اندیشه آینده به سراغ زندگی و زیست مهاجرین افغانستانی رفت

به گزارش خبرنگار جامعه مهر شماره هفتم نشریه «اندیشه آینده»، با موضوع بررسی زندگی و زیست افغانستانی‌های ساکن ایران منتشر شد.

موضوع این شماره «اندیشه آینده»، زندگی افغانستانی‌های مقیم ایران است که تلاش می‌شود تا مسائل کمتر دیده شده زندگی آنان، در قالب برش‌هایی مردم‌نگارانه و از دل روایت‌های پرشمار و متنوع، به تصویر کشیده شود. مفروض اساسی در تدوین و انتشار مطالب این شماره، عدم وجود تصویرهای خرد، جزئی و متنوع از زندگی افغانستانی‌ها در ایران است که همین امر هم، امکان سیاستگذاری در خصوص آنان را دشوار می‌کند. بر همین مبنا، با استفاده از روایت‌ها و برش‌های اجتماعی، تلاش شده تا بخش مهمی از ابعاد زندگی افغانستانی‌های ساکن ایران، برای مخاطب به تصویر کشیده شوند.

در همین راستا مهم‌ترین و پرحجم‌ترین بخشِ این شماره، روایت‌های آن است که فرم‌های مختلفی اعم از گزارش‌های مردم‌نگارانه، مستندنگاری، پرتره‌نگاری و روایت‌های داستانی را شامل می‌شود و تلاش شده تا از طریق این گونه‌های روایی، زندگی روزمره افغانستانی‌ها برای مخاطب تشریح گردد.

در بخش «آدم‌هایی از پشت سر» تلاش شده تا پدیده ازدواج، میان ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها مورد بررسی قرار گیرد. در این بخش، گفت‌وگوهایی را با «زن افغانستانی با همسر ایرانی» و «مرد ایرانی و زن افغانستانی» خواهیم خواهند و یک گفتار نیز به مشکلات و مسائل مادر ایرانی، اختصاص دارد.

مستندنگاری از دغدغه‌های نسل سوم افغانستانی‌های ساکن ایران، از جمله مطالب این شماره است که از دل گفت‌وگوهای مختلف و پرشمار، با جوانانی افغانستانی که در ایران به دنیا آمده‌اند، می‌کوشد تا چشم‌اندازی از مشکلات هویتی و مسائل آنان را به مخاطب ارائه دهد. بخش دیگری از این روایت‌ها، نگرش مهاجرین افغانستانی، به زندگی در ایران است. در این بخش نیز از میان ۱۸ گفت‌وگوی متفاوت، به تصویر کشیده شده است.

بحث مهمی که بدون پرداختن به آن، هر بحثی از زندگی افغانستانی‌ها، چندان کامل و دقیق به‌نظر نمی‌آید؛ «تمنای مهاجرت» میان آنان است. در این شماره، در قالب گفت‌وگو و روایت داستانی ِحقیقت‌پایه، ماجراهایی از مهاجرت قاچاق افغانستانی‌ها از ایران به اروپا و مقایسه زندگی افغانستانی‌های مقیم غرب با زندگی آنان در ایران، تکمیل‌کننده تصویر زندگی آنها در ایران است.

بُعد ناپرداخته دیگری از زندگی افغانستانی‌ها در ایران، مسئله زندگی زنان است. روایتی از مهاجرت زنی تنها از افغانستان به ایران و چالش‌های زنان در بازار کار کشورمان هم، از دیگر مطالب این بخش است، که تلاش می‌کند تا رویِ کمتر دیده‌شده مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران را نشان دهد. در روایت دیگری هم، تجربه زندگی در «مناطق افغانی ممنوع»، از زبان افغانستانی‌ها روایت شده است. تجربه تردد قاچاق آنان از افغانستان به ایران، از زبان کسانی که این تجربه را داشتند، بخش دیگری از محتوای رواییِ این شماره است.

سال‌ها است که مسئله تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در ایران و مشکلاتی که در نظام آموزشی کشور دارند، محل گفت‌وگو و بحث است. روایت‌هایی از معلمان دانش‌آموزان افغانستانی و گزارشی مردم‌نگارانه از وضعیت مدارس خودگران، قرار است تا برش زندگی تحصیلی آنها را نشان دهد.

بحث مهم دیگری که اهمیت و حساسیت آن، به موازات ورود بیشتر افغانستانی‌ها در موج اخیر، بالا می‌رفت، مسئله اثر حضور آنها در ایران و نسبت آن با محلات کلونی و سیاست‌های اجاره مسکن است. لذا سه گزارش مردم‌نگارانه که به مسئله سیاست‌های اجاره خانه و مسائل کالبدی حضور افغانستانی‌ها در ایران می‌پردازد، در این شماره مجله منتشر شده است.

اندیشه آینده همچنین در کنار تمام روایت‌های میدانی خود، از مباحث نظری نیز غافل نبوده‌ایم؛ آرش نصراصفهانی، رسول صادقی و جعفر خیرخواهان از جمله اساتیدی هستند که به بحث از «ایدئولوژی افغانی‌ستیزی»، «امکان ادغام اجتماعی افغانستانی‌ها در جامعه ایران» و «نسبت حضور کارگران افغانستانی در ایران بر دستمزد و بیکاری» پرداختند.

شمارۀ هفتم «اندیشۀ آینده» به سردبیری متین محجوب، هم‌اینک، بر روی پیشخوان‌های مطبوعاتی، در دسترس عموم قرار دارد.

*محمدحسین بدری