علمی اگر انسان را نورانی نکرد علم نیست، عین جهل است

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله هاشمی علیا تولیت مدرسه علمیه چیذر در جلسه درس اخلاق این مدرسه علمیه به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: امام سجاد (علیه السلام) در دعای دوازدهم صحیفه سجادیه، از بعضی گناهان و رذائل اخلاقی که هر کدام قابلیت دارد انسان را طریق کمال و انسانی دور کند و به انحطاط و پستی برساند، به خداوند متعال پناه برده است. ایشان اولین رذیله اخلاقی و اول دردی که اساس بسیاری از دردهای انسان است، هیجان حرص دانسته و عرضه می‌دارد: اَللَّهُمَّ اِنّی اَعُوذُ بِکَ مِنْ هَیَجانِ الْحِرْصِ.

وی افزود: در مقام مثال درباره هیجان حرص به مصداق قرآنی آن اشاره شده که همان مصداق شوم قارون است. خداوند به قارون آنقدر ثروت داده بود که حمل آن‌ها یا حمل کلیدهای آن گنجینه‌ها برای یک گروه زورمند مشکل بود. قارون می‌خواست این ثروت را به چشم مردم بینوا و مردم فقیر بنی اسرائیل ارائه بدهد و برنامه ریزی کرد یک روز با غلامان و خدمه با لباس‌های آنچنانی در ملأ عام حاضر شوند. فَخَرَجَ عَلی‏ قَوْمِهِ فی‏ زینَتِهِ قالَ الَّذینَ یُریدُونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا یا لَیْتَ لَنا مِثْلَ ما أُوتِیَ قارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظیمٍ.

آیت الله هاشمی علیا گفت: مردم وقتی با چنین شرایطی روبرو می‌شوند برخورد آنها دو گونه است. انسان‌های عالم و آگاه و عارف به خدا و آخرت و دیندار واقعی، و یک عده هم انسان‌های جاهلی که چشمشان فقط به زرق و برق دنیاست. دسته دوم با مشاهده قارون گفتند: إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظیمٍ؛ این کلام انسان‌های کور به آخرت است. آنها عظمت را در مادیات دنیوی می‌بینند. اینها غایت سعادت خود را فقط لذت دنیا می‌دانند. در حالی که این دنیا ظرف زندگی نیست. کلاس تکامل و کلاس کسب کمالات انسانی و معنویت است؛ کلاس به فعلیت رساندن استعدادهای درونی و معنوی است. حقیقت زندگی در عالم دیگری است. اینجا جای زندگی و حظ مجازی است. حظ مجازی مگر چقدر است. اعراض از خدا و راه عالم آخرت اعراض واقعی از حقیقت خود و سعادت خود است.

تولیت مدرسه علمیه چیذر اضافه کرد: خدا به پیامبرش درباره این افراد می‌گوید: فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّیٰ عَنْ ذِکْرِنَا وَلَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا پیغمبر ما هر چه نصیحت می‌کنی این کوردل‌ها بیدار نمی‌شوند. نصیحت آنجاست که انسان در طرف مقابل اثر ببیند، اما اگر دیدی نتیجه ندارد، حتی کلام پیامبر الهی اثر نکرد، دیگر رهایشان کن. فاعرض. از کسانی که با یاد ما سر و کار ندارند و با خدا و قرآن و کتاب و حساب سر و کار ندارند، دوری کن. اراده اینها فقط زندگی حیوانی دنیاست.

وی افزود: خداوند در عبارت دیگری درباره این افراد لطیفه زیبایی دارد؛ می‌فرماید: ذَٰلِکَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْم؛ اینها علمشان همین اندازه است. نمی‌فهمند. این یعنی علمی که انسان را به خدا نزدیک نکند علم نیست. علم نور است. اگر انسان را نورانی نکرد، علم نیست. عین جهل است. اگر انسان تمام علم عالم را داشته باشد ولی از این علم نور کسب نکند، جاهل است. انسان عالم به مقدار لازم از دنیا بهره برده و بقیه را رها می‌کند برای آخرت. علم این است. علم برخی برای آنها تقوا و نورانیت نمی‌آورد. اینها در جهالت ابدی هستند. این لطیفه زیبای الهی است.

آیت الله هاشمی علیا بیان داشت: اما آنها که علم واقعی داشتند و قلبشان نورانی بود گفتند: وَیْلَکُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَیْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ؛ ثواب و بهشت الهی بهتر از این دنیاست برای کسانی که ایمان آورده‌اند. این حظ نیست. حظ دنیا حظ نیست. حظ واقعی حظ معنوی و اخروی است. آنکه اشک سحر دارد و اهل عبادت است حظ واقعی می‌برد. حظ معنوی، حظ علم، حظ عبادت، قابل مقایسه با لذت‌های مادی نیست. این لذت‌ها را باید چشید.

تولیت مدرسه علمیه چیذر تصریح کرد: این دعا را مرتب بخوانیم. در قنوت، در تعقیباتمان: اللَّهُمَّ لاَ تَجْعَلِ الدُّنْیَا أَکْبَرَ هَمِّنَا وَلاَ مَبْلَغَ عِلْمِنَا؛ خدایا دنیا را اکبر همّ ما قرار مده. اهتمام ما به چه چیز بیشتر است و به چه چیزی بیشتر اهمیت می‌دهیم. به عبادت و بندگی یا زندگی دنیا. آیا صبح که برمی‌خیزیم بیشتر به فکر دنیاییم یا آخرت. خدایا هدف ما را دنیا قرار مده. نماز را آخر وقت می‌خوانیم زیرا نماز اصغر اهداف ماست. آخرت را برای بعد موکول می‌کنیم، درحالیکه دنیا را اکبر همّ خود قرار داده‌ایم. وَلاَ مَبْلَغَ عِلْمِنَا این همان امری است که فرمود این مبلغ علم اینهاست. انتهای درک دنیا پرستان این است. امام سجاد (علیه السلام) در جای دیگر می‌فرماید: اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَی دَارِ الْخُلُودِ وَ الاِسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ.

وی خاطرنشان کرد: دار غرور، دنیاست. زرق و برق و زیبایی‌های زودگذر دنیا انسان را فریب می‌دهد. هم صاحب آن را و هم کسانی را که آنها را می‌بینند. می‌فرماید: خدایا رزق ما کن که ما از این دنیا کناره بگیریم. عشق دنیا چنان ما را نگیرد که آخرت را فراموش کنیم و همه امور معنویمان فدای دنیا شود. خدایا روزی ما کن که به عالم آخرت توجه کنیم؛ و در عبارت آخر می‌فرماید: «وَ الاِسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ»، ‏یعنی اینکه خودمان را بسازیم. اصلاً این دنیا برای همین است. همه هدف تمام انبیا و کتب آسمانی و قرآن برای همین است. قبل از اینکه مرگ بیاید خودمان را برای مرگ آماده کنیم. آمادگی برای مرگ این است که مرتکب حرام نشویم. حق مظلوم را نبریم. به کسی ظلم نکنیم. عبادات و وظایف دینی‌مان را صحیح انجام دهیم. فضائل اخلاقی را به دست آوریم و رذائل اخلاقی را از خود دور کنیم. حسد، ریا، بخل، حرص به دنیا و دیگر رذائل اخلاقی را نداشته باشیم. روح خود را تزکیه کنیم.