چرا آمریکا دست از سر همسایه راهبردی ایران برنمی‌دارد؟

خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: استفاده از قدرت سخت برای رسیدن به هدف از شیوه‌های مرسوم و کاربردی محسوب می‌شود. با بررسی بودجه نظامی کشورهای قدرتمند می‌توان متوجه شد که آنها با درک واقع بینانه از وضعیت موجود جهانی جهت اعمال فشار و نفوذ در دیگر کشورها همچنان به تقویت منابع قدرت سخت خود ادامه می‌دهند. حمله نظامی آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی یکی از موارد قابل توجه استفاد از این جنبه قدرت است. آمریکا با حمله به عراق تلاش مضاعفی برای استفاده از منابع قدرت جهت مسلط شدن بر عراق به کار بست.

در این میان از جمله حوزه‌های مورد چالش آمریکا در عراق نفوذ و تسلط بر بخش نظامی و امنیتی این کشور بود. آمریکا برای تأمین اهداف خود در عراق از جمله تأمین منابع انرژی و تأمین امنیت انتقال آن، مهار ایران، حفظ امنیت رژیم صهیونیستی و ممانعت از گرایش بغداد به شرق از تهدیدات موجود از ابزارهای نظامی و امنیتی برای نفوذ در ساختارها و لایه‌های نظامی عراق استفاده کرد.

عراق از ابعاد مختلف برای ایران حائز اهمیت است زیرا این کشور علاوه بر داشتن مرزهای طولانی با ایران از بُعد مذهبی، تاریخی و فرهنگی هم مشترکات فراوانی با ایران دارد و از این رو هرگونه تغییر در مؤلفه‌های آن به ویژه نفوذ بیگانگان به طور مستقیم بر امنیت ایران تأثیر گذار است. این کشور به مثابه دروازه ورود ایران به جهان عرب محسوب می‌شود. علاوه بر اهمیت راهبردی عراق برای ایران، این کشور برای قدرت‌های جهانی هم دارای اهمیت شایانی است. در این میان آمریکا با کنترل منابع سخت و نرم قدرت به دنبال تأمین اهداف خود در عراق است.

تاریخ سیاسی و اجتماعی عراق گویای مداخلات آمریکا در این کشور خاورمیانه‌ای است. آمریکا از زمان حمله به عراق کوشید که زمام اوضاع را در دست گیرد و از آن برای تحقق اهداف خود بهره گیرد. این کشور سفارتی در بغداد دایر کرد که به مثابه پایگاه نظامی است که سامانه‌های دفاع هوایی قوی در آن مستقر کرده است. علاوه بر آن آمریکا به هیچ وجه حاضر به خروج از عراق نیست و گواه آن توسعه پایگاه عین الاسد در استان الانبار در غرب عراق و تقویت حضور نظامی و امنیتی در این کشور است.

علاوه بر آن سفیران آمریکا در بغداد به عراق همانند مستعمره می‌نگرند و الینا رومانوسکی سفیر کنونی آمریکا در عراق در همه امور ریز و درشت عراق دخالت می‌کند و به هرجا که مایل است، سرک می‌کشد.

رومانوسکی کیست؟

«آلینا ال. رومانوسکی در سپتامبر ۱۹۵۵ در خانواده‌ای مهاجر در ایالت ایلینویز به دنیا آمد؛ پدرش از لهستان و مادر از کانادا، هر دو در دهه‌ی سوم زندگی‌شان، به آمریکا مهاجرت کرده بودند. رومانوسکی مدرک کارشناسی و همچنین کارشناسی ارشد خود در رشته‌ی روابط بین‌الملل را از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد. وی علاوه بر انگلیسی و فرانسوی، به عربی و عبری نیز صحبت می‌کند. علاقه‌ی رومانوسکی به سیاست خیلی زود، دست‌کم از زمان تحصیلش در دانشگاه شیکاگو، شکوفا شد؛ وقتی سی‌آی‌ای برای جذب نیرو به دانشگاه شیکاگو رفت و رومانوسکی در مصاحبه با مأموران سی‌آی‌ای توانست نظر آن‌ها را جلب کند. رومانوسکی کار برای دولت آمریکا را از همان‌جا شروع کرد و ۱۰ سال تمام تحلیلگر اطلاعاتی سی‌آی‌ای در امور خاور نزدیک و جنوب آسیا بود.

از سی‌آی‌ای راهی وزارت دفاع شد و بین سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۳ مسئولیت‌های ارشدی را در حوزه خاور نزدیک و جنوب آسیا عهده‌دار بود. آن‌جا به عنوان مدیر «دفتر خاور نزدیک و جنوب آسیا» و مسئول امور اسرائیل منصوب شد.

مقصد بعدی رومانوسکی، سال ۲۰۰۳، وزارت خارجه‌ی آمریکا بود. یکی از نقاط عطف زندگی شغلی رومانوسکی پیوستن او به «آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا» موسوم به USAID بود؛ نهادی که یکی از قدرتمندترین بازوهای قدرت نرم و نفوذ بین‌المللی واشنگتن با هدف دخالت سیاسی و براندازی در کشورهای مختلف محسوب می‌شود. بین سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵، معاون دستیار مدیر «اداره‌ی خاورمیانه» در این سازمان بود.

از ماه مارس سال ۲۰۱۵ تا ماه نوامبر سال ۲۰۱۶ هماهنگ‌کننده کمک‌های آمریکا به اروپا و اوراسیا در «اداره‌ی امور اروپا و اوراسیا» در وزارت خارجه شد و با همکاری «اداره‌ی امور جنوب و مرکز آسیا» و «دفتر مدیر کمک‌های خارجی» تمامی کمک‌های فدرال ایالات متحده به ۳۰ کشور در این دو منطقه، از جمله در مرکز آسیا، را تحت نظر گرفت. رومانوسکی از ماه نوامبر سال ۲۰۱۶ تا ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ معاون ارشد موقت هماهنگ‌کننده مبارزه با تروریسم در وزارت خارجه بود و پس از آن، تا سال ۲۰۲۰، در این سمت تثبیت شد. در نقش معاونت ارشد هماهنگ‌کننده مبارزه با تروریسم مسئول نظارت بر هماهنگی و هم‌افزآیی اقدامات بین‌المللی وزارت خارجه و دولت آمریکا در زمینه پیشبرد اهداف سیاست‌های ضدتروریسم و توسعه و اجرای برنامه‌های مقابله با افراط‌گرایی خشونت‌آمیز بود. رومانوفسکی بیش از ۴۰ سال سابقه‌ی کار در دولت آمریکا را دارد. وی از دسامبر ۲۰۲۱ سفیر آمریکا در بغداد است.

آمریکا به تعهدات نظامی و تسلیحاتی خود در قبال عراق پشت کرد

در ارزیابی همکاری نظامی و امنیتی عراق و آمریکا هم باید گفت آمریکا به وعده‌های خود پایبند نبوده است و فقط به دنبال گسترش نفوذ خود در عراق و کنترل آسمان عراق است. گواه این مدعا هم حمله داعش به عراق بود که آمریکا فقط تماشاگر اوضاع بود. ارائه آموزش‌های غیرکاربردی از یکسو و عدم تعهد آمریکا به تحویل به موقع تسلیحات مورد نیاز عراق که طی قراردادهای نظامی از آمریکا خریداری کرده بود سبب شد که ارتش عراق در مقابله با یورش داعش از کار بیافتد و عرصه برای جولاان تکفیریها فراهم شود.

ناکارآمدی آموزش‌های نظامی به ارتش و پلیس عراق عدم پایبندی آمریکا به قراردادهای تسلیحاتی خود که در چارچوب توافقنامه امنیتی صورت گرفت کار را به جایی رساند مردم عراق خود دست به کار شدند. در واقع با فتوای مرجعیت دینی و شکل گیری نیروی مردمی حشد شعبی یورش گسترده داعش دفع شد و عراق با استفاده از ظرفیت ایران و کمک‌های آن از مهلک داعش جان به در برد.

با نگاهی به کارنامه‌های همکاری نظامی و امنیتی آمریکا می‌توان نتیجه گرفت که هدف اصلی واشنگتن نفوذ بیشتر در این کشور و تلاش برای ممانعت از تقویت حوزه نظامی عراق بوده است. در واقع آمریکا همه تلاش خود را به کار گرفته است که عراق به سمت شرق یعنی چین و روسیه متمایل نشود و عراق را به مثابه قلمرو نفوذ خود می‌داند زیرا به خوبی از جایگاه ژئوپلتیک عراق واقف است.

هر کسی که تحولات عراق را رصد کند به خوبی می‌داند که توافقنامه‌های تسلیحاتی تنها باعث هدررفتن پول‌ها و اعمال فشار بر دولت‌های عراق بوده و نتایج مطلوبی چه در جنگ علیه تروریسم و چه در روند حمایت از حاکمیت عراق محقق نکرده اند از ز زمان سقوط نظام بعث تاکنون شاهد توافقنامه‌های تسلیحاتی میان عراق و آمریکا بوده‌ایم اما هر کسی که تحولات عراق را رصد کند به خوبی می‌داند که این توافقنامه‌ها تنها باعث هدررفتن پول‌ها و اعمال فشار بر دولت‌های عراق بوده و نتایج مطلوبی چه در جنگ علیه تروریسم و چه در روند حمایت از حاکمیت عراق محقق نکرده اند.

کارشناسان امنیتی معتقدند که آمریکا از تحویل دادن سلاح‌های پیشرفته به عراق می ترسد چرا که از روحیه ملی گرایی و جهادی مردم این کشور خبر دارد بنابراین برای اینکه دولت‌های عراق را اسیر معاملات صوری کند برنامه ریزی می‌کند.

این کشور تمام اقدامات دولت‌های قبلی برای امضای قراردادهای تسلیحاتی با روسیه و چین و تحویل گرفتن سیستم‌های پدافند هوایی و سلاح‌های پیشرفته برای مبارزه با داعش را متوقف کرده است.

آمریکا نسبت به تمایل عراق برای بستن قراردادهای تسلیحاتی با روسیه و چین نگران بوده و به بغداد هشدار داده است. واشنگتن به بغداد ابلاغ کرده که تنها می‌تواند در زمینه‌های اقتصادی و سرمایه گذاری با این کشورها درارتباط باشد.

نقش آمریکا در بی برقی عراقی‌ها در گرمای سوزان

آمریکا عامل رنج عراقی‌هاست و نمونه عینی و بارز آن هم مشکل برق عراق است که با کارشکنی‌های متعدد و فشار به دولت عراق مانع از پرداخت پول گاز صادراتی ایران به عراق می‌شود که بغداد از آن برای تولید برق در نیروگاههای خود بهره می‌برد. تسلط آمریکا بر بخش برق عراق مانع از یافتن راهکار دائمی برای حل این مشکل می‌شود. نمونه بارز کارشکنی آمریکا در بخش برق عراق را می‌توان قراردادی دانست که عراق با شرکت زیمنس آلمان به امضا رساند و شامل افزایش ظرفیت تولید برق بود که جنبه اجرایی به خود نگرفت و بر روی کاغذ ماند.

«محمد کریم البلداوی» نماینده ائتلاف فتح عراق در این باره تاکید کرد: آمریکا به دنبال به دست گرفتن کنترل موضوعات مهم در عراق از جمله بحث انرژی، امنیت و درآمدهای نفتی است. دولت آمریکا می کوشد بر تصمیم گیری های داخلی در خصوص موضوعات مهم از جمله انرژی تسلط پیدا کرده و مانع دستیابی عراق به گاز لازم برای فعال سازی مولدهای برق شود.این کشور همچنین در خصوص موضوع مسلح کردن نیروهای نظامی عراق و بحث‌های امنیتی نیز مداخله می‌کند. این مداخلات آمریکا همواره ادامه داشته است.

وی تصریح کرد: تلاش‌های آمریکا برای سلطه جویی در عراق به موضوعات مذکور منحصر نمی‌شود بلکه این کشور می کوشد کنترل اموال عراق در بانک فدرال و نیز کنترل درآمدهای نفتی این کشور را به دست بگیرد.

کلام پایانی

در پایان می‌توان گفت که آمریکا هیچگاه دوست ملت عراق نبوده است و فقط به دنبال پیشبرد اهداف خود از جمله چنگ انداختن بر منابع انرژی عراق، ممانعت از گرایش بغداد به سمت چین و روسیه، کارشکنی در به سرانجام رسیدن پروژه‌های اقتصادی عراق با دیگر کشورها، فراهم آوردن فعالیت شرکت‌های آمریکایی در عراق، مهار ایران، ممانعت از تقویت عراق و حفظ امنیت رژیم صهیونیستی است. آمریکا با ممانعت از رسیدن پول خرید گاز از ایران به تهران، کارت تحریم ایران را به عنوان سلاحی علیه عراق و مردمش استفاده می‌کند.

آمریکا به عنوان کشور اشغالگر همواره تلاش کرده دستاوردها و منافعش را در عراق حفظ کند و از کارتهای مختلفی چون فعالسازی مجدد داعش، افزایش نرخ دلار و بهره‌برداری از تحریم‌ها علیه همسایه راهبردی آن یعنی ایران استفاده می‌کند تا با ایجاد بی‌ثباتی و دامن زدن به اعتراضات داخلی، حضور خود در عراق را تثبیت کند. این سیاست آمریکا دیگر بر کسی پوشیده نیست. این کشور تلاش می‌کند که در مقابل عراق، مردم و دولت این کشور بایستد و اوضاع را ملتهب کند.