حسین ظاهری که در ویژه‌برنامه «نوای عرشیان و مشق فرشیان» به اجرای نقالی و پرده‌خوانی می‌پردازد درباره حضور در این برنامه به خبرنگار مهر گفت: بنده در این ویژه برنامه که به مناسبت ایام محرم در محوطه باز تئاترشهر برگزار می‌شود به اجرای نقالی و پرده خوانی می‌پردازم که در این نقالی‌ها داستان‌های عاشورایی مربوط به اهل بیت و شهدای کربلا، مقتل امام حسین (ع)، مقتل آقا ابوالفضل (س) و مضامینی از این دست که به حماسه عاشورا مرتبط هستند اجرا می‌شوند.
وی ادامه داد: در ۷ روز اول محرم این برنامه اجرا می‌شود که آغاز آن با نواختن سنج و دمام و آئین عزاداری جنوب کشور است و بعد از آن اجراهای نقالی و پرده خوانی شروع می‌شود تا اذان مغرب و بعد از اذان نیز مجالس تعزیه برگزار می‌شوند. البته در سه روزه پایانی دهه محرم یعنی هشتم، نهم و دهم محرم قبل از اذان مجالس تعزیه و بعد از آن اجراهای نقالی و پرده خوانی خواهد بود.
این نقال و پرده‌خوان درباره وضعیت هنرهای آئینی و دینی و محدود بودن اجراهای نقالی مذهبی عنوان کرد: سنت‌های نمایشی ما برآمده از کلان فرهنگ کهن ایران زمین است و در موقعیت‌های مختلف تاریخی و با توجه به اعتقادات مذهبی حاکمان شاهد ظهور و بلوغ این هنر بودیم و متاسفانه در برخی از ادوار تاریخ نیز مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند اما در حال حاضر یکی از معضلاتی که در زمینه نقالی و پرده خوانی مذهبی با آن روبرو هستیم بحث کمبود اجراها و منابع است.
وی ادامه داد: البته خوشبختانه امسال اداره کل هنرهای نمایشی، انجمن نمایش و کانون نمایش‌های آئینی و سنتی همت کردند و هم برای احیا و زنده نگاه داشتن این آئین‌ها و هم در جهت حفظ شیوه‌های سنتی چه در روضه خوانی و چه پرده خوانی و نقالی برنامه‌ریزی و تلاش زیادی انجام دادند. البته اجراهای پرده‌خوانی و نقالی شاید در تهران کم باشد اما در خیلی از شهرستان‌ها جزو آئین‌های سنتی و محلی شان است و همچنان طرفدار دارد و اجرا می‌شود. البته دیگر زمانه عوض شده و نمی‌توان انتظار داشت که در هر مکان عمومی بتوان به اجرای چنین برنامه‌هایی پرداخت.
ظاهری یادآور شد: پیش از این در حسینیه‌ها و تکایا و گذرگاه‌ها و میدان‌ها، نقال‌ها و پرده خوان‌ها بساطشان را پهن و پرده شان را نصب می‌کردند و به اجرای برنامه می‌پرداختند اما الان این امکان وجود ندارد و برای همگرایی بیشتر نیاز به کسب مجوزهای لازم برای اجرا و همچنین نیاز به یک بانی برای برگزاری چنین برنامه‌هایی است. به عنوان نمونه منِ نوعی نمی‌توانم به اختیار خودم در مترو که محل گذر عمومی است بساط نقالی برپا کنم چون قطعاً به هماهنگی‌های سازمانی احتیاج است و حتی فرهنگ عمومی هم دچار تغییراتی شده است وگرنه اینکه بگوییم از طرف مردم نسبت به نقالی و پرده خوانی یا تعزیه بی مهری صورت می‌گیرد، درست نیست.
این هنرمند یادآور شد: استنادم هم به همین برنامه «نوای عرشیان و مشق فرشیان» است که شاهد استقبال پرشوری از جانب مردم هستیم که دل به کار می‌دهند و همراهی زیادی با گروه‌های مختلف دارند. بنابراین مشخص است که اجرای نقالی و تعزیه همچنان برای مردم جذاب است چون این امر برآمده از فرهنگ کلان ما است و با وجود تغییر فرهنگ عمومی و سلیقه‌ها می‌توان گفت بن مایه همچنان همان است و مردم ما از لحاظ باورهای مذهبی تغییری نکرده‌اند.
وی ادامه داد: ما به مجالس مختلفی دعوت می‌شویم و حتی گاهی به مدارس هم برای اجرای برنامه می‌رویم اما بازخوردهایی که از همه طیف‌ها می‌گیریم تفاوت زیادی با هم ندارند و سرشار از شور و شوق و باور است. همین الان هر جا که بساطی را برای نقالی و پرده خوانی پهن کنید قطعاً مردم زیادی پای کار می‌آیند.
وی درباره اینکه این روزها دیدن پرده خوانی برای مخاطب امروزی جذابیت بیشتری دارد یا تعزیه، عنوان کرد: تجربه به ما ثابت کرده که مخاطبان گذری هیچ گاه از اول تا پایان یک مجلس تعزیه یا نقل پای اجرا نمی‌نشینند اما بارها و بارها تجربه اجراهای میدانی به ما ثابت کرده است که یک تماشاگر اگر ۵ دقیقه هم پای یک مجلس بنشیند به اندازه همان ۵ دقیقه بهره‌اش را می‌برد و هیچ اجبار و الزامی مانند تئاتر وجود ندارد که تماشاگر ملزم است از قبل از اجرا تا زمان رورانس در سالن حضور داشته باشد. در این مجالس هرکس به اندازه حضوری که دارد بهره‌اش را از اجرا می‌برد و نکته‌ای را که دوست دارد از اجرا می‌گیرد.
ظاهری در پایان درباره لزوم اختصاص مکانی ثابت برای اجرای نمایش‌های آئینی و مذهبی گفت: ما سال‌ها سعی کردیم پاتوقی را برای اجراهای آئینی درست کنیم که روزهای آخر هفته و یا ایام خاصی از سال فعال باشد اما متاسفانه این اتفاق هنوز رخ نداده است. برای رسیدن به چنین مقصودی لازم است دستگاه‌های اجرایی و مدیریتی و نظارتی پای کار بیایند چون نمایش‌های آئینی ما این قابلیت را دارند که ۳۶۵ روز سال اجرا داشته باشند. داستان‌ها بسیار متنوع است؛ ما داستان‌های حماسی داریم، مقتل داریم که متناسب ایام شهادت است و از طرف دیگر قصه‌های شیرین مذهبی داریم و با توجه به غنای فرهنگ و ادبیاتمان داستان‌هایی داریم که می‌توان در ایام عید به مخاطبان ارائه کرد. من تجربه اجرا در ظهر عاشورا را داشتم و از طرف دیگر تجربه اجرا در لحظه تحویل سال نو و عید نوروز را هم داشتم. برای شهادت امام رضا (ع) اجرا رفتم برای ولادت ایشان هم اجرا داشته‌ام. بنابراین ما آنقدر در این زمینه تنوع داریم و فرهنگ و ادبیاتمان غنی است که در کل سال و بدون نگاه کردن به اینکه چه مناسبتی در پیش است می‌توانیم اجراهای مختلفی داشته باشیم.
نظر شما