گِله شالیکار و هراس دلال/ معمای نرخ برنج به روزهای آخر نزدیک شد

خبرگزاری مهر- گروه استان ها: برنج یکی از اصلی ترین وعده های غذایی خانواده های ایرانی تلقی بوده که هر خانوار به فراخور توان و استطاعت مالی خود از کمیت و کیفیت خاصی از آن استفاده می کند.

به سبب سود بالای کشت محصول برنج، با وجود خشکسالی مفرط و هشدارهای متعدد مسئولان در رابطه با پرهیز از کشت این محصول پر آب طلب در کشور، اما گوش شنوایی در این خصوص نیست.

با وجود بالابودن قیمت نهاده های مرتبط با کشت برنج، ادوات کاشت و نبود قیمت تضمینی اما به سبب سود بالای کشت شالی نسبت به سایر محصولات، بیشتر زارعان متمایل به کشت برنج هستند؛ برنجی که در برخی سال ها مانند سال گذشته به قیمت کهکشانی رسید و افزایش قیمت بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصدی را تجربه کرد.

رشد فزایند قیمت برنج در سال گذشته سبب شد تا بر اساس آمارها میزان کشت برنج در کشور و البته گلستان افزایش یابد. کشاورزان و زارعان بیشتری با پذیرش ریسک خشکسالی و از بین رفتن محصول به دنبال کشت شالی رفتند تا شاید با عایدی حاصله بخشی از دغدغه های مالی خود را برطرف کنند.

وسوسه سود بیشتر

سال گذشته شالیکاران و حتی شالیکوبی داران، دلالانی که برنج و شلتوک خود را پس از برداشت محصول نفروختند، سود سرشاری به جیب زدند. آنهایی که موفق به انبارکردن شالی و برنج خود شدن توانستند محصول خود بین ۳۰ تا ۶۰ درصد بیشتر از زمان برداشت محصول به بازار ارائه دهند.

امسال هم بخشی از شالیکاران با سودای دست یابی به سود بیشتر دسترنج چند ماهه خود را انبار کردند تا یک یا چند ماه بعد آن را بالاتر از قیمت به فروش برسانند.

شالیکاران با سودای دست یابی به سود بیشتر دسترنج چندماهه خود را انبار کردند تحولات و رخدادهای مالی کشور در اوایل سال به ویژه اعمال اصلاحات ارزی و آزادسازی قیمت برخی اقلام مانند ماکارونی سبب شد تا قیمت برنج در سال جاری سیر صعودی به خود بگیرد و وسوسه انبارکردن شلتوک یا برنج نزد شالیکار و شالیکوبی داران افزایش یابد. انبارکنندگانی که در سال گذشته موفق شده بودند برنج های پرمحصول حدود ۳۰ هزار تومانی را به قیمت گزاف حدود ۶۰ هزار تومان به فروش برساندند و برنج مرغوب هم تا ۱۴۰ هزار تومان معامله شد، امسال هم چنین رویای و انتظاری برای خود ترسیم کردند.

تلاطمات بازار ارز و برخی رخدادهای اقتصادی دیگر بیانگر آن بود که کشاورزان و یا انبارکنندگان پیش بینی غلطی نکرده اند.

در ادامه راه و اعمال ممنوعیت واردات برنج همه را به این اطمینان رساند که قیمت برنج امسال سر به فلک خواهد کشید اما واکنش بازار به مباحث مطروحه به شکل دیگری بود.

هرچند از آغاز فصل برداشت برنج شاهد افت قیمت این محصول استراتزیک نبودیم اما افزایش قیمت چندانی هم رقم نخورد. افرادی که برای جهش قیمت برنج کیسه دوخته بودند و دلالانی که انتظار جهش حداقل دو برابری این محصول بودند، دچار سرگردانی شده اند.

هرچند روند فعلی قیمت برنج اندک کشاورزانی که محصولات خرد خود را هم انبار کرده بودند را هم به زحمت انداخت اما مشتریان و مصرف کنندگان این محصول از روند فعلی رضایت نسبی دارند.

از سوی دیگر دولت و مجلس هم با واردات برنج موافقت کرده و این موضوع سبب گله کشاورز و دلهره واسطه ها شده است.

‌برنج در انبارها دپو شده است

محسن کیا یکی از برنج‌کاران گلستانی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: امسال بیشترین رکود سهم برنج های پرمحصول استان شده است و کشاورزانی که به امید درآمد بیشتر با قبول ریسک بالای کم آبی و هزینه های سرسام آور برنج کشت کرده اند، خسارت های زیادی را متحمل شده اند.

وی گفت: در حالی که در ابتدای ۱۴۰۱ قیمت برنج به کیلویی ۶۵ هزار تومان رسیده بود این رقم الان در محدوده ۴۵ هزار تومان است و اگر هم دلال و خریداری به سراغ کشاورز بروند به صورت نسیه و غیرنقدی خرید می کند.

کیا گفت: بازار محصولات برنج های کیفی مانند طارم بهتر و قابل قبول تر از برنج های پرمحصول است، اگر دولت برای برنج هم به مانند گندم قیمت تضمینی اعلام کند این مشکلات ایجاد نخواهد شد.

وی گفت: امسال کشاورزان با نگاهی به تجربه گذشته برنج را در اختیار دلالان نگذاشته‌اند با این تفکر که خودشان منتفع شوند اما این اتفاق رقم نخورد و بسیاری از برنج کاران هنوز نتوانسته اند وام های بانکی خود را تسویه کنند.

قیمت برنج درجا می زند

یکی از فعالان بازار برنج در گرگان به خبرنگار مهر گفت: سابقه نداشته است که رکود در بازار برنج حدود چهار ماه طول بکشد، در حالی که از تاریخ آخرین برداشت برنج در گلستان حدود چهار ماه می گذرد و برخی از شالیکاران و حتی شالیکوبی داران محصول خود را با هدف افزایش قیمت محسوس این محصول انبار کرده اند اما قیمت بازار روند متعادلی در پیش گرفته است.

سلیمان روشنی افزود: تجربه سال گذشته و سودهای چند صد میلیونی برخی دلالان و البته شالیکوبی داران سبب شد تا امسال بخش بیشتری از کشاورزان به سراغ انبار محصول خود بروند، در حالی که آنها انتظار داشتند محصول خود را پس از دو یا سه ماه با قیمت و سود مناسسب به بازار عرضه کنند اما شرایط بازار به گونه ای دیگر رقم خورد.

وی ادامه داد: با وجود اتفاقاتی مانند ممنوعیت واردات و افزایش برخی اقلام خوراکی مانند ماکارونی، بازار برنج همچنان درجا می زند.

روشنی گفت: تحولات حدود سه ماه اخیر کشور و برخی ناآرامی ها و کاهش سفرها و گردش مردم منجر به کاهش مصرف برنج در مهمانسراها، رستوران ها و هتل ها شد و شاید یکی از دلایلی که بازار برنج همچنان دچار رکود است به اصل عرضه و تقاضا مربوط باشد.

وی افزود: در بین انواع محصول برنج، بیشترین ثبات قیمت مربوط به برنج های کمی و پرتولید مانند شیرودی و ندا است که حتی به سقف قیمت ابتدای سال ۱۴۰۱ نرسیده اند و قمیت آن با قیمت زمان برداشت تفاوت چندانی نداشته است.

روشنی گفت: بررسی بازار خرید و فروش این محصول استراتژیک بیانگر آن است که این بازار همچنان کم رونق و انبارهای کشاورزان و کارخانه های استان مملو از برنج آماده فروش است.

افزایش سطح زیرکشت برنج علی رغم خشکسالی

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان گفت که سطح زیر کشت برنج در استان گلستان در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۷ هزار و ۸۱۱ هکتار با تناژ ۳۳۸ هزار و ۶۷۵ تن بود که این عدد در سال جاری به ۶۹ هزار و ۴۵۱ هکتار و تناژ ۴۳۴ هزار و ۵۰۵ تن افزایش یافته است.

محمدرضا عباسی گفت: با وجود شرایط خاص بازار و رکود حاکم بر بازار و البته خشکسالی انتظار است که کشاورزان در سال جاری به الگوی کشت پایبند باشند و از کشت غیرقانونی برنج پرهیز کنند، هرچند برخی مشکلات اقتصادی و شرایط اجتماعی سبب می شود که نتوان با قاطعیت روی امر اصرار کرد.

‌به اندازه نیاز برنج وارد شود

نائب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی هم در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: دولت باید مطابق فرمایش رهبر معظم انقلاب، به معیشت و سفره مردم، خصوصاً اقشار آسیب پذیر توجه کند.

رحمت الله نوروزی افزود: قوت غالب مردم در سنوات گذشته برنج بوده که هم اکنون به دلیل بالارفتن هزینه‌ها توان خرید آن را ندارند لذا باید دولت به شکل کالا برگ و هر شیوه‌ای دیگری، از مردم حمایت کند.

نوروزی ادامه داد: با توجه به بالارفتن هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت در دو سال اخیر، باید طوری برنامه ریزی شود تا کشاورز هم ضرر نکند.

نماینده مردم علی آبادکتول در مجلس شورای اسلامی گفت: براساس مصوبه دوره نهم مجلس واردات برنج از مرداد تا آبان، برای حمایت از کشاورزان و تولید، ممنوع است.

نوروزی افزود: تاکید ما بر این است که باید بررسی شده و با نگاه کارشناسی به اندازه نیاز، برنج وارد شود.

گفتنی است نیاز سالانه کشور به برنج حدود سه میلیون تن بوده و تولید کشور می‌تواند، حدود ۷۰ درصدی از نیاز داخل را تأمین کند که البته این عدد در سال‌های مختلف، متفاوت است.

به گزارش مهر در خصوص آینده بازار برنج نظرات متفاوتی مطرح است، عده ای بر این عقیده هستند که بنا به دلایل بسیار روند رکود بر بازار برنج ادامه خواهد داشت و عده ای دیگر بر این باور بوده که رکود در آستانه نوروز و ماه رمضان شکسته خواهد شد و جهش قیمتی محسوسی در بازار برنج رخ خواهد داد اما آن چیزی که اهمیت دارد آن است که دولت باید سازوکارهای مختلفی را برای حمایت از تولیدکننده و البته مصرف کننده پیش بینی کند تا در این شرایط سخت اقتصادی فشار کمتری متحمل مردم و شالیکاران شود.