به گزارش خبرگزاری مهر، گردهمایی ۲ روزه معاونان آموزش ابتدایی ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها از امروز در اردوگاه شهید باهنر تهران آغاز شد. معصومه نجفی پازوکی در آئین آغاز به کار این گردهمایی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای حادثه تروریستی کرمان به‌ویژه دانش‌آموزان شهید اظهار کرد: دانش‌آموزان شهید، غنچه‌هایی بودند که نشکفته در حادثه دلخراش گلزار شهدای کرمان پرپر شدند.
وی با اشاره به حضور در مراسم گرامیداشت شهدای حادثه تروریستی کرمان خاطرنشان کرد: هر شخصی در این مراسم حضور پیدا کرد و صحنه‌ها را از نزدیک دید و حوادث را لمس کرد، بهره خود را برد و به شناخت لازم از فضای آن رسید.
نجفی پازوکی با بیان اینکه فضای مزار شهید سلیمانی بعد از حادثه، فضای خاصی شده بود و مراسم فرهنگی خاص و موکب‌های زیادی که برپا شده بود، ساکت شده بود، افزود: فضای مدارس با به شهادت رسیدن دانش‌آموزان که ۱۲ نفر از آن‌ها در مقطع ابتدایی بودند و داغدار بودن خانواده‌ها، فضایی حماسی بود.
نجفی پازوکی ابراز کرد: امیدواریم با احساس مسئولیت در این مسیر تا حد توان در نوع خدمت‌رسانی و برنامه کاری آنچه حق دانش‌آموزان و کودکان ایرانی است، تلاش کنیم.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفت: جمع امروز دارای ادبیات و رویکرد یکسان است و این فرصت مغتنمی برای یادگیری و تقویت در انجام امور است.
وی با بیان اینکه پروپوزال چگونگی مدل اجرای کار در آموزش ابتدایی ۲ سال قبل به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی آمده بود، گفت: مدل‌های علمی برای برنامه درسی متعدد است اما این مهم است که وقتی به مرحله اجرا می‌رود، چگونه باید باشد که بدانیم از وقت و منابع به‌صورت بهینه استفاده می‌کنیم. این مدل ۲ سال قبل بررسی شد و چون خیلی قوی نبود به جایی نرسید.
وی با بیان اینکه نداشتن نقشه راه باعث می‌شود که اولویت‌ها شناسایی نشود و جریان کارها ما را با خود ببرد از برنامه‌ریزی دور شویم، اظهار کرد: از همان ابتدای آغاز کار در معاونت آموزش ابتدایی، توجه و تمرکز ما این بود که به یک مدل برسیم و همه بر روی یک مسیر اتفاق نظر داشته باشیم و طبق آن پیش برویم.
نجفی پازوکی با اشاره به مدل مدنظر خاطرنشان کرد: این مدل ۴ فاز دارد که طبق هر مدل دیگری فاز اول آن برنامه‌ریزی و تهیه سند راهبردی است. فاز دوم، برنامه عملیاتی مبتنی بر سند راهبردی و فاز سوم، مرحله اجرا و فاز چهارم نیز مرحله سنجش و ارزیابی به‌صورت تعاملی است.
کیفیت آموزش در مقطع ابتدایی مد نظر است
معصومه نجفی پازوکی در حاشیه گردهمایی معاونان آموزش ابتدایی ادارات کل آموزش و پرورش سراسر کشور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: وقتی می‌خواهیم راهبری امر کیفیت را در آموزش ابتدایی داشته باشیم، مسیر باید آنقدر دقیق و حساب‌شده باشد که هدررفت منابع، انرژی و نیروی انسانی و… نداشته باشیم و همه چیز بر روی ریل دقیق خودش انجام شده و تمام جوانب کار، سنجیده شود تا مطمئن باشیم که مسیر دقیق و درستی را در پیش گرفته‌ایم.
وی با بیان اینکه مدل راهبری آموزش ابتدایی ۴ مرحله دارد، خاطرنشان کرد: اولین مرحله این است که برنامه‌ریزی دقیق یعنی سند راهبردی داشته باشیم. هر مجموعه‌ای برای داشتن برنامه دقیق و علمی و اتصال درست تمام اجزایش باید یک سند راهبردی داشته باشد که بر اساس مدل SWOT برآوردی از وضعیت موجود داریم و نگاه می‌کنیم که واقعیت کلاس درس در آموزش ابتدایی به چه چیزهایی باید توجه شود. اولین هدف این است که بچه‌های لازم‌التعلیم در سنین آموزش در مدرسه باشند. هدف دوم بعد از حضور در مدرسه، فضای آموزشی است که باید به‌روز، استاندارد و باکیفیت باشد که توانمندسازی معلم در این راستا بسیار اهمیت دارد. سپس منابع کافی و محتوایی متنوع را به معلم باید بدهیم.
برنامه‌ریزی دقیق برای مشارکت دانش آموزان منجر به مدرسه‌محوری می‌شود
نجفی پازوکی افزود: سپس باید فضا و تجهیزات کافی را هم در اختیار معلم بگذاریم و بعد از آن باید فناوری لازم برای استفاده از آن تجهیزات را هم فراهم کنیم و سپس به سنجش و ارزشیابی باید توجه کرد و سپس از نهادهای بیرونی که در آموزش ابتدایی می‌توانند کمک کنند هم باید کمک گرفت.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اگر همه این‌ها دقیق باشد به مدرسه‌محوری می‌رسد و مدرسه به تنهایی می‌تواند برنامه‌ای دقیق برای همه کارها داشته باشد، گفت: سند راهبردی در ذیل همه اهداف خود، راهبرد دارد و ذیل راهبردها نیز راهکار دارد و نقشه راهش دقیق است و این حاصل عملکرد یک‌ونیم سال گذشته معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش است.
وی ابراز کرد: از رسانه‌ها انتظار می‌رود کمک کنید که یک گفتمان‌سازی را رواج دهیم و برای این کار از همه ظرفیت رسانه‌ای خود استفاده کنید و فکر کنید چه کار کنید تا انتقال این مطلب برای مخاطبان جذاب باشد و با اشاعه این مدل علمی، پایه‌گذاری یک جریان شوید که وابسته به شخص نیست.
جزئیات فاز دوم برنامه عملیاتی آموزش ابتدایی
نجفی پازوکی با بیان اینکه فاز دوم، نوشتن برنامه عملیاتی متناسب با اهداف، راهبردها و راهکارها است، اظهار کرد: وقتی یک برنامه عملیاتی نوشته شود به‌طور کامل تا مرحله اقدام می‌رود. مثلاً اگر اولین برنامه در این سند، کودکان لازم‌التعلیم و انسداد مبادی بی‌سوادی بود، اقدام عملیاتی این برنامه، شناسایی و جذب کودکان است که به استان‌ها ابلاغ می‌شود و همه استان‌ها در جریان قرار می‌گیرند که بر اساس برنامه باید کارها را تنظیم کنند.
وی با بیان اینکه ابلاغ برنامه به تنهایی کافی نیست و شیوه‌نامه دقیق برای تک‌تک برنامه‌ها باید تدوین شود، افزود: در فاز سوم، یکی از برنامه‌ها از روی جدول مربوطه که به استان‌ها ابلاغ شده، انتخاب و در طول مسیر هم به‌طور کامل پایش می‌شود و مراقبت‌ها و دقت‌هایی انجام می‌شود تا یک برنامه با کیفیت در استان‌ها اجرا شود و خیالمان راحت باشد که برنامه مربوطه به کف کلاس رسیده است.
شیوه‌نامه برای اصلاح رویه گذشته در آموزش ابتدایی
نجفی پازوکی ادامه داد: مسیری که طی می‌کنیم، قبلاً یک شیوه‌نامه نوشته می‌شد و بیشتر کلیشه اجرایی بوده تا اینکه یک ساز و کار کیفی قوی داشته باشد. شیوه‌نامه برای رسیدن به کف کلاس باید داربست قوی داشته باشد. در حالی که شیوه‌نامه‌ها قبلاً به استان‌ها ارسال می‌شد و به فهم سطحی می‌رسیده اما الان وقتی که شیوه‌نامه نوشته می‌شود، سطحی اجرایی نیست و هدف‌ها را در مسیر می‌توان پایش کرد که تا چه اندازه محقق شده‌اند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفت: به جای اینکه وقت و انرژی خود را برای کار کردن به عمق موضوع، صَرف کنیم به حد سطحی که زودبازده است، بسنده می‌کنیم اما وقتی کار عمیق بخواهیم انجام دهیم باید صبور باشیم و پای برنامه بنشینیم تا به کف کلاس برود و ببینیم که اتفاق مورد نظر می‌افتد. باید یاد بگیریم که در آموزش ابتدایی اگر می‌خواهیم تحول ایجاد شود همه صبوری کنند و شلوغی‌های اضافی که اولویت نیست را برای ارتقای کیفیت کف کلاس حذف کنند.
تغییر رویکرد از سنتی به تحولی نیاز به یک مدل دارد
وی با بیان اینکه این مدل برای همه پایه‌ها و همه درس‌ها است، اظهار کرد: هدف نهایی مدل این است که اتفاقی که کف کلاس می‌افتد با آن چیزی که قرار بوده باشد، خیلی متفاوت است و نتیجه این است که همه می‌گویند خروجی آموزش و پرورش ضعیف است و بچه‌ها اهل تفکر نیستند چون مسیر اجرا کلیشه‌ای و غلط و سنتی است. تغییر و تحولی که باید انجام شود بر مدار همین مدل است و اگر معاونان آموزش ابتدایی استان‌ها خودشان مسیر را باور کنند و به اجرای مدل بروند، اتفاق مورد نظر می‌افتد و اگر می‌خواهیم تغییر رویکرد اتفاق بیفتد، یک مدل و مسیر می‌خواهیم که همه به آن وفادار باشیم.
نجفی پازوکی تاکید کرد: در فاز سوم یعنی پایش و اجرا خیلی باید دقت کنیم. مجبوریم به مدت یک ماه با تمام استان‌ها هر روز همراه باشیم تا مطمئن باشیم که تمام کارها انجام شده است. در این مرحله باید کارها را جزءبه‌جزء کنیم تا مطمئن شویم که با اقتضائات استان‌ها دقیق و سر جای خودش انجام می‌شود.
سفر به استان‌ها در راستای اصلاح مدل آموزش ابتدایی
وی با بیان اینکه وقتی این نظارت‌ها انجام شود به گام آخر می‌رسد که نظارت و ارزیابی است، گفت: همه برنامه‌هایی که در سند راهبردی گفته شده و همه دقت‌های لازم انجام شده باید نظارت و ارزشیابی شود. بازدیدهای استانی در این مرحله آغاز می‌شود و در بازدیدها نیز این طور نباید نباشد که بگویند همایش داریم و شما دعوت هستید بلکه می‌خواهیم اگر به استانی می‌رویم با یک تیم برویم. در این بازدیدها بررسی می‌کنیم که برنامه‌ها و راهبردها در دل اجرا چگونه است و سفر به استان‌ها ادامه مدل است و سفر نمایشی نیست.
نجفی پازوکی با بیان اینکه ۳ گام اول مدل فعالیت تا آذرماه سال جاری انجام شده است، گفت: نظارت‌های استانی را از دی‌ماه شروع کردیم. گام یک و ۲ را در اردیبهشت و خرداد به معاونان استان‌ها گفتیم و گام سوم را در تابستان و پاییز اجرا کردیم و اکنون گام چهارم را از دی‌ماه آغاز کرده‌ایم.
ارزیابی استان‌ها به‌صورت تعاملی است
وی با تاکید بر اینکه همه این کارها نیازمند ابزارهای علمی است، اظهار کرد: ابزارهای این مدل، کامل شده و هدف در گردهمایی معاونان آموزش ابتدایی سراسر کشور این است که ۴ مرحله مذکور را با هم و به‌طور کامل پیش برویم و ابزارها را یکی‌یکی توضیح دهیم. به معاونان می‌گوئیم که مدل را مثل ما در نظر بگیرند و کار راهبری را انجام دهند و خودشان را درگیر روزمرگی نکنند.
نجفی پازوکی با بیان اینکه مدل ارزیابی ما تعالی است و این طور نیست که استان‌ها را در رنکینگ قرار دهیم و بگوییم فلان استان ضعیف علم کرده است، خاطرنشان کرد: رنک کردن نهایی استان‌ها به پایان سال تحصیلی و حدود تیرماه می‌رود. الان مدل نظارت ما تعالی است یعنی وقتی در استانی می‌بینم که یکی از برنامه‌ها ضعیف است، بررسی می‌کنیم که شاید اِشکال در جایی از خود ستاد باشد. مدل کامل نشان می‌دهد که کدام یک از ستاد، استان، منطقه، مدرسه یا کلاس مشکل دارد. وقتی بدانیم آسیب‌ها کجاست، برطرف می‌شود.
برنامه‌های آموزش ابتدایی در جهت تقویت برنامه درسی و شایستگی‌محوری است
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفت: همه برنامه‌هایی که در آموزش ابتدایی داریم در جهت تقویت برنامه‌های درسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و همچنین شایستگی‌محوری است. یعنی بچه‌های ابتدایی را تا سطح حافظه‌محوری نبریم بلکه باید به سمت کسب شایستگی بروند. همکاران ما اگر در این مسیر بتوانند به یک همگرایی برسند و ۴ گام را در اجراهایشان رعایت کنند، بهره‌وری بالا می‌رود و افزایش بهره‌وری یعنی از تمام ظرفیت‌ها درست استفاده کنید.
وی با بیان اینکه از همه استان‌ها نیازسنجی کرده‌ایم و همه برنامه‌هایی که متناسب با سند راهبردی داریم، متمرکز است، خاطرنشان کرد: برنامه‌ها مشترک است اما جدولی در فرم‌های نظارت برای برنامه‌های خلاقانه استان‌ها داریم که خلاقیت استان‌ها با تمام استان‌های دیگر به اشتراک گذاشته می‌شود تا آن برنامه را پیش ببرند.
نجفی پازوکی تاکید کرد: بخش مهم همایش ما این است که یک مدل و نقشه راه به همه همکاران ارائه کردیم که از این به بعد طبق آن عمل کنند.
معاونان آموزش ابتدایی استان‌ها شبکه‌سازی شده‌اند
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه بخش دوم بحث ما دبیرخانه‌ها هستند، گفت: دبیرخانه‌ها یک شبکه‌سازی در کل کشور است و همه معاونان آموزش ابتدایی ۳۲ استان را با ۱۵ دبیرخانه شبکه شده‌اند به طوری که ۳ نفر از معاونان، عضو هر دبیرخانه هستند و همه آن‌ها در سیاستگذاری تمام برنامه‌های آموزش ابتدایی دخیل می‌شوند و وقتی همه دخیل شوند، آن‌ها هم پای کار هستند وگرنه هر استان کار خودش را انجام می‌دهد.
وی با اشاره به برخی عناوین برنامه‌ها اظهار کرد: از جمله برنامه‌ها شامل انسداد مبانی بی‌سوادی (بازماندگان از تحصیل) و موضوع مهمی تحت عنوان توانمندسازی معلمان است که خیلی روی آن وقت گذاشته‌ایم. چون اعتقادمان این است که اگر معلم، قوی باشد با دست خالی هم می‌تواند دانش‌آموزان را به آنجایی که باید برساند، می‌رساند.
نجفی پازوکی با بیان اینکه علت اینکه این همه روی معلم کار می‌کنیم، می‌خواهیم معلم ابتدایی را از رویکردهای سنتی و کلیشه‌ای جدا کرده و به سمتی ببریم که دانش‌آموز را به روشی هدایت نکند که چون تعدادشان زیاد است همه باید ساکت بنشینند و کار گروهی انجام ندهند، تصریح کرد: در حالی که فضای آموزش ابتدایی، فضای مشارکتی است و بچه‌ها باید گروه‌بندی شوند و موقعیت یادگیری را در اختیار قرار دهیم اما متأسفانه همچنان معلمان ما با روش سخنرانی، کلاس را مدیریت می‌کنند.
توانمندسازی معلمان یکی از مهمترین برنامه‌هاست
وی با بیان اینکه متأسفانه انعکاس کارهای کیفی سخت است و کسی هم حوصله پرداختن به آن را ندارد و آموزش به سمتی نرفته که به کیفیت آن فکر کنیم، افزود: افزود: یکی از مهمترین برنامه‌ها در توانمندسازی معلم، تجهیز منابع آموزشی در کلاس درس است که یکی از مهمترین آن‌ها کتابخانه کلاسی است. اگر کتاب به کلاس برود و ۳ بار در هفته و هر بار ۲۰ دقیقه در طراحی آموزشی معلم باشد، دانش‌آموزان را به تجزیه و تحلیل و درک می‌رساند اما اگر فقط عادت کنیم که در کنار تخته، یک مطلب را بارها توضیح دهیم، نتیجه نمی‌دهد چون روش غلط است.
نجفی پازوکی ادامه داد: موضوع بعدی در منابع آموزشی، بسته‌هایی برای اول ابتدایی است. بسته‌های زبان‌آموزی، طراحی آموزشی را با مدل روز به معلم یاد می‌داد. بیشترین مشکل را در اول ابتدایی داریم و اگر پایه زبان‌آموزی درست شکل بگیرد، تغییر را می‌توانیم رقم بزنیم.
عدالت آموزشی و توجه به دانش‌آموزان عشایر در برنامه‌ها پُررنگ است
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه عدالت آموزشی و توجه به دانش‌آموزان عشایر در برنامه‌ها پررنگ است، گفت: در بازدیدهایی که از استان‌ها داشتیم، متوجه شدیم بچه‌های عشایری به لحاظ شناختی نسبت به بچه‌های دیگر در شهرها فاصله دارند و خانواده‌ها نیز به دلیل سبک زندگی، خیلی نمی‌توانند به لحاظ فرهنگی و اجتماعی به بچه‌ها کمک کنند و بچه تنها است همچنین اگر سال تحصیلی برای دیگر بچه‌ها ۹ ماه است برای آن‌ها به دلیل کوچ، سال تحصیلی هم کوتاه است که در این بحث باید محتوای آموزشی را غنی و ساعت‌های آموزش را طولانی کنیم تا بتوانیم در بحث عدالت آموزشی، خلاء شناختی بچه‌ها را پر کنیم.
وی خاطرنشان کرد: نتیجه بحث این شد که استان با یک شیوه‌نامه نمی‌رود کار را انجام دهد و به کف کلاس برساند و ما در ستاد باید دقیق‌تر و با وقت‌گذاری بیشتر با استان همراه شویم و به همفکری برسیم و گفتمان مستمر از اینجا شروع می‌شود.
*محمدحسین بدری
نظر شما