جشنواره‌های میراثی موجب هم افزایی اجتماعی می‌شوند

«اسکندر مختاری» چهره ماندگار میراث فرهنگی درباره برگزاری جشنواره چند رسانه‌ای میراث فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: امروز بیش از هر زمان دیگری «رویداد» در معرفی اهداف حفاظت از میراث فرهنگی، اهمیت یافته است. بسیاری از زحمات همکارانمان در میراث فرهنگی استان‌ها به واسطه اینکه با رویدادهای فرهنگی در خور شأنِ فعالیت‌ها همراه نیستند، از افکار عمومی پنهان مانده‌اند. جشنواره‌ها با تنوع موضوعی می‌توانند این نقصان را مرتفع کنند.

وی درباره اینکه جلب مشارکت مردم برای حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس و ملموس، با ابزارهای هنری و رسانه‌ای، چگونه محقق می‌شود؟ گفت: جشنواره‌ها با تمرکز بر روی میراث فرهنگی ملموس و ناملموس می‌توانند با هم افزایی اجتماعی، «تعلق خاطر به مکان» را ایجاد کنند. اینکه قبله آمال فرهنگی برخی، در جای دیگری است حس تعلق مکان را کم رنگ یا بی رنگ می‌کند. تنها با حس تعلق است که می‌توان جهت قبله را به سرزمین‌مان باز گرداند. «بیگانه‌شیفتگی» از اساس یک فریب است.

وی با توجه به اینکه این جشنواره هر سال به میزبانی یکی از استان‌ها برگزار می‌شود، گفت: باید همینطور باشد، قطب‌های فرهنگی در پهنه سرزمین گسترده‌اند. هر جای این سرزمین که گذر و درنگ کنید، جلوه‌هایی شیرین از میراث ملموس و ناملموس را می‌توان مزه کرد. اینکه ما یکدیگر را نمی‌شناسیم، این یک آسیب فرهنگی است. جشنواره میراث فرهنگی می‌تواند فرصت آشنایی، شناخت و دوستی را فراهم کند.

این کارشناس میراث فرهنگی بیان کرد: من هیچگاه احساس نکردم که ما قائل به یک افق فرهنگی باشیم. حکومت اغلب خود را محدود به یک برنامه فرهنگی با افق سیاسی کرده است و وظیفه خود را در این محدوده جست‌وجو می‌کند و جامعه اندیشه ورز هم به این رویکرد حاکمیتی کم توجه است تا بر عهده گرفتن یک مسؤلیت ملی. تمام توان ما صرف این کنش و واکنش شده است. ما هم وازده‌ایم، نه افقی داریم، نه اهداف‌مان را می‌شناسیم و نه به وظایف‌مان عمل می‌کنیم. باید همدیگر را بیشتر دوست داشته باشیم. باید همدیگر را ببینیم، باید با هم معاشرت کنیم. ما تا مادامی که قبله‌مان جای دیگری است، به جایی نمی رسیم. قبله ما اینجاست، سرزمین مان، فرهنگ مان و سرمایه‌های انسانی مان. اینجا قبله ماست. هر جای این سرزمین چیزی و چیزهایی برای مباهات کردن دارد.

مختاری گفت: تصور دارم برای تعیین اولویت نباید عجله کرد، باید فرصت داد تا گفت‌وگو استمرار یابد. به مفاخر فرهنگی نواحی مختلف باید بها داد. بگذارید دیگران هم حرف بزنند، بگذارید تمرین سخن گفتن در جمع امکان تحقق یابد. مفاخر ما گمنام‌اند.

وی درباره اینکه مشارکت مردم و خانواده‌ها در بخش‌های جنبی این جشنواره، چگونه میسر می‌شود؟ توضیح داد: من از هر نوع عوام زدگی پرهیز می‌دهم. شاید اشتباه کنم، اما توصیه دارم که با شعور مخاطب سرو کار داشته باشید. عوام پنداشتن بخشی از جامعه، همان بلایی است که بر سرمان آمده است. اینکه رسانه‌های عمومی با لایه‌های عوامانه جوامع انسانی مواجه می‌شوند و ظاهراً توفیق هم دارند، از کم‌کاری ماست. منظورم از ما، «جوامع اندیشه‌ورز» است. مردم لایه‌هایی از فهم و شعور اجتماعی عمیقی دارند، باید با این لایه از فهم عمومی ارتباط برقرار کرد.