صید با موتور برق بلای جان ماهیان و آبزیان خوزستان

اصغر عبدلی در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص صید ماهی بوسیله جریان الکتریسته اظهار کرد: متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که عده‌ای صیاد متخلف با استفاده از باطری‌های قوی، اقدام به صید ماهیان تالاب شادگان و تالاب هور العظیم و رودخانه‌های خوزستان با موتور برق می‌کنند اگر چه محیط بانان محیط زیست تعدادی از آنها را توقیف کرده‌اند اما بدون تردید وجود این تعداد فراوان متخلف و این روش صید غیر قانونی و مخرب اثرات جبران ناپذیری را بر تنوع زیستی ماهیان و سایر آبزیان حتی پستانداران مانند سمورهای آبی (شِنگ) این منطقه می‌گذارد.

وی افزود: اگر چه صید با جریان الکتریسیته یک وسیله و روش نمونه برداری از آبزیان برای مطالعات علمی به شمار می‌رود اما باید به این نکته توجه کرد که در روش‌های علمی از ولتاژ و فرکانس استانداردی استفاده می‌شود که باعث مرگ و میر ماهیان و سایر آبزیان نمی‌شود اما متأسفانه در ابزار به کار گرفته شده توسط صیادان غیرمجاز ولتاژ وارده به آب بسیار زیاد بوده و اغلب باعث مرگ بسیاری از آبزیان می‌شود.

این اکولوژیست و ماهی شناس تصریح کرد: جریان برق فشار قوی در آب این قدرت را دارد که بسیاری از موجودات آبزی از ماهی تا بی مهره گان آبزی، دوزیستان، خزندگان و پستانداران آبزی را تحت تأثیر قرار دهد و ازآنجا که جریان برق غیر استاندارد وارد آب می‌شود یقیناً در کنار بسیاری از ماهیانی که هدف اصلی صیادان غیر مجاز هستند بسیاری دیگر از موجودات آبزی دچار مرگ و میر می‌شوند که چه بسا کاهش جمعیت آنها به دور از چشم کارشناسان و یا محیط بانان محیط زیست اتفاق بیفتد.

رخ دادن تغییرات اساسی در ساختار اکوسیستم

عبدلی تاکید کرد: بنابراین عمق فاجعه بسیار بیشتر از صید تنها تعدادی ماهی است و باید منتظر آن بود که تغییرات اساسی در ساختار اکوسیستم این زیستگاه‌های آبی و ارزشمند اتفاق بیافتد. نکته مهم دیگر این است که بر خلاف تصور عموم ماهیان بزرگ‌تر در میدان الکتریکی بیشتر دچار شوک شده و آسیب بیشتری می‌بینند؛ بنابراین صید ماهیان بزرگ‌تر آسیب‌های جبران ناپذیری به تولید مثل گونه‌ها و ساختار سنی آنها وارد می‌آورد.

استاد گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم‌ها دانشگاه شهید بهشتی عنوان کرد: معمولاً با استفاده از تورهای ماهی گیری امکان صید ماهی در لابلای گیاهان آبزی نیست و این گیاهان پناهگاه خوبی برای ماهیان است اما متأسفانه با استفاده از شوک الکتریکی در لابلای گیاهان هم به راحتی ماهیان پناه گرفته صید می‌شوند. ضمن آنکه سطحی که توسط شوک الکتریکی در هر مرحله صید می‌شوند بسته به میزان ولتاژ می‌تواند تا حد زیادی بیش از تورهای مختلف باشد. جای بسی تأسف است در حالی که در بیشتر نقاط دنیا با توجه به کاهش جمعیت ماهیان، صید تنها با قلاب صورت می‌گیرد اما در تالاب‌های خوزستان مانند شادگان و هور العظیم و رودخانه‌های این استان عده‌ای سود جو با برق به جان ماهیانی افتاده‌اند که در خطر نابودی هستند.

عبدلی بیان کرد: فراموش نکنیم که ماهیان بومی این منطقه بسیار ارزشمند برای تنوع زیستی آبزیان ایران در حال حاضر تحت فشار زیاد ناشی از هجوم گونه ماهی مهاجم تیلاپیا و کم آبی هستند؛ یقیناً صید بیش از حد ضمن کاهش شدید جمعیت گونه‌های بومی توان آنها برای مقابله با این گونه‌های مهاجم را کمتر می‌کند و بدین ترتیب با دست خودمان گونه‌های ارزشمند این مناطق را به سمت نابودی و انقراض سوق می‌دهیم و بیشترین صدمه و نابودی به ماهیان اقتصادی منطقه است که به صورت سنتی بیشترین درآمد را برای ساکنان تالاب‌ها و رودخانه‌های خوزستان داشته‌اند؛ ماهیان بومی اقتصادی که در معرض تهدید و انقراض هستند گونه‌های ارزشمندی از ماهیان مانند بنی، شیربت، حمری و شلج هستند.

کاهش عمق آب تالاب‌ها

نویسنده کتاب و مقاله مختلف در خصوص ماهیان و تنوع زیستی ایران تصریح کرد: کاهش عمق آب تالاب‌های خوزستان در سال‌های اخیر به علت ساخت سدهای بالادستی مانند کرخه و مارون و عدم اختصاص حق آبه در کنار تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین ضمن سخت‌تر کردن شرایط برای زندگی آبزیان، صید آنها به وسیله الکتریسیته را راحت تر می‌کند زیرا صید با الکتریسیته در آب‌های با عمق بیش از یک متر با توجه به گل آلودگی آب بسیار سخت و کم بازده است.

عبدلی ادامه داد: سرمای هوا و کم تحرکی ماهیان با توجه به خونسرد بودنشان یکی از عواملی است که باعث کاهش میزان صید آنها است اما در منطقه تالاب شادگان و هور العظیم با توجه به گرمی هوا و فعال بودن آنها در اغلب ماه‌های سال باعث می‌شود که صیادان غیر مجاز نسبت به صید آنها در اغلب ماه‌های سال اقدام کنند و خسارت‌های وارده را دو چندان می‌کنند. از سوی دیگر با توجه به خطرات صید با جریان برق برای دیگر آبزیان مانند سمور آبی (شِنگ) دارد و اینکه هر دو گونه سمور آبی در ایران در فهرست سرخ (Red list) در معرض خطر هستند و سمور آبی اوراسیایی(Eurasian otter)در معرض تهدید (NT) و سمور آبی میان‌رودان (Mesopotamian otter) گونه آسیب پذیر (VU) فهرست سرخ جهانی معرفی شده‌اند حفاظت از این ۲ گونه در استان خوزستان اهمیت بسیار دارد و حتماً باید از صید با الکتریسیته در زیستگاه‌های آنها جلوگیری کرد.

استاد گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم‌ها دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: برای جلوگیری و کنترل ماهیگیری با برق که روشی مخرب برای محیط زیست است؛ لازم است سازمان محیط زیست و قوه قضائیه با به کار گیری قوانین موجود و یا وضع قوانین و مقررات جدید بازدارنده توسط مراجع مربوطه نسبت به کنترل این روش‌های نامناسب اقدام کنند و محیط زیست نیز با شدت با این تخلف مبارزه کند و مردم هم اگر مواردی را مشاهده کردند به مراجع قضائی و انتظامی و محیط زیست اطلاع دهند چرا که حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای همگانی است و ما باید از گونه‌های بومی حیات وحش و ماهیان و آبزیان ارزشمند بومی رود خانه‌ها و تالاب‌ها مراقبت و حفاظت کنیم و شرایط زیست آنها را سخت‌تر نکنیم.