به گزارش خبرنگار مهر، مجتبی گهستونی راهنما، پژوهشگر و فعال گردشگری در استان خوزستان، در نشست ناگفته‌های زیگورات چغازنبیل که در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد؛ درباره گنجینه‌های طبیعی در منظر این میراث جهانی صحبت کرد و گفت: تنها میراث‌فرهنگی در محدوده شهرستان شوش نبود که موجب نخستین کاوش‌های باستان‌شناسی در آن شد. بلکه میراث طبیعی این کهن شهر و به خصوص ظرفیت‌های نهفته در آن موجب شد تا نخستین اداره محیط زیست خوزستان هم در این شهر شکل بگیرد.
وی با بیان اینکه خوزستان ظرفیت فوق العاده ای در جذب گردشگر هدفمند برای تحقیق و پژوهش و تولید محتوا بر روی جلوه‌های طبیعی پیرامون چغازنبیل دارد گفت: به همین دلیل منطقه حفاظت شده کرخه از سال ۱۳۴۹ در مجموعه مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ایران قرار گرفت. ذخایر ارزشمند جنگل ملی کرخه، در زمره مهمترین میراث طبیعی پیرامون مثلت جهانی قرار می‌گیرند.
گهستونی گفت: پارک ملی کرخه، منطقه حفاظت شده کرخه در غرب شوش قرار گرفته است. برخی از گونه‌های گیاهی این منطقه گز پده سریم، جاز، بید، لگجی، استبرق، مرغ، شبدر و جامعه غالب پوشش جنگلی را گیاه گز تشکیل می‌دهد و برخی از گونه‌های جانوری این منطقه گوزن زرد ایرانی، رودک عسل خوار، گرگ، گربه جنگلی، گراز، گربه وحشی، اردک مرمری، حواصیل زرد، لیکو خوزی، لیکو معمولی، میوه خور و… هستند. از گونه‌های خزنده منطقه حفاظت شده کرخه می‌توان به لاک پشت برکه‌ای، لاک پشت فراتی، مار آبی، گرزه مار، مار جعفری و… اشاره کرد.
این راهنمای گردشگری گفت: منبع آبی منطقه رودخانه کرخه است که از وسط جنگل جریان دارد البته نهرها و زهاب‌های اطراف نیز جز منابع آبی منطقه به شمار می‌روند. وابستگی گاومیش به آب رودخانه و استفاده از جنگل برای گاومیش و گاو، مردم بومی را وابسته به این منطقه کرده است، به طوری که بخش عمده‌ای از درآمد اهالی از طریق بهره‌برداری از این منطقه به صورت مستقیم و غیر مستقیم به دست می‌آید. نکته مهم اینکه تا دهه ۳۰ شمسی دسته‌های ۳ تا ۵ تایی شیر ایرانی در این منطقه زندگی می‌کردند.
وی افزود: پارک ملی، پناهگاه و منطقه حفاظت شده دز، همچنین جنگل‌های دز با طول حدود ۱۵۰ کیلومتر از سردار آباد _دزفول شروع و در امتداد رودخانه دز به طرف جنوب تا عنافچه نزدیک اهواز امتداد دارد. مساحت منطقه حدود ۱۷۵۳۳ هکتار است. از این مقدار، مساحت پارک ملی ۴۱۰۰ هکتار است. جنگل‌های یاد شده تنها باقیمانده جنگل‌های نیمه گرمسیری در کشور ایران است که در نوع خود بی‌نظیر هستند. درختان «پده» و «گز» و درختچه‌های «سریم»، «جاز»، «تمشک»، «استبرق»، «کهورک» و «لگجی»، «یونجه» و «گرامینه» بخشی از تنوع گیاهی منطقه محسوب می‌شوند. جنگل دز زیستگاه اصلی جانوران زیادی در جلگه خوزستان است که مهمترین آنها گوزن «زرد ایرانی» است که از گونه‌های نادر ایران و جهان به بشمار می‌رود. آیا ساکنان شهر دوراونتاش، گوزن را می‌شناختند؟ گوزن زرد ایرانی پستانداری از خانواده گوزن است.
وی افزود: گمان می‌رفت که نسل گوزن زرد ایرانی منقرض شده است تا اینکه در دهه ۱۹۵۰ گله‌ای از آن در خوزستان کشف شد. اینک گله‌هایی از گوزن زرد ایرانی به زادگاه نخستین خود در زیستگاه‌های پارک ملی و منطقه حفاظت شده کرخه و پارک ملی و منطقه حفاظت شده دز، تحت نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان بازگشته‌اند. علاوه بر آن گونه‌های جانوری با ارزش نظیر انواع پرندگان شامل «بلبل خرما»، «لیکو»، «دوراج» و… در منطقه زندگی می‌کنند. از پستانداران با اهمیت منطقه «رودک عسل‌خوار» و «گربه جنگل» را می‌توان نام برد.
این فعال گردشگری بیان کرد: خوزستان به علت دارا بودن ویژگی‌های آب و هوایی، از دیرباز تاکنون، مسکن ایل‌ها و طایفه‌های گوناگون بوده است. در گسترده جغرافیایی پیرامون چغازنبیل هم، اقوام گوناگون در طی قرون و اعصار به ایفای نقش پرداخته‌اند. طبیعت پیرامون چغازنبیل در نوع کوچ‌گردی و حتی یکجانشینی تأثیرگذار بوده و شیوه‌ای از زندگی را از دیرباز به وجود آورده است که در رابطه با اقلیم و منطبق بر آن، همسازی دارد. این اجتماع غالباً با فعالیت‌های کشاورزی و دامداری و روابط بسیار نزدیک خانوادگی مشخص می‌شود. روابط شخصی میان اعضای این جامعه بسیار نیرومند است و الگوهای رفتاری سنتی بر این روابط حاکم است. شیوه زندگی مردم عموماً غیر رسمی است و آداب و رسوم به ندرت دگرگون می‌شوند. در این جامعه خانواده نهاد کانونی است که در روستاها و سایر نشیمن گاه‌های چغازنبیل سکونت داشتند.
نظر شما