مستندساز اربعین پوینده راه حضرت زینب (س) است/ قهرمان واقعی کیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، امیر تاجیک با حضور در شبکه العالم درباره مستندسازی اربعین گفت: هر مستندسازی که امکان این را پیدا کند تا به سفر اربعین برود، سوژه‌های بدیعی پیدا می‌کند. در سفری که چند سال قبل برای اولین بار رفتم با سوژه‌های زیادی در متن و حاشیه پیاده‌روی اربعین مواجه شدم. این به عنوان فیلمساز برایم جالب بود.

وی افزود: همیشه مایل به انجام کارهای خاص بوده‌ام، بنابراین دنبال سوژه‌ای بودم که تا به حال به آن پرداخته نشده باشد. تعداد زیادی مسیر فرعی علاوه بر مسیر اصلی پیاده روی اربعین وجود دارد که مردم از عراق و ایران آنها را برای حرکت به سمت کربلا انتخاب می‌کنند. یکی از این مسیرها «طریق سبایا» است که اسرای کربلا پس از واقعه در آن پیاده روی کردند.

این مستندساز یادآور شد: این مسیر همچنان حالت ۱۴۰۰ سال پیش را داشت و برایم جالب بود که ما این امکان را داریم که از این مسیر با همان شکلِ زمان واقعه تصویربرداری کنیم. داستان خادمان این مسیر نیز بسیار جذاب بود، خادمانی که از قرن‌ها قبل به زائران خدمت رسانی می‌کردند.

وی با بیان اینکه مستندسازی از پیاده روی اربعین، قدمتی به اندازه واقعه کربلا دارد، اذعان کرد: از همان زمان حضرت زینب (س) به صورت کلامی، واقعه عاشورا را مستندسازی کرد و امروز ما با ابزار مختلفی که در دست داریم و یکی از آنها سینماست، می‌توانیم داستان‌های ناگفته سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اربعین را برای نسل‌های جدید روایت کنیم.

مسیر پیاده‌روی اربعین بهشت سوژه برای مستندسازان است

تاجیک تصریح کرد: همیشه گفته ایم هنرمندی موفق است که بتواند سوژه‌ای ناب را در قالبی هنرمندانه به مخاطب عرضه کند؛ مسیر پیاده روی اربعین بهشت سوژه برای مستندسازان است و برای خود من داستانها و روایتهایی پیش آمد که خیلی جذاب بود و «مسیرعاشقی» هم روایت ناگفته‌ها از خدمت رسانی به زائران و سختی‌هایی است که عده‌ای متحمل شده اند تا امروز مردم به راحتی در مسیر پیاده روی کنند.

وی با بیان اینکه نباید فراموش کنیم تا چند دهه پیش حضور یک زائر در این مسیر یک جرم تلقی می‌شد و از زائر تا کسی که به او کمک کرده، محکوم و زندانی و متحمل بلاهای مختلف می‌شدند، ادامه داد: معتقدم عنایت ویژه ای از سوی ائمه اطهار (ع) به بنده شد که امکان تولید این مجموعه را داشتم. مجموعه روایاتی که در فیلم من هست، تا به حال از مدیوم دیگری منتشر نشده بود، یعنی بسیاری از این داستانها حتی از رسانه‌های عراقی هم به گوش مردم نرسیده بود. ما برای اولین بار توانستیم از رسانه ملی اینها را بازگو کنیم.

تاجیک با اشاره به شهادت پدران، مادران و اعضای خانواده خادمان یا خراب شدن خانه‌هایشان فقط به جرم خدمت رسانی به زائران، تصریح کرد: رژیم بعث بلایای متعددی بر سر این خادمان آورده بود که باید بازگو می‌شد. من در این مسیر به موزه شهر حله رسیدم و در آن با اسناد جنایاتی که رژیم بعث علیه شیعیان انجام داده بود مواجه شدم. فراموش نکنیم امکانی که امروز برای پیاده روی اربعین وجود دارد تا چند دهه قبل وجود نداشت و ما باید قدردان کسانی باشیم که از جان، فرزند، خانواده و خانه شأن گذشتند تا امروز ما به راحتی به پیاده روی اربعین برویم. من در مستندسازی تمرکزم را بر بازگو کردن این روایت‌ها قرار دادم.

کارگردان «مسیر عاشقی» از شیرزنانی نام برد که وجودشان بخشی از تاریخ مصور پیاده روی اربعین است و افزود: «ام فارس» یکی از آن شیرزنان بود که علی رغم ضعف مالی، خدمات متعددی به زائران ارائه می‌کرد. او مقابل رژیم بعث مبارزه و به صورت پنهانی به زائران خدمت رسانی می‌کرد؛ به آنها جا و غذا می‌داد یا لباس‌هایشان را می‌شست.

تغییر قهرمان حقیقی با قهرمان اینستاگرامی

وی اضافه کرد: ام فارس یکی از قهرمانان زنده امروز است. در روزگار قهرمانان اینترنتی و اینستاگرامی نباید قهرمانان حقیقی را فراموش کنیم. خیلی‌ها ام فارس را نمی‌شناسند اما او از جان و مالش گذشت تا روند پیاده روی اربعین تداوم پیدا کند، این چیزیبود که برایم جذاب بود.

تاجیک با بیان اینکه روایت یک قصه به تجهیزات آنچنانی نیاز ندارد، گفت: اگر یک مستند با دوربین حرفه‌ای ضبط نشده باشد اما قصه جذابی داشته باشد، مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد به همین خاطر تلاش کردم علاوه بر تجهیزات حرفه‌ای مثل تصویربرداری هوایی، خیلی از جاها از تلفن همراه استفاده کنم تا سوژه راحت تر با من ارتباط برقرار کرده و صحبت کند. تلاش کردم قصه‌های جذاب را حتی با تلفن همراه شده ضبط کنم.

کارگردان «مسیر عاشقی» سوژه‌های پیاده رؤیا ربعین را نیازمند بازگو شدن دانست و تاکید کرد: اگر هر زائر بتواند یک داستان از این میلیون‌ها داستانی که در مسیر وجود دارد را با تلفن همراهش ضبط کرده و با دوستانش به اشتراک بگذارد، اتفاق خوبی رخ خواهد داد. یکی از عوامل موفقیت رسانه‌ها، تولیدات کاربر محورشان است. ما باید خودمان را در تداوم حرکتی ببینیم که حضرت زینب (س) آغاز کرد و دین خودمان را ادا کنیم.

تاجیک از تولید ۵ قسمت مستند جدید در خصوص شخصیت‌های دیگری از بخشهای دیگر عراق خبر داد و گفت: من در شهرک صدر بغداد پیرمردانی را پیداکردم که از قدیمی ترین موکب داران هستند و داستانهای جالبی داشتند.

پس از پخش یک آیتم مربوط به ماهیگیری که با یک قایق کوچک از این طرف رود فرات به آن طرف می‌رود، توضیح داد: علی رغم اینکه انتقال زائران در شب انجام می شده، رژیم بعث متوجه شده و قایق کوچک این صیاد را که از طریق ماهیگیری با آن خرج خانواده اش را درمی آورده، آتش می‌زند. این صیاد مجدد در شهر کار می‌کند، پول جمع می‌کند و دوباره یک قایق می‌خرد. این بار به قایق او تیراندازی می‌کنند اما او باز هم به کارش ادامه می‌دهد و ثبات قدمی که در خدمت رسانی به زائران داشته، باعث می‌شود که امروز موکب ایشان و منزلش یکی از توقفگاه‌های اصلی در مسیر پیاده روی اربعین باشد.

تاجیک درخصوص مهم‌ترین حسرت خود در این حوزه تاکید کرد: این حسرت برای من و همه فیلمسازان وجود دارد که نتوانستند حقیقت خادمان حسینی را به تصویر بکشند، پیاده روی اربعین یک دنیا اتفاق دارد که سوژه‌های جذابی برای فیلمسازان دارد. من فقط تعداد کمی از این سوژه‌ها را روایت کردم و امیدوارم دیگر فیلمسازان و مردم عادی، روایت این قهرمانان واقعی را به دیگران منتقل کنند.

وی در پایان گفت: مهم‌ترین تفاوت مستندسازی در مسیر پیاده روی اربعین با مستندهای دیگر، تعدد قهرمانان این حوزه است. من در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی در ایران و کشورهای دیگر مستند ساخته ام اما این حجم از قهرمان را در هیچ جای دیگری ندیده ام. این تفاوت اصلی این نوع مستندسازی با انواع دیگر آن است. قهرمانان زیادی هستند که نباید فراموش شوند. من بخش کوچکی از کار را انجام دادم. در روزگاری که ما به قهرمان نیاز داریم، این چهره‌ها را باید به مردم شناساند.