جبار باغچه بان؛ زبان گویای خاموشان

به گزارش خبرگزاری مهر ، نام اصلی او جبار عسگر زاده و پدرش استاد عسگر بنا اهل رضائیه و مادرش اهل قفقاز بود و خود جبار نیز در سال 1264 در شهر ایروان پایتخت کنونی جمهوری ارمنستان به دنیا آمد.

پس از پایان جنگ جهانی اول در سال 1298 به ایران آمد و در شهر مرند آذربایجان به آموزگاری در مدارس دولتی مشغول شد. باغچه بان را باید اولین کسی دانست که در ایران  آموزش سمعی و بصری را به دستگاه آموزشی کشور ما وارد کرد. او با خلاقیت خاص خود، وسایلی می ساخت تا به وسیله آن دانش آموزان کودکستانی بیشتر و بهتر بیاموزند.

به مناسبت تاسیس اولین کودکستان خود در تبریز به نام " باغچه اطفال" نام خانوادگی خود را به باغچه بان تغییر داد. وی در همین باغچه اطفال برای نخستین بار تعلیم و تربیت کودکان ناشنوا را با سه کودک ناشنوای تبریزی آغاز کرد. ایجاد آموزش قبل از دبستان و بنیانگذاری آموزش و پرورش ناشنوایان در ایران از افتخارات باغچه بان است.

باغچه بان شیوه آموزشی جدیدی در تدریس الفبای فارسی به وجود آورد که ترکیبی از روش مکتب خانه ها و مدارس قدیم  ایران و روش مدارس آن روز بود. شیوه آموزشی باغچه بان در ارتباط با ناشنویان نیز یک روش تجربی و  ابتکار بدون اقتباسی از الگوهای خارجی بود. الفبای گویای باغچه بان شهرت بین المللی دارد.

وی درسال 1313 امتیاز مدرسه ناشنوایان باغچه بان را گرفت و در همان سال مدرسه ناشنوایان تهران در یوسف آباد ( سید جمال الدین اسد آبادی فعلی ) را بنا نهاد و در اختیار دانش آموزان ناشنوا قرار داد. باغچه بان برای آسان کردن روش آموزش ناشنوایان الفبای دستی را اختراع کرد. این الفبا که با خاصیت اصوات مطابقت دارد کمک تلفظ است نه جانشین آن و در نتیجه امروز در تمامی مدارس ناشنوایان به کودکان حرف زدن و لب خوانی آموخته می شود.

وی درهمین زمان به روش آموزشی دیگری دست یافت که امروز آن را روش ترکیبی می گویند. اکنون این روش بعد از گذشت این همه سال به عنوان مترقی ترین روش در مدارس به ویژه کلاسهای نهضت سواد آموزی و آموزش دبستان در سراسر کشور مورد استفاده قرار می گیرد. باغچه بان علاوه بر تالیف کتب مختلف برای ناشنوایان و ایجاد روش جدید تعلیم و تربیت ، کتاب ارزشمند روش آموزش کر و لالها را نوشت و وسایل بصری از قبیل چرتکه های حساب و بازیهای آموزشی اختراع کرد.

باغچه بان را باید اولین مولف و ناشر کتاب کودکان در ایران دانست. وی از سال 1303 تا 1345 که دوران فعالیت فرهنگی و اجتماعی وی در زمینه آموزش ناشنوایان محسوب می شود، موفق به انتشار کتب برنامه کار آموزگار، الفبای آسان، الفبای دستی ویژه ناشنوایان ، دستور تعلیم الفبا، الفبای گویا، روش آموزش کرو لالها، برنامه یکساله، کتاب اول ابتدایی، حساب، اسرار تعلیم و تربیت، اصول تعلیم الفبا و زندگی کودکان شد.

زنده یاد باغچه بان در طول هشتاد و دو سال زندگی، برای پیشرفت فرهنگ و دانش کوشید، فرهنگ ایران نام باغچه بان را هرگز از یاد نخواهد برد. باغچه بان شکننده واقعی دنیای سکوت ناشنوایان و گویا کننده خاموشان، در چهارم آذر ماه 1345 جهان فانی را وداع گفت.

یکسال پس از فقدان باغچه بان در سال 1346 طرح دولتی شدن آموزش استثنایی درکشور اجرا شد. اینک با یک نگاه به دفتر کار باغچه بان در واحد شماره یک در میدان سید جمال الدین اسدآبادی می توان عمق کار عاشقانه صداقت و خلوص نیت وی را به وضوح احساس کرد.

روح و روانش شاد ویاد و خاطره اش گرامی باد.