به گزارش خبرنگار مهر، امروز اول تیرماه همزمان با سالروز تأسیس سازمان تبلیغات اسلامی حجت الاسلام تقی زاده رئیس سازمان دارالقرآن الکریم در یادداشتی به بیان ویژگی‌های تبلیغ و تبیین در قرآن کریم پرداخته است که در تقدیم می شود:
شروع جنگ تحمیلی و خالی ماندن جبهه‌های نبرد!
اکنون که عرصه تبلیغ و تبیین دین، بدل به عرصه اصلی «جهاد» و «مبارزه» شده و طنین دعوت به «جهاد تبیین» ولی الهی گاه روزانه به گوش می‌رسد جا دارد در سالروز پیام الهی حضرت امام در شکل گیری سازمان تبلیغات اسلامی و روز «تبلیغ» دست و قلم یکایک جهادگران این عرصه را ببوسیم و مقامشان را گرامی بداریم. تلاش در عرصه‌ای «جهاد» نامیده می‌شود که در مقابل دشمن باشد و در آن، «مبارزه» معنا گیرد. و اکنون، این در مورد «تبلیغ و تبیین دین خدا» رخ داده است. مبارکتان باد این توفیق جهاد در راه خدا.
لا یَسْتَوِی الْقاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ غَیْرُ أُولِی الضَّرَرِ وَ الْمُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدینَ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَی الْقاعِدینَ دَرَجَةً وَ کُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنی وَ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدینَ عَلَی الْقاعِدینَ أَجْراً عَظیماً (۹۵)
در طی تاریخ زندگی بشر، همواره انبیای الهی کارشان تبیین و توضیح کلام خدا به لسان کوچه و بازار و مردم بوده، و پیوسته در مسیر «دعوت و تبلیغ» گام برداشتند تا مأموریت دین را به انتها رسانند. وارثان انبیا (الکافی، ج ۱، ص ۳۲، ح ۲) در دوران غیبت وارثان اصلی (بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۱۱۸، باب ۳) تبلیغ و تبیین بوده و تا نقطه‌ی ظهور مولایشان از پای نخواهند نشست.
در قرآن کریم تبلیغ و تبیین ویژگی‌هایی دارد که در ادامه مختصرا اشاره می‌شود.
توجه به آیات الهی در زندگی، کلید مشکل گشا
إِنَّ فی اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَّقُونَ (۶ احزاب)
شاید در تبلیغ منطق آیه محور را اساساً فراموش کرده باشیم. منطقی که اقناع منطقی و استدلالی چندان به دردش نمی‌خورد، وقتی قلب مخاطب را اقناع نکرده باشد. منطقی که خدا را نشان می‌دهد به جای آنکه اثباتش کند. ویژگی‌هایش را هم یادآوری می‌کند که در سراسر زندگی مان حس کرده ایم یا اگر از آن ویژگی‌ها غافل بوده ایم به چشممان می‌آورد. اول با خدا بده بستان می‌کنیم، زندگی می‌کنیم، نیازمندش می‌شویم و بعد… اصلاً چرا دیگر اثباتش کنیم؟
انقلاب اسلامی چرا حق است؟ جریان انبیا علیهم السلام از آدم تا نوح و از ایشان تا ابراهیم و موسی و عیسی و محمد امین همه پیوسته با جبهه‌ی ظلم و استکبار درگیر شده و مبارزه کردند. چه بسیار انبیایی که در طول تاریخ بر این محور عمل کردند. وَ کَأَیِّنْ مِنْ نَبِیٍّ قاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثیرٌ فَما وَهَنُوا لِما أَصابَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ ما ضَعُفُوا وَ مَا اسْتَکانُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرینَ (۱۴۶ آل عمران) آیا امروز غیر از مسیری که خمینی کبیر در مبارزه با نظام ظلم و سلطه‌ی جهانی باز کرد مسیر دیگری وجود دارد؟ چطور این حقیقت واضح را باید اثبات کرد؟ آیا برای کسی که نشانه‌ها و آیات را در نظر نمی‌گیرد می‌توان با ادله‌ی نقلی و عقلی استدلال کرد که مسیر خمینی و مسیر انقلاب اسلامی مسیر انبیای الهی است؟ جوانی که از آیات الهی در زندگی اش و از محکماتی که خود «می بیند» غافل نیست، بهتر از ما همه این ها را می فهمد. پس نشانه‌های فراوان این دهه‌های مبارزه را «نشانش» بدهیم و سپس در فهم، چه بسا پای درسش بنشینیم و یاد بگیریم.
«غفلت از آیات»، «احساساتی شدن» و برافروختگی در «متشابهاتِ» فتنه، راه درمانش دیدنِ همین آیات و نشانه هاست؛ نه اثبات مقدمات سبعِ علم سیاست شناسی تاریخ. آنکه ببیند آنچه باید را، دیگر از ما هم رد می‌شود و انقلابی‌تر از ما، اتفاقاً با تحفظات دروغین و احتیاطاتمان که به نام دین مُهر کرده ایم مخالفت خواهد کرد.
اینجاست که اهمیت فهم صحیح از شرایط و زمانه اهمیت پیدا می‌کند. رهبری می‌فرمایند: (امروز بیشترین تحرّک دشمنان ما علیه ما بیش از تحرّکات امنیّتی و اقتصادی، تحرّکات تبلیغاتی و جنگ نرم و تبلیغات رسانه‌ای است؛ برای اینکه بر افکار عمومی مردم مسلّط بشوند مبالغ هنگفت هزینه می‌کنند، کارهای بسیار انجام می‌دهند؛ فکرهای بسیاری را در مجموعه‌های فکری برای این کار استخدام می‌کنند تا بتوانند با جنگ روانی، با تبلیغات گوناگون، افکار عمومی کشورها را -از جمله بیشتر از همه امروز کشور ما را که هدف سوء‌نیّت قدرتهای بزرگ است- قبضه کنند و در اختیار بگیرند. وقتی افکار عمومی یک ملّت در اختیار بیگانه قرار گرفت، حرکت آن ملّت هم طبعاً طبق میل آن بیگانه پیش خواهد رفت. ۱۴۰۰/۰۵/۱۲)
امروز جنود ابلیس تمام قد به میدان آمده اند با امپراطوری رسانه ای خود در این جنگ شناختی تلاش می‌کنند تا حقایق و آیات توسط مردم دیده نشود و دچار خطای در تحلیل و محاسبه شوند. (کار شیطان اغوا کردن است؛ اغوا یعنی چه؟ یعنی ایجاد اختلال در دستگاه محاسبه‌ی شما - شیطان این است دیگر - نقطه‌ی مقابل، کارکرد تقوا است؛ سعی شیطان این است که شما را اغوا کند، یعنی دستگاه عقل را، دستگاه فطرت را، دستگاه سنجش صحیح را که در وجود انسان گذاشته شده است، از کار بیندازد؛ یعنی انسان را دچار خطای در محاسبه کند. … نگذارید دشمن در دستگاه محاسباتی شما اثر بگذارد؛ نگذارید اغوا کند؛ نگذارید تطمیع او یا تهدید او اثر بگذارد .۱۳۹۳/۰۴/۱۶) راهکار نجات از این جنگ پیچیده ی شناختی دیدن آیات الهی و توجه دادن دیگران به آن است.
تبیین و تبلیغ با ما است، نه جذب!
بسیار گفته شده و می‌شود که تبلیغ باید متناسب با شرایط روز و با ابزارهای روزآمد و قالب‌های این دوره و طریق بیان جوان پسند و… ارائه گردد. این نکات قطعاً درست است، اما توجه به داشته‌های میراث اسلامی در «دعوت» و تبلیغ، نباید فراموش گردد. خداوند چنین تدارک دیده که «کتابی جاودان» در میان منابع اسلامی قرار دهد و مستقیماً در ورای «زمان»، با همه انسان‌ها «تا ابدیت» سخن بگوید. خداوند انسان را شناخته و با او سخن گفته است! با تک تک ما انسان‌ها! و به پیامبر خود -و وارثینش- وظیفه «تبیین» این پیام الهی را داده است وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِم (۴۴ نحل). مبادا به جای تبیین سخنان خداوند برای رها کردن مخاطب از سردرگمی، خود سر از هزارتوی سردرگمِ «جذب مخاطب» در بیاوریم.
مقدار اصرار و تأکیدی که خداوند بر این نکته دارد باور کردنی نیست. توبیخ‌های مدام و مداومی که خدا حتی بر پیامبرش می‌زند برای کنترل ایشان در برابر دلسوزی اضافه و جذب مخاطب به هر قیمتی، قلب هر مبلغی را باید تکان دهد و به احتیاطش وادارد. فَإِنْ أَعْرَضُوا فَما أَرْسَلْناکَ عَلَیْهِمْ حَفیظاً إِنْ عَلَیْکَ إِلاَّ الْبَلاغ (۴۸ شوری) وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَکُوا وَ ما جَعَلْناکَ عَلَیْهِمْ حَفیظاً وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَکیلٍ (۱۰۷ الانعام) فَذَکِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَکِّرٌ (۲۱) لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُصَیْطِرٍ (۲۲ الغاشیه) و...
قیام لله و هزینه دادن در راه تبلیغ الهی
الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفی بِاللَّهِ حَسیباً (۳۹ احزاب)
خمینی (ره) که بود و چه کرد؟ کار او غیر از «تبلیغ رسالات الله» بود؟ آیا او خیلی جذاب و با فنون فصاحت و بلاغت صحبت می‌کرد که کارش گرفت و ملتی جذبش شدند؟
حرف حساب همیشه هزینه دارد، هرچند حساب شده هم هست. و مردم جذب همینش می‌شوند. اگر «جذب مخاطب» قرار است بی قیام و بی هزینه و بی شجاعت و با آهسته رفتن و آمدن و «جذاب بودن برای همه» باشد که دیگر تبلیغ رسالات الهی نیست! ببینیم رسالات خدا چیست، کار خود را با خدا که حل کنیم خدا کار ما را با مردم حل می‌کند. إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا (۹۶ مریم) «هرچه خدا گفته، نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد».
نمی‌شود که مردم کم بیاورند و تنها بگذارند و غریبی و شهیدی نتیجه شود؟ می‌شود. اما نه با «نترسیدن» نخبگان و مبلّغان و فرونخوردن فریاد دین خدا، آن هم در میان مردم امتحان پس‌دادة ما که تحسین عجیب امام خود را در برداشتند و او در وصف ایشان فرمود: «من با جرأت مدعی هستم که ملت ایران و توده میلیونی آن در عصر حاضر بهتر از ملت حجاز در عهد رسول الله- صلی الله علیه و آله- و کوفه و عراق در عهد امیرالمؤمنین و حسین بن علی- صلوات الله و سلامه علیهما- می‌باشند. (وصیت نامه‌ی امام خمینی)»
لزوم گسیل مردم به جبهه‌های جنگ تحمیلی شناختی
مبلّغ راستین، فریاد درد و رنج مردمان بر علیه زورگویان و زالوصفتان، فریاد دین خدا بر علیه هرگونه انحراف، و فریاد ملّت اسلام بر سر ملت کفر است؛ تبلیغ بی فریاد و بی قیام، تبلیغ نیست. اما آیا بدون به میدان آمدن خیل عظیم مردم در این میدان مبارزه موفق خواهد شد؟ قطعاً پاسخ منفی است. اگر ظرفیت توده‌های مؤمن و مذهبی ملت به میدان این مبارزه نیاید شکست قطعی است. امروز نیاز انقلاب اسلامی حضور آحاد مردم در جبهه‌های جنگ تحمیلی شناختی است. جنگی بس سخت‌تر و پیچیده‌تر از جنگ تحمیلی در دهه‌ی شصت. (جنگ نرم مشکل‌تر علاج می‌شود و به یک معنا از جنگ سخت خطرناک‌تر هم هست ۱۳۹۹/۱۲/۲۱) چه حکیمانه رهبر ما فرمود (آینده انقلاب متعلق به شما است و شما هستید که باید این تاریخ را با عزت حفظ کنید و بدانید در آینده، خرمشهرها، در پیش است؛ البته نه در میدان جنگ نظامی، بلکه در میدانی که ویرانی‌های جنگ نظامی را ندارد و برعکس آبادانی نیز به‌دنبال دارد اما از جنگ نظامی سخت‌تر است. ۰۳/۰۳/۱۳۹۵)
شایسته است در امروز انقلاب اسلامی روز تبلیغ را روز جنگ و مبارزه بنامیم تا خیل بیشتری به ندای هل من ناصر ولی الهی که بالغ بر صد مرتبه در دوسال اخیر با تعابیر مختلف دعوت به جهاد تبیین کرده اند لبیک گفته و فوج فوج به جبهه‌های جنگ تحمیلی شناختی دشمن رو بیاورند.
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ لَمْ یَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لاَ الْمُؤْمِنینَ وَلیجَةً وَ اللَّهُ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ (۱۶)
أَ جَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ کَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فی سَبیلِ اللَّهِ لا یَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ (۱۹) الَّذینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فی سَبیلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ (۲۰)
لا یَسْتَأْذِنُکَ الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ أَنْ یُجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالْمُتَّقینَ (۴۴)
نظر شما