معترض مشکلی نداریم. ما اعتراض را مقدس می‌دانیم. اما در جشنواره امسال فیلم سیاه‌نما نداریم.

شرف‌الدین که از پیشکسوتان سینمای ایران در حوزه جلوه‌های ویژه هم محسوب می‌شود، درباره حضور فیلم‌های با پروداکشن بزرگ در جشنواره امسال هم گفت: از این دست آثار هم داریم اما نه به آن معنایی که شما تصور می‌کنید. به معنای حرفه‌ای در جشنواره امسال آثار «های پروداکشن» داریم نه «بیگ پروداکشن». این هم محدود به فیلم‌های دفاع مقدسی نیست و نمونه‌های تاریخی هم داشتیم.

تحریم‌کنندگان فجر، خودشان را خراب کردند

این تهیه‌کننده سینما درباره موضع برخی سینماگران درباره تحریم جشنواره فجر هم تأکید کرد: این مواضع هیچ ارزشی ندارد و این افراد بیشتر خودشان را خراب کردند چراکه شاهد حضور فیلم‌ها در جشنواره امسال هستیم. اصلا تحریم جشنواره چه معنایی دارد؟ آیا هدف‌تان هم‌سویی با آمریکا و اتحادیه اروپاست؟ اجازه بدهید آن‌هایی که سر در آخور اروپا و آمریکا دارند، ما را تحریم کنند. مگر تا امروز کم تحریم شده‌ایم؟ مگر به تازگی سپاه پاسداران را به‌عنوان خاکریز اول دفاعی و امنیتی ما تحریم نکردند، خب بگذارید عده‌ای هم سینمای‌مان را تحریم کنند، چه بهتر! معتقدم این افراد نقاب از چهره خود برداشته‌اند.

شرف‌الدین در پایان درباره تعامل هیأت انتخاب با مجتبی امینی به‌عنوان دبیر چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر هم تأکید کرد: آقای امینی از دوستان قدیمی بنده است و از زمانی که در انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس فعالیت داشتیم، خارج از فضای کاری و هنری، با هم رفیق بوده‌ایم. من به‌شدت برای او احترام قائل هستم و در طول فعالیت هیأت انتخاب هم مطلقا هیچ دخل و تصرفی در انتخاب‌های ما نداشت. آقای امینی فردی بسیار با سعه صدر است و چهره‌ای فرهیخته به حساب می‌آید. حتی حضور افرادی با نگاه‌های متفاوت در همین هیأت انتخاب، نشان‌دهنده نگاه باز دبیر جشنواره دارد و مشخص است که اهل واکنش‌های سیاسی و جناحی نیست. آقای امینی تلاش داشته با همه تفکرات مجاز و میهن‌دوستانه در تعامل باشد و همه سلایق در این رویداد حضور داشته باشند و به همین دلیل به این ترکیب از اعضای هیأت انتخاب رسید.