هر گردانی که روحانی صاحب نفسی داشت بهتر می‌جنگید

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه، فاطمه علی آبادی: از همان ابتدای دفاع مقدس، روحانیت به عنوان متصدیان تبلیغ و حافظان کیان اسلامی، نقش مهمی در آگاه سازی ذهن مردم از عمق فاجعه‌ی تجاوز رژیم بعث عراق به ایران اسلامی و تشویق مردم به حضور در جبهه‌های مقدس را داشتند. به جرأت می‌توان گفت کل مجموعه‌ی روحانیت در طول هشت سال دفاع مقدس در ایفای این نقش، یعنی ترویج و تبلیغ و تشویق مردم برای دفاع از کیان اسلامی، سربلند بیرون آمده است. این نقش که با استناد به فرمایشات امام خمینی (ره) به عنوان وظیفه‌ای برای روحانیت تلقی شد تأثیر بسیار مهمی در عرصه‌ها و برهه‌های مختلف دفاع مقدس داشت. از اولین روزهای جنگ، شخصیت‌های روحانی در گوشه و کنار کشور، حضور در میدان نبرد را وظیفه‌ی الهی دینی عنوان کرده و مردم را برای دفاع از ناموس و دین و میهن، آماده ی حضور در جبهه‌ها می‌کردند و انگیزه‌ی آنان را برای حضور در میدان‌های رزم دوچندان می‌ساختند.علاوه بر نقش ترویج و تبلیغ، حضور روحانیت در جبهه‌های جنگ هم نکته‌ی قابل تأملی است. نهاد روحانیت در دوران دفاع مقدس، در کنار دیگر رزمنده‌ها حضوری جدی داشته است. شاید بتوان گفت مجموعه‌ی همین عوامل بود که جبهه به محلی برای تحول و دگرگونی‌های درونی و بهانه‌ای برای رسیدن به خدا شناخته شد و از همین راه بسیاری از جوان‌ها، شهد شهادت نوشیده، به سوی محبوب شتافتند. و مجموعه‌ی همین عوامل بود که ایران اسلامی را از گزند تجاوز دشمنان مصون نگه داشت.

برهمین اساس برای بررسی نقش روحانیت در دوران دفاع مقدس با حجت‌الاسلام محمدرضا تویسرکانی مسئول سابق نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان بسیج مستضعفین به گفتگو نشستیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود:

*روحانیت در دوران دفاع مقدس چه نقشی اختصاصی بر عهده داشت؟

روحانیت در دفاع مقدس نقش‌های متفاوتی داشت یکی از نقش‌های روحانیت در دفاع مقدس نقش تعلیمی، اعتقادی و اندیشه‌ای بود و نقش دیگری که روحانیت در دفاع مقدس داشت نقش انگیزشی بود یعنی روحیه جهادی و انقلابی رزمندگان را ارتقاع می‌بخشید و تقویت می‌کرد و نقش دیگر روحانیت در دفاع مقدس نقش مدیریتی بود بسیاری از روحانیان در دوران دفاع مقدس فرمانده گردان، تیپ و لشکر قرارگاه بودند که می‌توان از بعضی شهدای به نام مانند شهید ربانی پور، شهید میثمی و شهید محلاتی نام برد.

نقش دیگری هم که روحانیت در دفاع مقدس داشت نقش نظامی و دفاعی بود در این نقش روحانیت در صحنه‌های نبرد و در کنار رزمندگان حاضر می‌شدند و همانند بسیجیان و سربازان معمولی به نبرد می‌پرداختند. تعداد کثیری از روحانیان مانند مردم عادی در دفاع مقدس حضور پیدا کردند که هزاران نفر از همین روحانیان به شهادت رسیدند. به هر حال روحانیون در دفاع مقدس نقش‌های متفاوتی داشتند که به نظر می‌رسد مهمترین نقش در میان نقش‌های متفاوت نقش انگیزشی، روحیه بخشی و معنویت افزایی بود که آن را روحانیت برعهده داشت و دیگر اقشار نمی‌توانستند این نقش را ایفا کنند؛ نقش‌های تعلیمی، آموزشی، مدیریتی، نظامی و… از عهده غیر روحانیون بر می‌آمد اما آن نقش انگیزشی و معنویت بخشی مختص روحانیت بود.

به نظر هر گردانی که روحانی صاحب نفس و اهل دلی داشت آن گردان بهتر به خط می‌زد و بهتر می‌جنگید و بهتر دفاع می‌کرد و بهتر ایستادگی داشت به همین دلیل فرماندهان گردان‌ها به قم و مدرسه فیضیه مراجعه می‌کردند و برای خودشان روحانیون خاص و ویژه ای را انتخاب می‌کردند و آنها را به جبهه می‌بردند. این جایگاهی است که روحانیون به آن شأن داده بودند. هر شغل و منصب و موقعیتی شانی دارد شأن روحانی و آخوند و طلبه بودن در جامعه ایران و فرهنگ دینی شیعی شأن روحیه بخشی و ایجاد انگیزه و معنویت افزایی دارد. جامعه این آثار را از روحانیت مطالبه می‌کند و از غیر روحانیت مطالبه نمی‌کند این فرهنگ حاکم بر مردم ایران و جامعه شیعی این اقتضا را دارد که روحانی چنین نقشی داشته باشد این نقش را از یک کارگر، پزشک، کارمند و… مطالبه نمی‌کند.

*امام راحل خود یک روحانی بودند و شاید تعلیمات نظامی ندیده بودند، چطور توانستند اینگونه جنگ تحمیلی را مدیریت کنند؟

بر اساس قانون اساسی کشور امام راحل فرمانده کل قوا بودند و امروز نیز رهبر معظم انقلاب این مسؤولیت را بر عهده دارند در نگاه کلان حاکمیتی توحیدی و در جامعه انسانی دوران غیبت همه امور به ولی امر بر می‌گردد و ولی امر است که متولی همه امور مسلمین است که از جمله آن امور دفاع است که بر عهده نیروهای مسلح بود و نیروهای مسلح نیز تحت امر ولی در موضوع دفاع و امر بازدارندگی در برابر تهاجمات نظامی دشمنان هستند از این رو وقتی به این موضوع نگاه می‌شود امر فرماندهی نظامی در حکمرانی توحیدی با یک امر معنوی و رهبری همراه می‌شود فرمانده کسی است که رهبر است و می‌تواند بر دل‌ها حاکم باشد.

فرمانده‌های ما در دوران دفاع مقدس علاوه بر فرمانده بودن یک بعد معنوی هم داشتند برای همین بر دل‌ها حکومت می‌کردند و این مهم را از امام کسب کرده بودند و امر فرمانده را عاشقانه اجرا می‌کردند و در این اجرا هیچ ترس و اکراهی نداشتند تفاوت نیروی مسلح جمهوری اسلامی بخصوص بسیج و سپاه با دیگر نیروهای نظامی دنیا در این بود. امروز نیز مقام معظم رهبری همان شیوه را در پیش گرفتند و منش و شیوه امام راحل را به نحو احسن در نیروهای مسلح پیاده می‌کنند.

*از نقش مراجع تقلید در دوران دفاع مقدس بفرمائید:

مراجع معظم تقلید نقش بی بدیلی در دوران دفاع مقدس داشتند رفتن به جبهه‌ها یک حرکت دینی و شرعی محسوب می‌شد در نقطه مقابل خیلی‌ها تلاش می‌کردند رفتن به جبهه را یک اقدام غیر شرعی و غیر انسانی معرفی کنند مراجع معظم تقلید حتی مرحوم آیت الله خویی در عراق به زیبایی در برابر این جریان ایستادند افراد بسیاری رفتند تا از ایشان فتوای عدم جواز حضور مردم در جبهه‌ها را بگیرند که موفق به دریافت این جواز نشدند و در تاریخ است که رژیم بعثی خیلی تلاش کرد که از آیت الله خویی این فتوا را دریافت کند. مراجع عظام تقلید همواره بر شرعی بودن، واجب بودن و ضرورت چنین حضوری تاکید داشتند.

مراجع تقلید ابعاد شرعی و دینی حضور در جبهه‌ها را مستحکم کردند و سدی ایجاد کردند که منافقان و جریان‌های مذهبی انگلیسی و انجمن حجتیه و کسانی که ظاهر متشرع داشتند در حالی که باطنی نادرست داشتند نتوانند در دوران دفاع مقدس توفیقی پیدا کنند.

روحانیت همیشه در انقلاب اسلامی علمداری و پرچم داری کرده و تأثیرگذاری داشته است و امروز نیز در همین جنگ ترکیبی باز به نظر می‌رسد یکی از گروه‌هایی که می‌تواند به میدان بیاید و این هجمه را با حداقل هزینه حل کنند روحانیت است از این رو مقام معظم رهبری جهاد تبیین و تبلیغ را برای روحانیون از همه موضوعات دیگر لازم‌تر می‌دانند بر همین اساس یک مطالعه عمومی باید برای عنصر و مهارت و آثار و ارزش گذاری تبلیغ داشت.