به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام محمدمهدی گرجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) و دبیر اتاق فکر اسلامی‌سازی علوم انسانی طی سخنانی در این نشست با اشاره به اینکه در عصر معرفت فست‌فود و ساندویچی، برگزاری چنین نشست‌ها و محافلی با محوریت تبیین مباحث بنیادین و زیرساختی، حائز اهمیت و قابل‌تقدیر است، اظهار داشت: واقعیت آن است که جامعه ما هنوز از فقدان مباحث بنیادین در عرصه اندیشه، رنج می‌برد؛ البته نه صرفاً مباحث بنیادین که در همین حد باقی بماند بلکه مهم آن است که امتداد اجتماعی آن نیز مدنظر قرار گیرد.
وی همچنین ضمن گرامیداشت سالروز حکیم ملاصدرا گفت: ایشان حقیقتاً انسان شریف و پاکیزه‌ای بود که شجره طیبه‌ای غرس کرد که «اصل‌ها ثابت و فرع‌ها فی السماء» است و در همین جا لازم است بر این نکته تأکید کنیم که امروز نیاز به بایسته‌های حکمت صدرایی برای ورود به عرصه اجتماع، حاکمیت و مباحث سیاسی داریم.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: قدمای ما نظام فلسفی را طوری چیده‌اند که ظرفیت ورود به عرصه‌های مختلف را داشته‌باشد نه اینکه صرفاً در حد انتزاعیات باقی بماند و لذا به نیازهای روز جامعه توجه داشته‌اند که این مساله خیلی مهم است.
وی همچنین بیان داشت: از سویی، فلسفه مدعی این است که من مادر علوم هستم و در همین راستا مرحوم فارابی به‌طور جدی می‌دانست برای اینکه فلسفه گوشه‌نشین نشود، باید کارآمدی آن را به اثبات برساند، ضمن آنکه وی به‌طور خاص دغدغه دینی هم داشت
حجت الاسلام گرجیان ادامه‌داد: نوآوری صدرا یکی توسعه مواد برهان است به این معنا که آموزه‌های وحیانی و شهودی را با همه سنجه‌ها و موازین آن وارد کرده و دیگر هم اینکه ایشان روش استدلال را توسعه بخشید. همچنین مرحوم ملاصدرا تلاش کرده بگوید اگر عقل آمد اصل نبوت را اثبات کرد، داده‌های مخبر صادق نیز صادقانه است و نمی‌توان به آن بی‌توجهی کرد.
وی گفت: بر این اساس وقتی فلسفه می‌گوید من مادر علوم هستم، باید فیلسوف چنان خودش را آماده کند که بتواند به علوم دیگر نیز سرک بکشد و حداقل ادبیات علوم را بشناسد، کما اینکه مرحوم علامه مصباح یزدی درباره تعامل علوم با فلسفه می‌گوید که علوم دیگر زمینه‌هایی را فراهم می‌کند که فیلسوف بر اساس آن‌ها بتواند با زیرساخت‌های فلسفی خود دست به تفلسف بزند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: فیلسوف اگر بخواهد در حد همان تجربیات باقی بماند نخواهد توانست مأموریت خود را در تفلسف انجام دهد بلکه باید به مجربات توجه کند چرا که این‌ها پشتوانه عقلی دارند. فلاسفه‌ای چون ابن‌سینا و فارابی به اضلاع مختلف علوم توجه می‌کردند و این مسئله نشان‌می‌دهد که بزرگان ما خوب ریل‌گذاری کردند ولی متأسفانه ما اواسط راه کار را رها کرده و آن‌طور که باید و شاید آن را به سامان نرسانده‌ایم.
وی ابراز داشت: بر این اساس، باید ابتدا گزاره‌های مرتبط با اندیشه فیلسوفان را بشناسیم تا بعد بتوانیم به‌نقد و بررسی آرای آن‌ها بپردازیم ضمن آنکه لازم است که یک فیلسوف آشنایی اجمالی از علوم دیگر هم داشته‌باشد.
دبیر اتاق فکر اسلامی‌سازی علوم انسانی همچنین گفت: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه توجه داشته باشیم علوم‌تجربی، پایه‌اش بر اساس نسبیت است و این نسبیت ابایی ندارد که امروز حرفی بزند و فردا دقیقاً خلاف آن را بیان کند. البته در ساختار فلسفی باید در عرصه کارهای تجربی با آن ویژگی‌هایش نیز بتوانیم تفلسف کنیم وگرنه آن‌ها می‌گویند ما حرف شما را نمی‌فهمیم و برعکس ما هم می‌گوئیم که منظور و حرف شما را نمی‌فهمیم.
وی یادآور شد: به دیگر سخن، فیلسوف باید در علوم‌تجربی که بر پایه نسبیت است حرف داشته‌باشد و ساختار خود را آماده کند که در این راستا حرف بزند وگرنه به کیسه بوکس کنار رینگ تبدیل می‌شود و دیگر نمی‌تواند بگوید من مادر علوم هستم.
وی افزود: معرفت بشری همه‌اش ارزشمند است به‌خصوص با نگاهی که استاد ما علامه جوادی آملی دارند. فلسفه باید در علوم‌تجربی جدید خود را دخیل کرده و بر اساس علم روز، مجربات را همراه کند به این معنا که باید به آموزه‌های علوم دیگر سری زده و علاوه بر این در مسیر به‌روزرسانی آن‌ها کمک کند تا بتواند فیلسوف، تفلسف کند.
حجت الاسلام گرجیان گفت: بی جهت نبود که علمای سابق حتی بعضاً می‌رفتند علوم غریبه را هم می‌آموختند؛ البته این به‌معنای آن نیست که برویم سراغ این مسائل بلکه غرض تأکید بر این نکته است که برای ورود به عرصه‌های مختلف باید به شناخت آن‌ها دست‌یافت. در گذشته فیلسوف، خودش حکیم بوده و حکمت داشته و نسبت به دیگر علوم نیز در حد حداقل کاردانی، آشنایی با علوم داشته است.
وی تصریح‌کرد: بنده بیش از حد صدرایی هستم؛ اما نگوییم که ایشان و حرف‌هایش وحی منزل است. البته جایگاه و مقام ملاصدرا بسیار بالاست و میراث گران‌سنگی دارد؛ اما باید به‌نقد و بررسی ایشان هم پرداخت، از سوی دیگر بنده به‌هیچ‌وجه نمی‌گویم که فلسفه ناکارآمد است، اتفاقاً ظرفیت فلسفه صدرایی بسیار کارآمد است اما حرفم این است که این ظرفیت را ما باید به‌درستی به کار بگیریم.
نظر شما