انگیزه بخشی زبان فارسی در خارج کشور نیاز به تعامل دستگاه‌ها دارد

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست هم‌اندیشی مشترک میان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کانون زبان ایران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی در مورد آموزش، توسعه و ترویج زبان و ادبیات فارسی برگزار شد.

در ابتدای این جلسه مهدی ذوالفقاری رئیس کانون زبان ایران با اشاره به نشستی که با حضور حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شده بود، دغدغه مشترک میان کانون پرورش فکری، کانون زبان ایران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی را آموزش، توسعه و ترویج زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور دانست و گفت: این دغدغه به یکی از اولویت‌های اصلی کانون زبان ایران تبدیل شده است و باتوجه به این‌که پیش‌تر در کانون زبان، سابقه‌ای از آموزش زبان فارسی وجود دارد، می‌توان مسیر قبل را ادامه داد یا طرحی نو در انداخت.

وی در ادامه، همدلی و هم‌زبانیِ به وجود آمده در آن جلسه را زمینه‌ساز نشست کنونی دانست تا بتوان با بررسی دقیق‌تر مسائل، رسالت‌ها و اهداف طرحی مشترک ایجاد شود.

در ادامه سیدحسن سیدابراهیم معاون امور مجلس بنیاد سعدی، «زبان» را محمل انتقال فرهنگ سیاست‌های یک کشور دانست و ابراز امیدواری کرد با حضور در این جمع فرهیخته، بتوان به نتایج و جمع‌بندی‌های مطلوب رسید و منشأ برکات در حوزه گسترش و ترویج زبان و ادبیات فارسی شد.

سپس شهروز فلاحت‌پیشه معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی با اشاره به تفاوت دو مقوله «ادبیات فارسی» و «آموزش زبان فارسی» (رشته آزفا) گفت: نخستین فعالیت بنیاد سعدی، بر مبنای مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، تدوین «استاندارد مرجع زبان فارسی» بر اساس «استاندارد مرجع اتحادیه اروپا» (CEFR) و تولید منابع آموزشی زبان فارسی بر همین اساس بوده است. وی در ادامه به برخی از تولیدات آموزشی بنیاد سعدی نیز اشاره کرد.

در ادامه سیدمحمدمجتبی حسینی، دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به نشستی که با حضور مدیرعامل کانون پرورش برگزار شده بود، به قدمت و گستره فعالیت‌های کانون پرورش فکری و کانون زبان اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که «انجمن دوستداران زبان فارسی» با همکاری کانون پرورش پرورش و کانون زبان ایران تشکیل شود.

وی همچنین با ابراز تأسف از آسیب‌هایی که رسم‌الخطّ زبان فارسی در سالیان اخیر به دلیل بعضی از رسانه‌های اجتماعی متحمّل شده است، گفت: نهاد بلندآوازه‌ای مانند کانون پرورش فکری می‌تواند در کتاب‌هایی که منتشر می‌کند به موضوع رسم‌الخطّ فارسی توجه ویژه‌ای داشته باشد تا کودکان و نوجوانان بتوانند با فارسی نوشتاری معیار آشنا بشوند. همچنین می‌توان به سمت طراحی و توسعه آزمون ملی زبان فارسی در بستر انجمن دوستداران زبان فارسی حرکت کرد.

در ادامه علی یاری مدیر روابط عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با اشاره به تجربه انباشته چند دهه گذشته کانون در ارتباط با کودکان و نوجوانان گفت: با ایجاد کانون‌ها و انجمن‌های مرتبط، می‌توان در راستای ایجاد علاقه و انگیزه در کودکان و نوجوانان به زبان فارسی گام برداشت.

در ادامه ایرج فرجی مدیر کتابخانه و مرکز اسناد فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ضمن تأکید بر جنبه ادبی زبان فارسی، یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های زبان فارسی را آشنایی با ادبیات فارسی و آثار بزرگان این زبان عنوان کرد و گفت: در همین راستا، کانون و فرهنگستان می‌توانند با همکاری یکدیگر در راستای انتشار گزیده آثار کلاسیک فارسی و دانشنامه‌ای مناسب نوجوانان گام بردارند.

سپس مرتضی قاسمی عضو گروه دستور زبان فارسی فرهنگستان، با اشاره به قاعده‌مند شدن رسم‌الخط فارسی و انتشار ویراست جدید «مدستور خطّ فارسی»، ابراز امیدواری کرد که کودکان و نوجوانان با مطالعه آثاری که با پیروی از رسم‌الخط مصوب فرهنگستان نگاشته شده‌اند، از همان ابتدا با شیوه نگارش «متن منقّح» آشنا شوند.

بهره‌گیری از نگاه بصری در آموزش زبان فارسی

در ادامه محمدرضا کریمی صارمی معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این نشست بر بهره‌گیری از نگاه بصری در آموزش زبان فارسی به کودکان و نوجوانان تأکید کرد.

وی ادامه داد: این معاونت به‌خصوص در حوزه‌های انیمیشن، اسباب‌بازی و… حرفی برای گفتن و امکان خوبی برای معرفی فرهنگ ایرانی - اسلامی به سایر کشورها دارد.

استفاده از نگاه بصری در آموزش زبان فارسی از موضوع‌هایی بود که معاون تولید کانون پرورش بر آن تأکید کرد و افزود: در این راستا به شما اطمینان خواهیم داد که در ساخت موشن و انیمیشن‌های فارسی و سینما با شما همکاری خواهیم داشت.

وی افزود: ما در حوزه تولید کتاب، گرافیک، انیمیشن، سینما و بازی و به‌خصوص بازی‌های ایرانی و رومیزی که اخیراً در دنیا بسیار متداول شده است آماده همکاری هستیم.

معاون تولید کانون پرورش فکری در پایان گفت: ما در کانون پرورش فکری این امکان را داریم که در رسانه‌های جدید و به‌روز در حوزه تعلیم و تربیت و به‌خصوص آموزش با بنیاد سعدی همکاری داشته باشیم.

توجه به ایجاد انگیزه برای فراگیری زبان فارسی در بین کودکان و نوجوانان

فرهاد فلاح معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان در این نشست بر ایجاد انگیزه‌های جذاب برای فراگیری زبان فارسی در بین کودکان و نوجوانان در سطوح بین‌المللی تأکید کرد.

وی افزود: ما در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بر اهمیت موضوع زبان و ادبیات فارسی از ماه‌ها قبل تأکید داشته‌ایم و به دنبال این هستیم که حوزه نوجوان را به سمت مراکز تخصصی هدایت کنیم.

وی در خصوص ایجاد انگیزه برای فراگیری زبان فارسی گفت: باید بررسی کنیم که چه انگیزه‌های جذابی می‌توانیم برای بچه‌ها ایجاد کنیم، مثلاً طراحی یک گواهی و یا یک مرجع تا نشانی از حوزه ادب فارسی داشته باشد که در کانون بتوانیم آن را به‌عنوان یک نشان برجسته به کسانی که در این حوزه کار می‌کنند ارائه دهیم.

فلاح به انگیزه‌بخشی در سطح بین‌الملل نیز اشاره کرد و گفت: با بررسی سایر کشورها می‌توانیم پی ببریم که چه انگیزه‌ای باعث شده تا دنیا به سمت زبان آن کشورها هدایت شود؟ یا اینکه ما در حوزه زبان فارسی در خارج از ایران چه انگیزه‌ای ایجاد کرده‌ایم؟ باید روی این نکته کار کنیم که نقطه کانونی انگیزه‌بخشی ما چیست تا فردی که در بیرون از ایران به زبان دیگری صحبت می‌کند انگیزه پیدا کند زبان فارسی را بیاموزد.

معاون فرهنگی کانون پرورش فکری خطاب به نمایندگان بنیاد سعدی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: ما برای همکاری با شما آمادگی داریم اما نیاز به یک هم‌افزایی و همگرایی جدی است برای اینکه بتوانیم اقدام‌های مؤثر انجام دهیم، فعالیت‌های ما در این حوزه باید نقاط جذاب و جنبه‌های رقابتی داشته باشد و نباید کارهای تکراری و کلیشه‌ای را شامل شود.

تجهیز هدفمند کتابخانه‌های بزرگ دنیا به متون زبان فارسی از دیگر موضوع‌هایی بود که وی به آن پرداخت.

فلاح به علاقه‌مندی که برای فراگیری زبان فارسی در سایر کشورها وجود دارد اشاره کرد و ادامه داد: زبان فارسی در سایر کشورها به‌خاطر حضور شخصیت‌های آن بسیار جذاب است؛ اما این موضوع که انگیزه‌بخشی زبان فارسی در خارج از ایران چه می‌تواند باشد، نیاز به تعامل بیشتری دارد. زبان فارسی در خارج از ایران به‌عنوان زبان انقلاب اسلامی مطرح است. حفظ کودکان و نوجوانان ایرانی مقیم خارج از کشور برای ما مهم است و باید بر روی آن‌ها تمرکز داشته باشیم.

معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به اهمیت جایگاه کانون زبان ایران گفت: خانواده‌هایی که در خارج از کشور هستند انگیزه لازم برای این‌که فرزندشان از زبان فارسی جدا نشود را دارند؛ اما دغدغه‌شان این است که برای این نیاز مهم به کجا پناه ببرند. قطعاً کانون زبان ایران یکی از محفل‌هایی است که می‌تواند این نیاز را تأمین کند، زیرا خانواده‌ها این اعتماد را به کانون زبان ایران به‌عنوان یک منطقه جذاب فرهنگی چه در داخل و چه در خارج از کشور دارند.

فلاح مجزا کار کردن حوزه‌های فعال در آموزش زبان فارسی را یکی از نقاط آسیب‌پذیر در بیرون از ایران دانست و گفت: در حوزه زبان فارسی ما باید در یک جبهه کار کنیم، پشتیبانی‌های متعدد داشته باشیم و از ظرفیت‌های مختلف استفاده نمائیم.

وی ضمن تاکید بر پرهیز از جزیره‌ای عمل کردن خاطر نشان کرد: اتفاق‌های خوب در این حوزه با وجود یک جبهه مشترک صورت می‌گیرد.

وجودِ ظرفیت‌های لازم برای همکاری‌های مؤثر در هر سه مجموعه

مهدی ذوالفقاری رئیس کانون زبان ایران در بخش پایانی این جلسه اظهار امیدواری کرد این نشست سرآغازی برای فعالیت‌های مشترک سه مجموعه باشد.

وی افزود: ظرفیت‌های لازم برای همکاری‌های مؤثر در کانون، بنیاد سعدی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی وجود دارد. کانون زبان ایران با قدمتی نزدیک به ۱۰۰ سال مراکزی به وسعت پهناوری ایران دارد که مأمن و محل آموزش کودکان و نوجوانان این سرزمین است.

رئیس کانون زبان ایران جزیره‌ای عمل‌کردن را یکی از معضل‌هایی دانست که به‌خصوص نهادهای فرهنگی با آن درگیر هستند و عنوان کرد: شاید این تعاملی که امروز ما با یکدیگر برقرار کرده‌ایم باعث یک هم‌افزایی شود که بتوانیم از ظرفیت‌های یکدیگر استفاده کنیم.

موفقیت مدرسان متخصص و حرفه‌ای کانون زبان در امر آموزش زبان، کانون دوستداران زبان فارسی، سازوکار برگزاری المپیاد فارسی در خارج از کشور، توجه به رسم‌الخط زبان فارسی به‌عنوان یک تکلیف ملی و قانونی و زیرساخت‌های برگزاری آزمون‌های زبان فارسی از دیگر موضوعاتی بود که رئیس کانون زبان ایران در خصوص آن‌ها نکاتی را بیان داشت.

در ادامه سامان سلیمانی مشاور رئیس کانون زبان ایران، فعالیت‌های عظیم بنیاد سعدی در حوزه آموزش زبان فارسی را منطبق با دانش «زبان‌شناسی کاربردی» ارزیابی کرد و گفت: تقریباً در تمام مباحث تئوریکِ رشته آموزش زبان انگلیسی مانند تربیت مدرس و CEFR فعالیت‌های بزرگی در بنیاد سعدی انجام گرفته است. وی ابراز امیدواری کرد که کانون و بنیاد سعدی بتوانند با یافتن حوزه‌های مشترک، به‌صورت جدّی در محورهای متفاوتی با یکدیگر همکاری کنند.

در ادامه رضا لیاقی، معاون اداری مالی کانون زبان ایران، به سابقه‌ای از آموزش زبان فارسی در کانون زبان اشاره و ابراز امیدواری کرد که با برنامه‌ریزی‌های دقیق، همکاری خوبی میان کانون و فرهنگستان صورت بگیرد.

همچنین بهجت تربتی‌نژاد، معاون آموزشی کانون زبان ایران، هم به مأموریت‌های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی کانون زبان ایران اشاره کرد و گفت: در کنار مأموریت‌ها و رسالت‌های گوناگون کانون زبان ایران، موضوع بهره‌وری را باید با دقت دنبال کرد. وی همچنین با تأکید بر آموزش‌وپرورش ابراز امیدواری کرد که نهادهای حاضر در این هم‌اندیشی، نگاهِ همکارانه‌ای به آموزش‌وپرورش داشته باشند.

در ادامه بهرام باقری، معاون پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کانون زبان نیز، فعالیت‌ها و محتوای آموزشی بنیاد سعدی را بسیار گسترده و عمیق ارزیابی کرد و آمادگی معاونت پژوهش کانون زبان را جهت همکاری با بنیاد سعدی اعلام کرد.

سپس یاسر زنگنه مدیر آموزش کانون زبان ایران، ضمن بیان تاریخچه مختصری از زبان‌های گوناگونی که در کانون زبان ایران ارائه می‌شود، به ماهیت «اختیاری بودن» آموزش زبان در کانون زبان ایران اشاره کرد و گفت: تنها با اتخاذ روش‌های مناسب و طراحی محتوا جذاب آموزشی و مدرسانی باانگیزه می‌توان در راستای نگهداشت زبان‌آموزان حرکت کرد.

وی به نقش فرهنگ در آموزش زبان‌های مختلف اشاره کرد و به‌روزرسانی روش‌های آموزش زبان را از مهم‎‌ترین عوامل توسعه و اعتلای کیفیت آموزش زبان دانست.

همچنین این جلسه با حضور سیدمحمدمجتبی حسینی دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، علی یاری مدیر روابط‌عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مرتضی قاسمی عضو گروه دستور زبان فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ایرج فرجی مدیر کتابخانه و مرکز اسناد فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سیدحسن سیدابراهیم معاون امور مجلس بنیاد سعدی، شهروز فلاحت‌پیشه معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی، فرهاد فلاح معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، محمدرضا کریمی‌صارمی معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مهدی ذوالفقاری رئیس کانون زبان ایران و اعضای شورای معاونان کانون زبان در روز دوشنبه ۲۲ خرداد به میزبانی کانون زبان ایران برگزار شد.