احمد شفیعی تهیه‌کننده مستند «تظاهرات عشق» به کارگردانی امیر اصانلو که به موضوع حضور یک زائر خاص در راهپیمایی اربعین می‌پردازد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این مستند توضیح داد: جمعی از فعالان فرهنگی و هنری خارجی که با حاج نادر طالب‌زاده در ارتباط بودند، در مقطعی به پیشنهاد سازمان اوج دعوت شدند تا با آئین راهپیمایی اربعین آشنا شوند. همه این فعالان هم مسلمان نبودند و در میان‌شان مسیحی و بودایی هم حضور داشت. برخی مسلمانان اهل تسنن هم در این گروه حضور داشتند و همه اکثرشان هم از اروپا و آمریکا بودند.
وی ادامه داد: در این برنامه ما و دوستان‌مان به‌عنوان یک گروه مستندساز با این جمع همراه شدیم تا پوششی روی این برنامه داشته باشیم. از آن مجموعه که من تهیه‌کننده آن بودم، ۲ مستند نیمه بلند و چند مستند کوتاه تولید شد که یکی از آن‌ها همین مستند «تظاهرات عشق» بود که به روایت حضور خانم ماما ای دی یکی از نویسندگان آمریکایی، در راهپیمایی اربعین می‌پردازد.
شفیعی افزود: از ابتدای این سفر گروه تصویربرداری ما با ماما ای دی همراه بود و او از خاطرات خود از مبارزات سیاه‌پوستان آمریکا برای‌مان می‌گفت. قرار شد از آنجایی که او نویسنده هم بود، در انتهای این مسیر، متنی را درباره حس و حال خود از حضور در این همایش بزرگ شیعیان بنویسد. روز آخر و بعد از زیارت کربلا که با ویلچر هم او را همراه خود بردیم، در محل اقامتش و رو به دوربین، متنی را که نوشته بود، خودش برای‌مان خواند که در مستند هم شاهد همین روایت جذاب هستیم.
این مستندساز در ادامه گفت: از آنجایی که این نویسنده آمریکایی در دوران کودکی خود حضور در راهپیمایی‌های اعتراضی سیاه‌پوستان به رهبری مارتین لوترکینگ علیه استعمار را تجربه کرده بود، او در نوشته خود راهپیمایی شیعیان در اربعین را با همین راهپیمایی اعتراضی سیاهان آمریکا مقایسه کرده بود و بسیار هم تحت‌تأثیر این جریان قرار گرفته بود.
وجه اشتراک ۲ راهپیمایی حق‌طلبانه
وی درباره وجه اشتراک این ۲ راهپیمایی در کربلا و آمریکا که در مستند هم به آن اشاره شده است، گفت: حق‌طلبی را می‌توان وجه اشتراک هر ۲ حرکت دانست. آنجا شاهد یک راهپیمایی اعتراضی علیه استعمار و بر ضد ظلمی که علیه سیاه‌پوستان روا می‌شد، بودیم و در اینجا هم معتقدیم قیام عاشورا و حرکت امام حسین (ع) اساساً حرکتی مصلحانه در برابر تحریفات دین بوده است. حرکتی اعتراضی برای تحقق اسلام حقیقی بوده است.
اسلام حقیقی همان چیزی است که هم در زمان امام حسین (ع) و هم امروز در سطح بین‌المللی سانسور می‌شود. شیعیان تلاش دارند در قالب این همایش و راهپیمایی، حرف خود را با صدایی بلندتر بیان و از حقانیت حرکت امام حسین (ع) دفاع کنند
شفیعی تأکید کرد: اسلام حقیقی همان چیزی است که هم در زمان امام حسین (ع) و هم امروز در سطح بین‌المللی سانسور می‌شود. شیعیان تلاش دارند در قالب این همایش و راهپیمایی، حرف خود را با صدایی بلندتر بیان و از حقانیت حرکت امام حسین (ع) دفاع کنند. از این منظر راهپیمایی اربعین را هم می‌توان یک حرکت حق‌طلبانه و اصلاح‌طلبانه دانست. نکته جالب این بود که این نویسنده آمریکایی، این ۲ راهپیمایی را از همین منظر با هم قیاس کرده بود. ایده اصلی این قیاس متعلق به ماما ای دی بود. ما بعد از متنی که او برای‌مان خواند، در جریان آن راهپیمایی تاریخی سیاه‌پوستان قرار گرفتیم و وقتی سراغ آرشیو رفتیم در جریان این واقعه قرار گرفتیم. اینگونه بود که روایت این مستند هم به همین سمت رفت و در ابتدا اشاره‌ای به این واقعه هم داشتیم.
تهیه‌کننده مستند «تظاهرات عشق» درباره دسترسی به آرشیو مربوط به اعتراضات تاریخی در آمریکا هم گفت: بخشی از این آرشیو را از طریق آرشیوهای موجود در کشور آمریکا به‌دست آوردیم و بخشی از آن‌ها را هم با سرچ در فضای مجازی پیدا کردیم. ماما ای دی هم یک سری از عکس‌های مربوط به دوران کودکی خود را در اختیار ما گذاشت. آن‌ها در آن زمان امکانات آن‌چنانی برای تصویربرداری نداشته‌اند اما عکس‌هایی که داشت را در اختیار ما قرار داد.
امنیت ما در شیکاگو کمتر از عراق است!
این مستندساز درباره اینکه انگیزه این نویسنده مسیحی و آمریکایی برای حضور در راهپیمایی اربعین چه بوده است هم گفت: آن‌ها چیزهایی درباره عراق و شرایط جنگی آن شنیده بودند و در فیلم هم می‌گوید که در ابتدا مخالفت‌های زیادی با او شده بود که در این سفر حضور داشته باشد. یکی از آن‌ها می‌گفت چیزهایی درباره ناامنی شنیده بودیم اما در شیکاگو که ما زندگی می‌کنیم، ناامنی از سوی چند جوان سیاه‌پوست که گروه رپ داشتند، خیلی بیشتر از عراق بود! آن‌ها در این سفر برای‌شان جالب بود که مردم عراق چقدر مهمان‌نواز هستند و به سیاه‌پوستان احترام می‌گذارند.
وی افزود: این گروه از فعالان فرهنگی و هنری، روحیه حق‌طلبی داشتند و به همین دلیل هم عازم این سفر شده بودند تا در جریان واقعیت قرار بگیرند. واقعیت این است که راهپیمایی اربعین با سانسور گسترده در رسانه‌های بین‌المللی مواجه است. به همین دلیل وقتی آن‌ها می‌آیند و از نزدیک با این حجم از حضور انسان در این فضا مواجه می‌شوند، حیرت می‌کنند که چرا هیچ خبری از این جریان در رسانه‌ها نیست. وقتی آن‌ها حضوری به میدان می‌آیند و شور و حرارت موجود میان شیعیان را می‌بینند، برای‌شان غیرقابل تصور است.
این مستندساز درباره واکنش‌های کاراکتر آمریکایی این مستند گفت: برای ماما ای دی هم مواجهه با این فضا بسیار عجیب بود. خیلی از صمیمت و گرمای موجود در فضا، انرژی گرفته بود و به‌عنوان یک نویسنده می‌گفت قصد دارد وقتی از این سفر بازمی‌گردد، روایتی از آن بنویسد. مستندی که ساختیم روایت اتفاق بزرگی بود که وقتی در یوتیوب آن را بارگذاری کردیم، به‌رغم آنکه تبلیغاتی هم نداشت، در خود آمریکا خیلی خوب دیده شد.
وی درباره پوشش چادر این نویسنده زن آمریکایی در برخی پلان‌های مستند، توضیح داد: این گروه از ابتدا که با پرواز به نجف آمدند، می‌دانستند که مسلمانان و شیعیان ملاحظاتی در پوشش دارند و به جهت احترام در برخی مقاطع این پوشش را استفاده می‌کردند. مضاف بر اینکه به‌عنوان یک مسیحی در آئین خودشان هم ملاحظات مشابهی دارند و وقتی می‌خواهند به مراکز مقدس بروند، موهای خود را می‌پوشانند و با حجاب می‌روند.
ماجرای حضور نماینده کنگره آمریکا در راهپیمایی اربعین
این تهیه‌کننده درباره مستند دیگر خود از این مجموعه که به حضور یکی از اعضای کنگره آمریکا در راهپیمایی اربعین می‌پردازد هم گفت: مسأله اصلی سینتیا مک کینی، کشور عراق بود. او در حزب سیاسی خود هم یک چهره ضدجنگ محسوب می‌شد که در کنگره هم علیه حضور آمریکا در منطقه صحبت کرده بود. او بیشتر از منظر سیاسی برایش مسأله بود که بعد از جنگ آمریکا علیه عراق چه اتفاقی در این کشور از نظر اقتصادی و اجتماعی رخ داده است. یادم می‌آید که خیلی در نجف و شهرهای دیگر، مسأله پرواز برخی هلی‌کوپترهای آمریکایی در منطقه، برایش مسأله بود. از خرابی‌ها ناراحت بود اما می‌گفت مردم عراق خیلی پیشرفت کرده‌اند.
شفیعی ادامه داد: این نماینده زن کنگره آمریکا در حین حضور در راهپیمایی اربعین هم بیشتر نظرش متوجه انسجام اجتماعی مردم بود و اینکه چطور این مردم بعد از جنگ، کشورشان را حفظ کرده‌اند و می‌توانند از رویدادی با این حجم پذیرایی کنند.
این مستندساز درباره تأثیر حضور دوربین بر فضای احساسی کاراکترها در راهپیمایی اربعین گفت: افراد غربی هم رسانه را به خوبی می‌شناسند و هم اساساً کاراکترهایی برون‌گرا دارند. آن‌ها خیلی راحت احساسات‌شان را بروز می‌دهند. از ابتدا از آن‌ها اجازه گرفتیم که با دوربین همراهی‌شان کنیم. در عین حال آن‌ها می‌دانستند که این سفر اهداف رسانه‌ای هم دارد و بسیار هم با ما همراهی می‌کردند. درباره مواجهه با دوربین، حتی عراقی‌ها نسبت به ما ایرانی‌ها خیلی راحت‌تر هستند. ما معمولاً حساسیت بیشتری روی تصویری که قرار است از ما پخش شود داریم ولی برای آن‌ها این موارد بسیار عادی است.
نظر شما