بلاتکلیفی ۱۴۰ کیلومتر خط ریلی رشت - آستارا

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - بهرام قربانپور: توسعه خطوط ریلی در سطوح ملی و بین المللی در گسترش روابط تجاری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار اهمیت دارد. از دیرباز تاکنون حمل و نقل در هر روشی چه زمینی، هوایی، دریایی و ریلی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده به گونه‌ای که شاهرگ حیاتی اقتصادی و تجاری به شمار می‌رود.

کریدور ریلی شمال به جنوب یکی از پروژه‌های مهم بین المللی و فراملی است که با اجرای چهار پروژه اولویت دار ریلی چابهار - زاهدان، شیراز- بوشهر- بندر عسلویه، درود - خرم آباد و همچنین رشت- انزلی - آستارا به سرانجام می‌رسد و با اتصال این حلقه‌های ریلی، راه آهن کشور به آذربایجان، روسیه و سپس اروپا متصل می‌شود.

محور ریلی رشت - آستارا با طول ۱۶۴ کیلومتر، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی کشور است که قرارگیری گیلان در همسایگی کشورهای حاشیه خزر، عضو اتحادیه اوراسیا و شانگهای بر این مهم افزوده است و بستر مناسبی برای توسعه صادرات و روابط تجاری کشور با همسایگان به شمار می‌رود. آن‌طور که مسئولان گفته‌اند؛ از این ۱۶۴ کیلومتر مسیر ریلی رشت - آستارا تاکنون فقط ۱۲ کیلومتر از سمت آستارا و ۱۰ کیلومتر از سمت رشت به مرحله اجرا رسیده است و مابقی آن در بن بست اعتباری و محدودیت‌های منابع متوقف شده که البته تمام چشم امیدها برای تکمیل این پروژه ریلی به چراغ سبز روس‌ها در مشارکت اجرای آن بسته شده است.

تکمیل کریدور شمال به جنوب بویژه اتصال خط ریلی رشت - انزلی - آستارا به قدری حائز اهمیت و حیاتی است که حتی رهبری معظم انقلاب هم بر سرعت بخشی این پروژه تاکید داشتند. دغدغه مندی رئیس جمهوری ایران در تسریع در اجرا و تکمیل این پروژه از یک سو و استقبال و اشتیاق مقامات روسی در این راستا از سوی دیگر سبب شده تا تکمیل پروژه ریلی رشت - آستارا به یک مطالبه فراملی تبدیل شود.

این پروژه بارها پای مقامات روسی را به ایران باز کرده است

اهمیت این پروژه به قدری بالا است که بارها پای مقامات بلندپایه روسی برای سرعت بخشی اجرای پروژه ریلی رشت - آستارا به ایران و گیلان باز شده است. ایجاد ارتباط حسنه بین ایران، روسیه و چین و دیگر کشورهای اثرگذار منطقه و گسترش مناسبات تجاری، سیاسی و اقتصادی بین طرفین سبب شده تا شکل گیری کریدور شمال به جنوب و همچنین تکمیل خط ریلی رشت- آستارا بیش از پیش مورد توجه و تاکید قرار گیرد.

اما در کنار همه این تأکیدات، توجهات و دغدغه‌های ملی و بین المللی برای اجرا و تکمیل خط ریلی رشت- آستارا، سوال اینجا است که چرا اجرای این پروژه به صورت لاک پشتی در حال انجام است!؟ سوالی که شاید یکی از پاسخ‌های آن را می‌توان در بن بست مالی و اعتباری پروژه‌ها جستجو کرد؛ بی‌شک مهمترین مشکل در عدم تکمیل راه آهن رشت -آستارا منابع مالی و از جمله مشکلات موجود، وجود اراضی ارزشمند کشاورزی در مسیر احداث است، آنطور که برآورد شده بیش از ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تملک اراضی نیاز است و همین امر سبب شده تا ۵۰ درصد راه‌آهن رشت- آستارا نیازمند احداث پل باشد.

اسفند سال ۹۷ و در دولت گذشته بود که راه آهن قزوین- رشت به طول ۱۶۴ کیلومتر با هزینه هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان به بهره برداری رسید و گیلان رسماً به شبکه راه آهن سراسری متصل شد. افزایش امنیت سفرها، رونق اقتصادی و اجتماعی منطقه و همچنین کمک به رونق صنعت گردشگری و از همه مهم‌تر اتصال به شبکه ریلی بین المللی تنها بخشی از مزیت‌های این پیوند ریلی مبارک عنوان شد. اما حالا با اجرا و تکمیل خط ریلی رشت - انزلی - آستارا، گیلان به تجربه تازه ای از مناسبات بین المللی دست پیدا خواهد کرد که به توسعه روابط تجاری و اقتصادی و در نتیجه رونق اقتصادی این استان می‌انجامد.

افتتاح خط ریلی رشت- آستارا شاید ۴ سال دیگر

«عباس خطیبی» معاون ساخت و توسعه راه آهن در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: کریدور شمال به جنوب که خط ریلی بندرعباس تا رشت تکمیل و رشت تا آستارا که بخش نهایی این کریدور بین المللی است با توجه به ذی نفعان (روسیه، هند و کشورهای همسایه) و این کشورها به دنبال اتمام این پروژه هستند به دلیل اینکه این پروژه باری می‌تواند مسافت حمل بار را کوتاه و حدود ۳۰ درصد صرفه جویی در بخش مالی داشته باشد بنابراین این خط ریلی بسیار حائز اهمیت است.

وی با اشاره به حضور معنادار و مشتاقانه روس‌ها در بخش ریلی رشت - آستارا، افزود: انتهای خط ریلی آستارا مورد توجه ویژه روس‌ها قرار گرفته و با توجه به توافقنامه باکو که بین راه و شهرسازی ایران، روسیه و آذربایجان است، این کشورها به دنبال اتمام این خط ریلی هستند.

معاون ساخت و توسعه راه آهن از برگزاری مذاکرات هفتگی با روس‌ها برای اجرای پروژه ریلی رشت - آستارا خبر داد و اضافه کرد: در این مذاکرات هفتگی با روس‌ها، در خصوص طراحی و هزینه ساخت این خط ریلی بحث و تبادل نظر می‌شود.

خطیبی از افتتاح خط ریلی رشت - آستارا تا ۴ سال آینده خبر داد و بیان کرد: طرح چابهار به زاهدان در اواخر سال ۱۴۰۳ به اتمام خواهد رسید و طرح‌های دیگر از جمله طرح رشت به آستارا و دیگر طرح‌های ریلی ۴ سال زمان برای افتتاح آنها در نظر گرفته شده است.

نیازسنجی اعتبار ۲۰ هزار میلیارد تومانی برای احداث خط ریلی رشت- آستارا

«خیرالله خادمی» معاون وزیر راه و شهرسازی هم زمانی ۳ ساله را برای تکمیل و بهره برداری از خط‌آهن رشت-آستارا تعریف کرده است.

وی که در بازدید هیئت روسی از احداث راه آهن رشت- آستارا حضور داشت، این خط ریلی را یک انقلاب در ترانزیت بین‌المللی و منطقه‌ای برشمرد و افزود: با تکمیل شدن این بخش از کریدور ریلی شمال - جنوب، تحولی در حوزه تبادل کالا و بار در قسمت شرق و غرب صورت می‌گیرد و می‌تواند مسیری جذاب، اقتصادی و با امنیت کامل برای جا به جایی بار نسبت به مسیر موجود باشد.

معاون وزیر راه و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور با اشاره به مذاکرات متعدد با روسیه برای همکاری مشترک در اجرای پروژه رشت - آستارا، بیان کرد: به دنبال جلسات کارشناسی، توافقاتی در سطوح بالا میان دو کشور صورت گرفت، پیشنهادات کتبی طرفین تبادل شد و با توجه به تمایل روسیه برای این همکاری امیدوارم تا پایان سال جاری به یک توافق اجرایی دست پیدا کنیم.

خادمی با بیان اینکه اعتبار مورد نیاز برای احداث مسیر ریلی رشت- آستارا ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است، گفت: در صورت تکمیل مسیر طی ۳ سال این رقم معاول ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان به ارزش روز برآورد می‌شود که ۱۷ هزار میلیارد تومان هزینه اجرا و ۳ هزار میلیارد تومان برای ارزیابی اراضی مورد نیاز است.

وی با اشاره به اینکه مسافت محور ریلی رشت - آستارا ۱۶۴ کیلومتر است، افزود: هم‌اکنون عملیات اجرایی ۱۲ کیلومتر از سمت آستارا و ۱۰ کیلومتر از سمت رشت آغاز شده است.

نگاه خوش بینانه استاندار گیلان به خط ریلی رشت - آستارا

مسئولان بلند پایه کشور در حالی از افتتاح پروژه ریلی رشت - آستارا تا ۳ الی ۴ سال آینده خبر می‌دهند که «اسدالله عباسی» استاندار گیلان در سخنانی خوش بینانه و امیدوارانه از بهره برداری پروژه راه آهن رشت - آستارا در اواخر بهار ۱۴۰۲ خبر داده است.

این آمارهای متناقض به فاصله پایتخت تا گیلان، به نظر می‌رسد ناشی از ناهماهنگی‌های احتمالی نگاه ملی و استانی باشد.

البته این را هم بگوییم که استاندار گیلان در نشست دیگری که حول محور تولید و توسعه اقتصادی برگزار شده بود، از افتتاح خط ریلی رشت - آستارا در تابستان ۱۴۰۲ خبر داده و گفته اقدامات خوبی در زمینه روابط تجاری با کشورهای منطقه و اوراسیا صورت گرفته که گیلان بیشترین سهم را در این روابط خواهد داشت.

امید بلاروس به خط ریلی رشت- آستارا

«دمیتری کالتسوف» سفیر بلاروس در تهران هم که به اهمیت آستارا و خط ریلی رشت - آستارا مشرف است، می‌گوید: آستارا برای نمایندگان تجاری بلاروس به عنوان یک دروازه ورود اصلی برای کالاها به ایران است.

وی با اشاره به پروژه خط آهن رشت- آستارا، افزود: پروژه خط ریلی رشت-آستارا مهمترین بخش پروژه از نظر اتصال کریدور شمال به جنوب است و امکان تجارت بین کشورهای اوراسیا با ایران بویژه بلاروس را بیشتر می‌کند.

اما آنچه مشخص است طرف روسی تمایل زیادی برای اجرای پروژه ریلی رشت - آستارا از خود نشان می‌دهد تا هر چه زودتر به اهداف اصلی خود یعنی ترانزیت ریلی کالا دست پیدا کند.

آنطور که خادمی معاون وزیر راه گفته؛ مذاکراتی با طرف روسی شکل گرفته که به زودی نتایج مذاکرات رسانه‌ای می‌شود، اما چه روسیه پای کار اجرای پروژه باشد چه نباشد دولت موظف است که اعتبارات مورد نیاز اجرای این خط ریلی را در سریع‌ترین زمان ممکن تأمین کند تا با تکمیل پازل و حلقه‌های ریلی کشور، تجارت کریدور شمال به جنوب شکل بگیرد.

توقف ۲۵ میلیون تن بار در ایستگاه ریلی رشت - آستارا

از نتایج اثربخش و امیدوار کننده سیزدهمین اجلاس مشترک ایران و روسیه که تحقق آن ارتباط مستقیم با اجرا و تکمیل پروژه ریلی رشت- آستارا دارد، جابجایی ۱۰ میلیون تن کالا تا سال ۲۰۲۳ تفاهم شده و همچنین سه کشور ایران، روسیه و آذربایجان نیز برای جابجایی ۱۵ میلیون تن کالا به نقطه اشتراک رسیدند، این‌طور که به نظر می‌رسد تقاضای بار به اندازه کافی وجود دارد، اما مسیر جابجایی هنوز ناهموار است، که با هموارسازی مسیر ریلی رشت - آستارا و در نتیجه کریدور شمال به جنوب، انقلاب بزرگی در حمل و نقلی ریلی و جابجایی بار در منطقه صورت می‌گیرد که منشأ توسعه اقتصادی، اشتغال و رونق بخشی معیشت می‌شود.

آنطور که داده‌های آماری می‌گوید میزان عبور بار از کریدور شمال به جنوب در صورت تکمیل از کشورهای شمال اروپا، روسیه و منطقه قفقاز بیش از ۷ میلیون تن بار باشد که بسیار به ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی کشور کمک می‌کند و انتظار می‌رود با توجه به موقعیت منحصربه‌فرد در ابعاد ملی و بین‌المللی و قرارگیری گیلان در شاهراه اقتصادی منطقه، مسئولان کشور و بویژه مسئولان استان گیلان در سرعت بخشی به اجرا و تکمیل پروژه ریلی رشت - انزلی- آستارا همت گماشته تا گیلان از این ظرفیت تجاری و اقتصادی فراملی بهره مند شود.

طبق داده‌های آماری، ۱۴۰ کیلومتر از ۱۶۴ کیلومتر محور ریلی رشت - آستارا، منتظر تصمیمات اثرگذار و هدفمند مسئولان بلندپایه ایران و روسیه است تا قطار کریدور شمال به جنوب با سرعت آهنگین از مسیر گیلان به سمت به کشورهای اوراسیا، حاشیه دریای خزر و در نتیجه اروپا برسد، اما همچنان در مسیر تصمیم سازی مقامات متوقف شده است.