دست خالی دانشگاه‌های بزرگ کشور در پذیرش بدون آزمون

خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: کنکور در ۵ دهه‌ای که از عمر آن می‌گذرد هیچگاه محبوب نبوده است و همواره داوطلبان ورود به دانشگاه از آن به عنوان سد یاد کرده اند با این حال بررسی وضعیت انتخاب رشته و ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های کشور با دو گزینه بدون آزمون و با کنکور نشان می‌دهد همچنان ترجیح داوطلبان این است که رشته‌های با آزمون را انتخاب کنند.

بررسی وضعیت ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌های کشور برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که برخلاف اینکه گفته می‌شود برای رشته‌های موجود در نظام آموزش عالی مسائلی مانند شغل و آمایش سرزمین مدنظر است اما همچنان کمترین ظرفیت به دوره‌های روزانه (آموزش رایگان) اختصاص دارد و بیشترین ظرفیت مربوط به دانشگاه پیام نور و غیرانتفاعی‌ها است.

ضمن اینکه تناسبی میان رشته‌های مورد نیاز کشور نیز در ظرفیت‌های دانشگاهی در پذیرش با آزمون و بدون آزمون وجود ندارد. از سویی مسئولان آموزش عالی برای کم کردن بار روانی کنکور بر این موضوع تاکید می‌کنند که ۸۵ درصد ظرفیت‌های دانشگاه‌ها بدون آزمون است و تمامی افراد می‌توانند صرفاً با ارائه سوابق تحصیلی در رشته مورد علاقه خود تحصیل کنند اما رشته‌هایی که پذیرش در آنها بدون آزمون است اغلب در گروه علوم انسانی و به صورت شهریه پرداز هستند.

در عین حال بیشترین پذیرش در ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها (دوره‌های بدون آزمون)، در دانشگاه‌های بزرگ و اصلی کشور صورت نمی‌گیرد و صندلی‌های خالی این بخش متعلق به غیرانتفاعی‌ها، پیام نور و معدودی از دانشگاه‌های کوچک است.

نگاهی به آمار انتخاب رشته در سال ۱۴۰۲ نیز بر این موضوع اذعان دارد که داوطلبان همچنان کنکور و انتخاب رشته بر اساس کنکور را در مقایسه با ظرفیت ۳۵۰ هزار نفری بدون آزمون ترجیح می‌دهند.

میزان ظرفیت پذیرش در آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ در دو بخش بدون آزمون و با آزمون نیز اختلاف قابل توجهی باهم دارند. ظرفیت پذیرش در رشته‌های با آزمون ۱۷۷ هزار و ۱۹۲ نفر و ظرفیت پذیرش در رشته‌های بدون آزمون و صرفاً با سوابق تحصیلی ۳۳۵ هزار و ۷۴۵ نفر است.

بر اساس آمار در کنکور سراسری ۱۴۰۲ نیز یک میلیون و ۶۰ هزار نفر مجاز به انتخاب رشته بودند که در نهایت بیش از ۶۰۰ هزار نفر نسبت به انتخاب رشته آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ اقدام کردند. در مقابل تنها ۶۷ هزار نفری که در کنکور سراسری شرکت نکرده بودند، رشته‌های بدون آزمون سال ۱۴۰۲ را انتخاب کردند که تنها ۱۷ درصد ظرفیت این بخش را در بر می‌گیرد و ۸۳ درصد ظرفیت خالی می‌ماند.

علیرغم اینکه کسانی که رشته‌های باآزمون را انتخاب کرده اند، شانس بسیار کمی در قبولی و پذیرش دارند، ۲۶۸ هزار صندلی خالی در پذیرش بدون آزمون در نظام آموزش عالی باقی مانده که نشاندهنده کم اقبالی این نوع پذیرش است.

از سوی دیگر ظرفیت اصلی دانشگاه‌های بزرگ و اصلی کشور به بخش با آزمون اختصاص دارد و تنها بخش کوچکی از ظرفیت پذیرش به بخش بدون آزمون اختصاص دارد. ضمن اینکه بخش عمده ظرفیت آموزش عالی را دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل می‌دهد که به دلیل مشخص نبودن تعداد ظرفیت پذیرش در بخش پذیرش براساس سوابق تحصیلی در این گزارش به آن اشاره نشده است.

جدول کلی بررسی وضعیت ظرفیت پذیرش بدون آزمون در استان‌های کشور

آمار ظرفیت پذیرش بدون آزمون در دوره‌های مختلف برای پذیرش ۱۴۰۲

کل ظرفیت پذیرش بدون آزمون (بدون اصلاحاتی که پس از دفترچه اعمال شده است) در مجموع دوره‌ها ۳۳۲ هزار و ۵۱۵ نفر ظرفیت است.

دوره روزانه: ۲۴ هزار و ۳۴۸ نفر ظرفیت دوره روزانه بدون آزمون است.

استان سیستان و بلوچستان با ۲۲۶۹ نفر در دوره روزانه بالاترین میزان پذیرش در این بخش را داراست. استان چهارمحال و بختیاری با ۱۳۰ نفر در دوره روزانه کمترین میزان پذیرش در این بخش را داراست.

دوره نوبت دوم: ۶ هزار و ۵۲۲ نفر ظرفیت دوره نوبت دوم بدون آزمون است.

استان سیستان و بلوچستان با ۱۰۲۵ نفر در دوره نوبت دوم بالاترین میزان پذیرش در این بخش را داراست. استان البرز با ۱۰ نفر در دوره روزانه کمترین میزان پذیرش در این بخش را داراست.

دوره پیام نور: ۱۸۰ هزار و ۷۴۰ نفر ظرفیت دانشگاه پیام نور بدون آزمون است.

استان خوزستان با ۱۴ هزار و ۳۵۰ نفر ظرفیت در دوره پیام نور بالاترین میزان پذیرش در این بخش را داراست. استان قم با ۱۹۹۰ نفر در دوره روزانه کمترین میزان پذیرش در این بخش را داراست.

دوره غیرانتفاعی: ۱۱۶ هزار و ۳۹۳ نفر ظرفیت دانشگاه‌های غیرانتفاعی بدون آزمون است.

استان مازندران با ۲۲ هزار و ۱۵۱ نفر ظرفیت در دوره پیام نور بالاترین میزان پذیرش در این بخش را داراست. استان خراسان جنوبی با ۱۰۵ نفر در دوره روزانه کمترین میزان پذیرش در این بخش را داراست.

سایر دوره‌ها: ۴ هزار و ۵۱۲ نفر ظرفیت سایر دوره‌ها شامل روزانه غیردولتی، مجازی و مجازی غیرانتفاعی بدون آزمون است.

در مجموع با توجه به تغییرات و اصلاحاتی که بعد از انتشار دفترچه انتخاب رشته رخ داد در برخی از مراکز با افزایش یا کاهش مختصری مواجه هستیم اما در نهایت نکته قابل توجه این است که استان‌های برخوردار کشور در صدر پذیرش بدون آزمون قرار دارند. ظرفیت اصلی به استان مازندران و پس از آن استان‌های خراسان رضوی و اصفهان اختصاص یافته است.

در این میان مناطق کم برخوردار سهم کمتری از پذیرش بدون آزمون را نیز دارا هستند. به طور نمونه استان چهارمحال و بختیاری کمترین میزان ظرفیت پذیرش را داراست. نکته مورد توجه این است که در استان مازندران ۷۲ درصد ظرفیت مربوط به غیرانتفاعی‌ها است. یکی از بیشترین درصدهای پذیرش در میان غیرانتفاعی‌ها در این استان است.

بررسی سهم پذیرش بدون آزمون در دانشگاه‌های بزرگ کشور (مراکز استان‌ها)

بررسی سهم دانشگاه‌های دولتی و مرکز استان‌ها نشان می‌دهد که در پذیرش بدون آزمون نام بسیاری از دانشگاه‌ها دیده نمی‌شود. به عنوان نمونه در شهر تهران دانشگاه‌های شهیدبهشتی، علامه طباطبایی، الزهرا، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت و چند دانشگاه دیگر در پذیرش بدون آزمون حضور ندارند.

از سوی دیگر بررسی وضعیت ظرفیت بدون آزمون در استان‌ها بر اساس درصد دوره‌ها نیز نشان می‌دهد که بیشترین ظرفیت پذیرش در بیشتر استان‌ها در انحصار پیام نور و غیرانتفاعی‌ها است.

بررسی وضعیت ظرفیت بدون آزمون در استان‌ها بر اساس درصد دوره‌ها

به گزارش مهر، با وجود تغییرات بسیار گسترده‌ای که امسال در پذیرش دانشجو از طریق کنکور سراسری صورت گرفت و موضوعاتی مانند بورس دانش، بورسیه صنعتی و کاهش تعهد مناطق محروم گروه علوم پزشکی در این دوره اعمال شد اما با این حال دوره‌های بدون آزمون همچنان مورد اقبال نیستند و علیرغم ظرفیت دوبرابری نسبت به رشته‌های با آزمون همچنان مورد قهر داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها قرار دارند.

به نظر می‌رسد جدی گرفتن موضوع پیوست اشتغال و ساماندهی و آمایش سرزمین آموزش عالی راهکار مناسبی برای ساماندهی وضعیت صندلی‌های خالی دانشگاه‌های کشور باشد.