خبرگزاری مهر، گروه استانها- علیرضا نوری کجوریان: کارکردهای متنوع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، هیئات مذهبی را در تراز تشکل‌های انقلاب اسلامی قرار داده است. هیئات مذهبی از دیرینه‌ترین نهادهای مردمی و اجتماعی است که حول محور حب اهل بیت علیهم السلام و تعظیم شعائر دینی شکل گرفته‌اند.
این نهادهای مردمی-دینی بلافاصله پس از واقعه عاشورا به صورت‌های مختلفی نشو و نمو گرفتند و صد البته اصلی‌ترین رسالت آنان اقامه عزاداری و سوگواری در شهادت حضرت سیدالشهدا و احیای فرهنگ پرشور عاشورایی است اما آنچه که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته نقش اجتماعی هیئات مذهبی و کارکرد آنان در برقراری تعاملات در سطوح مختلف مردمی است.
بیش از ۴۰۰۰ هیئت مردمی و مذهبی در استان مازندران شکل گرفته و این هیئات در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی نقش آفرینی کرده‌اند و رد پای آنان را در خدمت رسانی به مردم می‌توان دید.
این هیئات و تشکل‌های مذهبی در عرصه‌های مختلف از جمله در سیل، زلزله، کرونا در گوشه و کنار استان و کشور نقش آفرینی کرده‌اند و در انجام اصلی‌ترین رسالت یعنی اقامه عزای سید و سالار شهیدان نیز پای از مرزهای کشور فراتر نهاده و با حضور در میعادگاه حسینی به زائران اربعین در مسیر کربلا و نجف خدمت رسانی کردند.
می‌توان کاهش آسیب‌های اجتماعی، هویت بخشی، الگوسازی و تعالی‌جویی و فضیلت‌طلبی را از کارکردهای اجتماعی هیئات مذهبی بیان کرد.
حجت الاسلام جابر گل کریمی دبیر گروه‌های جهادی طلاب حوزه علمیه بابل با اشاره به کارکردهای متنوع هیئات مذهبی و تشکل‌های دینی، کاهش آسیب‌های اجتماعی، هویت بخشی، الگوسازی و تعالی جویی و فضیلت طلبی را از کارکردهای اجتماعی هیئات مذهبی بیان کرد و گفت: از دیگر کارکردهای اجتماعی هیئات مذهبی و نهادهای دینی کنترل غیر مستقیم جامعه و افزایش حال و هوای معنوی است.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی دیگر از تعاملات هیئت‌های مذهبی، پرکردن اوقات فراغت افراد، به طور منسجم و نهادینه است، افزود: انجام اعمال انسان دوستانه، انفاق و دستگیری از محرومین، تهیه جهیزیه و امکانات اولیه زندگی برای تازه عروسان و زوج‌های جوان کم توان، ایجاد صندوق‌های قرض الحسنه و اعطای وام‌های بدون بهره و راه اندازی سیستم‌های خدمات درمانی رایگان و… به واسطه ایجاد ارتباط بین افراد خیر و توانمند با افراد بی بضاعت و کم توان از دیگر کارکردهای هیئات مذهبی است.
وی با عنوان اینکه اندیشه دینی، ترویج و نشر ارزش‌ها و باورهای مذهبی، ارتقای مهارت‌های اجتماعی، همگرایی عمومی و اتحاد ملی، بهبود و هدایت بینش و درک سیاسی، رفع نابسامانی‌های اقتصادی، اصلاح نقایص اخلاقی، بهبود و رشد فرهنگ ملی، تعاون و همفکری و همراهی عمومی از دیگر کارکردهای اجتماعی هیئات است، گفت: این تشکل‌ها نقش ویژه ای در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی دارند.
کارکردهای اجتماعی و فرهنگی هیئات و تشکل‌های دینی در دهه‌های اخیر پررنگ‌تر شده و هرجا که خیر اجتماعی رقم می‌خورد یک پای ثابت آن بچه‌های مذهبی و تشکل‌های دینی هستند. در دوران کرونا که بسیاری از خانواده نیز از نزدیکان خود دوری می‌کردند، هیئات مذهبی و تشکل‌های دینی پای کار آمدند و در امر تولید و توزیع بسته‌های معیشتی، کمک‌های مومنانه، تغسیل اموات و غیره نقش آفرینی کردند.
در محرم و صفر نیز نقش اجتماعی هیئات مذهبی در کنار کارکرد دینی و عاشورایی آن پررنگ‌تر از گذشته بوده است، هرچند با پایان ماه صفر که یکی از حساس‌ترین و مؤثر ترین ایام سال است و پرونده «عزاداری» در محرم و صفر تا سال آینده بسته می‌شود، اما کارکردهای هیئات مذهبی و تشکل‌های دینی همچنان پررنگ ادامه می‌یابد.
محمدحسین طبرستانی مسئول تشکل‌های دینی و هیئات مذهبی مازندران و مسئول هیئت عزاداری یافاطمه الزهرا (س) بابل با اشاره به کارکرد هیئات مذهبی گفت: یکی از مهمترین کنش‌های ماه محرم و صفر که برپایی برنامه‌های مختلف عزاداری توسط جریانی مؤمن و مؤثر به نام هیئت به وقوع می‌پیوندد و متأسفانه کمتر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در بین همه مناسک شیعی، عزاداری حضرت سید الشهدا علیه السلام به خاطر تلاقی عناصر مهم تأثیر یعنی معرفت و عاطفه، شور و شعور، اثر بخش ترین اتفاق در توسعه رفتارهای ایمانی، «دین داری، بیداری و بازگشت به وادی بندگی خدا است، افزود: محرم و صفر به مثابه «آبی طهور»، به «تطهیر فردی و اجتماعی» جامعه پرداخته و روح و جسم اهالی کشتی نجات را جلا می‌دهد.
طبرستانی گفت: پس جریان هیئت‌های مذهبی را می‌توان از امیدبخش‌ترین و متمرکز بر مهمترین اهداف خلقت آدمی دانست که به انجام مهمترین معروف ممکن اشتغال دارند و صد البته این مهم منحصر به محرم و صفر نیست اما اوج آن در این دو ماه است.
هیئت مذهبی بخش مهمی از بار نرم افزاری انقلاب اسلامی را به دوش کشیده و به عنوان میدان عمل واقعی برای روشنگری و امیدآفرینی است
وی افزود: در زمانی که سنگین‌ترین جنگ روانی تاریخ در حال جریان است و راه مقابله با آن «جهاد تبیین» است، کانون این جهاد هیئت است. به این بیان «هیأت مذهبی» بخش مهمی از «بار نرم افزاری انقلاب اسلامی» را به دوش کشیده و به عنوان «میدان عمل واقعی» برای روشنگری و امید آفرینی در جامعه عمل کرده‌اند، از این رو توجه بیش از پیش به این «ایده منحصر به فرد جهان تشیع» در روز آمدی و پیش روندگی اهداف انقلاب اسلامی تأثیر بسزایی خواهد داشت.
طبرستانی تصریح کرد: از طرفی تمرکز در ایجاد و توسعه جریان‌های حلقه‌های میانی را ابزار مؤثر در ایجاد حرکت عمومی جامعه دانسته و از طرف دیگر شکل‌گیری حرکت عمومی را تنها راهبرد مؤثر در عملی کردن گام دوم انقلاب فرض کنیم، می‌شود با بررسی مدل‌های «سازماندهی» و «اقدام و عمل» هیأت مذهبی، نوعی از کاراترین حلقه‌های میانی را معرفی و الگو نمایی کرد.
عضو جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در مازندران یادآور شد: مدلی که می‌توان از آن به مردمی‌ترین نوع حلقه‌های میانی موجود یاد کرد و شاخص‌های چون تمرکز، پیگیری لحظه به لحظه، داشتن خروجی مؤثر، قدرت به میدان آوردن مردم، توانمندی در بسط اندیشه دینی، تربیت عنصر فرهنگی اندیشه‌ورز و میدان دیده و … را به وضوح در آن یافت.
همچنین معاون فرهنگی و پژوهشی تبلیغات اسلامی مازندران با بیان اینکه هیئت‌ها و تشکل‌های مردم نهاد مذهبی جز لاینفک فرهنگ شیعی و دین اسلام به شمار می‌روند، گفت: تفکر اسلام خاصه در مکتب شیعه که ولایت و ولایت مداری در آن یک رکن مهم محسوب می‌شود و بر اساس ولایت ائمه علیهم السلام و نواب آنان و اصل هدایتگری بشر توسط اولیای الهی، همگانی بودن دعوت به خیر و تعظیم شعائر الهی جزو ضروریات دین است و در طول تاریخ، تشکل‌های مردم نهاد با جمعیت کم یا زیاد تشکیل شده است.
حجت الاسلام علی اکبر درخشنده در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این تشکل‌ها با همراهی مردم با امام و نایب امام اتفاقاتی در عالم تشیع و اسلام رخ داده‌اند.
مهمترین وظیفه و راهبرد هیئات کارکردهای اجتماعی آنان است
معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی مازندران تصریح کرد: مهمترین وظیفه و راهبرد هیئت‌ها کارکردهای اجتماعی آنان است یعنی اینکه تعظیم شعائر اسلامی نیز برای کارکردها فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه است.
حجت الاسلام درخشنده یادآور شد: اساساً فلسفه تشکل‌های مردم نهاد مذهبی فعالیت‌های اجتماعی حول محور تعظیم شعائر دینی و زنده نگه داشتن یاد و خاطره سیدالشهدا بوده که پرچمدار مبارزه با ظلم و و نهی از منکر بوده است و طبیعتاً حاصل زنده نگه داشتن، الگوگیری، معرفی و شناساندن آن به جامعه و الگوسازی برای نوجوانان و قشرهای مختلف جامعه است.
معاون فرهنگی و آموزشی تبلیغات اسلامی مازندران یادآور شد: هیئت‌ها و تشکل‌ها و کانون‌های فرهنگی و تبلیغی به فرمایش مقام معظم رهبری نمی‌توانند سکولار باشند به این معنی که امکان ندارد هیئتی، هیئت باشد اما در سیاست کارکرد نداشته باشد.
حجت الاسلام درخشنده یادآور شد: اساساً فلسفه وجود هیئت‌ها، کارکردهای اجتماعی است و نمی‌توان هیئت و تشکلی وجود داشته باشد و به آسیب‌های اجتماعی وقعی ننهد و برای رفع آسیب‌های اجتماعی اهتمام نداشته باشد و به منکراتی که در جامعه رخ می‌دهد و معروف‌ها اعتنایی نداشته باشد.
حجت الاسلام درخشنده گفت: لذا هیئت و تشکل‌های مذهبی اساساً بر مبنای کارکردهای اجتماعی شناخته می‌شوند و بر اساس فعالیت‌های متناسب با نیازهای جامعه برتر و یا ضعیف معرفی می‌شوند، از این رو نگاه ما نسبت به هیئت و تشکل‌های دینی و سیاست از این منظر نیز باید مورد توجه قرار گیرد و بازنگری دقیق‌تری نسبت به کارکردهای آنان داشته باشیم.
معاون فرهنگی و آموزشی تبلیغات اسلامی مازندران ادامه داد: با این نگاه بهتر می‌توانیم هیئت‌ها و تشکل‌ها را ارزیابی کنیم و به طور خلاصه کارکردهای سیاسی و اجتماعی هیئت‌ها و تشکل‌های باعث درجه بندی، توانمند بودن و مثمر ثمر بودن آن است و اگر هیئتی توجهی به نیازهای حقیقی جامعه اعم از اقتصادی، اجتماعی اخلاقی، سیاسی و غیره نداشته باشد طبیعتاً آن هیئت در تراز شیعه و انقلاب اسلامی نخواهد بود و بتوانیم در گسترش فرهنگ اسلام ناب محمدی و انتشار فرهنگ حقیقی اسلام ناب و انقلاب اسلامی موفق باشیم و بتوانیم این فرهنگ را در همه هیئت‌ها و تشکل‌های دینی همه‌گیر کنیم.
نظر شما