دست‌های گِلی۵ نسل در یک کسب و کار/سفالگری خانوادگی اهالی یک روستا

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ تصور اینکه همه اعضای یک خانواده می‌توانند به قدمت ۵ نسل کنار هم زندگی کرده و یک کسب و کار را دنبال کنند آنقدر که دهکده ای تشکیل داده و همان جا خانه و کارگاهشان را بسازند و آوازه هنرشان به گوش فلک برسد؛ سخت نیست چون در شهرستان تنکابن روستایی وجود دارد که اینچنین است.

سیاه گل چال نام قدیم این روستا بوده و حالا چند سالی است به نام یک شهید سلیم آباد نامیده شده است. در دهکده سلیم آباد همه با هم فامیل و سفالگرند. از بابا محب که این حرفه را از هفت جد پشتش به ارث گرفته تا نتیجه‌های دختری و پسری که قد و نیم قد کنار پدر و مادرهایشان سفالگری یاد گرفته‌اند.

در دهکده سفال شهرستان تنکابن که به عنوان روستای ملی صنایع دستی در رشته سفالگری ثبت شده؛ صبح به صبح محب علی محبی بزرگ فامیل به کارگاه‌های سفال سر می‌زند. هر روز پیش بندها به دور کمر بسته می‌شود دخترها و پسرهای بابا محب، عروس و نوه‌ها، حتی همسر او، دست‌ها را در گل فرو می‌برند و عصرها ظروف ساخته شده را در کوره می پزند.

از وقتی دخترهای بابا محب بزرگ شدند، سفال‌های روستا هم رنگ دیگری گرفت. سفال‌ها ظریف‌تر شد و مشبک هم به کمک سفالگری آمد و رنگ‌ها و طرح‌ها شکل ظروف کاربردی و تزئینی به خود گرفت.

خانواده بزرگ محبی تنها تولیدکننده کلاهک سفالی در کشور هستند که برای سقف آلاچیق به کار برده می‌شود به همین دلیل دو محصول پر کاربرد بیشترین تولید این دهکده است. یکی کلاهک سفالی و دیگری خمره‌های بزرگ.

پسر بزرگ خانواده نشان مرغوبیت کالا در بخش سفالگری دارد و به کمک پدر خمره‌های بزرگ می‌سازد. همسر و فرزندان او هم کار می‌کنند. پنج دختر بابا محب ظروف دیگری می‌سازند که هر کدام کاربری‌های مختلفی دارد از سوت سفالی گرفته تا ظروف تزئینی و کاربردی مثل گمچ.

اینجا کسی بیکاری نیست. بابا محب ۴۰ نفر را بیمه صنایع دستی کرده است چون کسب و کار در اینجا خانوادگی است. سفال از در و دیوار دهکده آویزان است. کارگاه‌ها برای حضور گردشگران آماده شده و محل فروش و کارگاه‌ها و حتی کوره پزخانه برای بازدید همگان مسیر است.

فرح نوه پسری بابا محب است که روابط عمومی این دهکده را به عهده دارد. خبرنگاران و تصویربرداران زیادی به همراه گردشگران از این دهکده به دلیل رونق یک کسب و کار خانگی دیدن می‌کنند. رفت و آمد مسئولان در این روستا کم نیست. چون آوازه آن به شورای جهانی صنایع دستی نیز رفته و کارشناسان زیادی به اینجا می‌روند.

کسب و کار خانوادگی دهکده، شهرت جهانی هنر دست بابا محب، تولید خمره‌های بزرگ و کلاهک سفالی آلاچیق‌ها، زندگی خانوادگی اهالی روستا، کیفیت سفال‌های تولید شده و توجه مسئولان و کارشناسان، سلیم آباد را به شهرت رسانده است.

دلیل شهرت آن هم بیشتر مدیون بابا محب است او که به عنوان بزرگ خاندان وقتی خیلی کودک بود سفالگری را یاد گرفت و ۲۰ سال دور از خانواده در کشورهای دیگر سفالگری کرد. وقتی به ایران هم آمد در قالب هنرمند تراز اول به شهرهای مختلف برای کار دعوت می‌شد.

او گواهی مرغوبیت کالا را در کنار لوح‌های تقدیر و مدارک دیگرش نگه داشته است تا سندی برای شهرت روستا باشد. روستایی که خاکش از ۳۰۰ سال پیش برای ساخت سفال و سرامیک عالی بوده و قرار است ۶۰ سال دیگر هم در اختیار این خانواده بزرگ سفالگر باشد.

بابا محب می‌گوید: خاک اینجا برای سفال خاک مقاومی است. ظروفی که می‌سازیم هم نسبت به سفال شهرهای دیگر از جمله لالجین مقاوم‌تر می‌شود. از طرفی در کوزه‌های اینجا وقتی آب یا لبنیات ریخته می‌شود یک حالت تصفیه کننده به خود می‌گیرد ما این موضوع را آزمایش کرده‌ایم. ضمن اینکه خاک اینجا رنگ اخرایی دارد اما در لالجین از خاک سفید استفاده می‌کنند. ما اینجا به ظروف کمتر لعاب می زنیم اگر هم باشد یک بار کافی است اما در لالجین دو بار لعاب می‌زنند.

او چند نکته هم برای استفاده از سفال می‌گوید و توضیح می‌دهد که عمر کوزه آب دو سال است چون املاح آب تصفیه می‌شود. گمچ هم ظرفی است که هم داخل فر می‌رود و هم می‌توان آن را روی گاز گذاشت اما قلق دارد. باید برای بار اول ۵ ساعت آب در آن بجوشد بعد از آن چند بار روی گاز که قرار می‌گیرد زیرش شعله پخش کند داشته باشد و بعد از آن حتی می‌توان داخل فر گذاشت. اما اگر یک دفعه آب سرد داخلش ریخته شود؛ می ترکد.