«افطار» آیینی برای ثبت جهانی با همکاری چهار کشور

به گزارش خبرنگار مهر، پرونده افطار و سنت‌های فرهنگی و اجتماعی آن، یکی از سه پرونده‌ای است که قرار است در هجدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس بررسی شود تا به ثبت جهانی برسد این کمیته در شهر کاسان جمهوری بوتسوانا، کشوری در آفریقای جنوبی از ۱۳ تا ۱۸ آذرماه ۱۴۰۲ به بررسی پرونده‌های حوزه میراث ناملموس می‌پردازد.

ایران نیز به همراه کشورهای آذربایجان، ترکیه و ازبکستان پرونده افطار و سنت‌های آن را ارائه داده است تا به صورت چند ملیتی به ثبت جهانی یونسکو برسد. در پرونده افطار آمده: در همه کشورهایی که در این پرونده عضو هستند؛ افطار توسط افرادی از هر گروه سنی، جنسیتی، متعلق به پیشینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و آموزشی که اسلام را به عنوان دین خود می‌شناسند و این عنصر را به عنوان دین خود می‌شناسند، اجرا و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. افطار در واقع بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ و هویت آنهاست چه آنهایی که روزه می‌گیرند و چه افرادی که روزه نمی‌گیرند.

همچنین در معرفی افطار آمده: مسلمانان از صبح تا غروب از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کنند آن هم در نهمین ماه در تقویم قمری. آداب افطار در پایان هر روز انجام می‌شود و در جوامع مسلمان سعادت و شادی را پس از روزی سخت به ارمغان می‌آورد.

این سنت فرهنگی و اجتماعی مهم در جهان اسلام بدون توجه به جنسیت، قومیت و نژاد و جغرافیاست و افراد به طرق گوناگون آن را اجرا می‌کنند. گاهی بعد از نماز مغرب به صورت دسته جمعی یا حضوری، مراسم دعا پخش موسیقی و سرودهای مرتبط برگزار می‌شود و گاهی هم به صورت پخت غذای سنتی و محلی، این سنت به صورت فردی یا جمعی برگزار می‌شود.

همبستگی اجتماعی، اتحاد، صلح، دوستی، بردباری و شادی با توجه ویژه به نیازهای گروه‌های کم‌منافع از نتایج آن است. در خیلی از جاها خانواده‌ها همه افراد را برای پذیرایی افطار می‌پذیرند چه مسلمان و غیر مسلمان، فقیر یا ثروتمند، غریبه یا آشنا، مهمان دعوت شده یا دعوت نشده و … همچنین در مراسم افطار همه با هم کار می‌کنند.

در دهه‌های گذشته برگزاری مراسم افطاری رسمی و دیپلماتیک بوده است که به موجب آن، از این عنصر برای تشویق به بحث و گفتگو در میان شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی استفاده می‌شد.

در ایران غذاهای محلی بی‌شماری وجود دارد، اما برخی از غذاها در سطح ملی سرو می‌شوند که از آن جمله می‌توان به زولبیا و بامیه، حلیم، خرما، پنیر، نان‌های سنتی لواش، بربری، سنگک، تافتون و … اشاره کرد. فرنی، آش رشته، سبزی و چای از جمله مواد خوراکی سفره افطار است.

همچنین در پرونده افطاری که برای یونسکو ارسال شده، توضیحاتی درباره برگزاری این سنت در هر یک از کشورهای شرکت کننده داده شده است. تصاویری نیز از آنها منتشر شده و فیلمی که بتواند به معرفی این آئین بپردازد.

پیش از این علی دارابی قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از عربستان سعودی برای پیوستن به پرونده پیشنهادی ایران برای ثبت ناملموس ضیافت افطاری دعوت کرده بود. اما امسال این پرونده بدون حضور عربستان بررسی می‌شود.

آئین افطاری و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی وابسته به آن با گستره موضوع فرهنگی ناملموس با شماره ۲۵۵۱ در تاریخ ۲۸ دی ۱۴۰۰ ثبت ملی شد. در پرونده ثبت جهانی افطار به موضوع‌های پرداخته شده در پرونده ملی نیز اشاره شده است از جمله اینکه این آئین در مساجد، تکایا، حسینیه‌ها، میادین، بازارها، رستوران‌ها، سالن‌های همایش به صورت عمومی و نیمه عمومی برگزار می‌شود.