خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ در هم‌آمیختگی «موسیقی» و «مناجات» مسیری ارزشمند و مشخص در ساحت موسیقی کشورمان است که طی دهه‌های گذشته به واسطه حضور هنرمندان و ذاکران اهل بیت (ع) در قالب‌های مختلفی پیش روی مخاطبان قرار گرفته و توانسته است در گونه‌های تعریف‌شده‌ای جایگاه ویژه‌ای برای خود کسب کند. فرآیندی به شدت قابل اتکا که از دیرباز محل رفت و آمد هنرمندان ارزنده‌ای بوده که هر کدام با توسل به داشته‌های تجربی یا علمی خود از موسیقی، ارادت خود را به پیشگاه حضرت پروردگار اعلام کرده‌اند.
عرض ارادتی موسیقایی که طبیعتاً اوج آن را می‌توان در ایام ماه مبارک رمضان دید و شنید که چگونه هنرمندان پیشگام موسیقی ایرانی، توانستند آثاری را خلق کنند که با الهام از نیایش‌ها، ادعیه و حتی آیات قرآن مجید هرکدام تبدیل به آثاری ماندگار در تاریخ موسیقی این سرزمین شدند.
آثاری که اگرچه در چهار پنج سال اخیر از تولید کیفی و کمی آنها کاسته شده اما همچنان در حوزه توجه و عنایت تعدادی از هنرمندان قرار دارد و می‌تواند در روزگار دعواها، تلخی‌ها، ناملایمت ها و گلایه‌های متعدد انسان امروزی، برای آنهایی که گوشه چشمی به موسیقی جدی و موسیقی ایرانی دارند، پناهگاهی مستحکم در دریافت آرامش و پرواز به سوی معبود باشند؛ آثاری که شنیدن آنها به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان طعم شیرین‌تر و جذاب‌تری دارد که ای کاش برای همه ما فرصتی پدید آید تا بتوانیم در چند دقیقه کوتاه، یک تجربه موسیقایی ناب را در ضیافت «مناجات» و الحان موسیقی از سر بگذرانیم.
طی سال‌های اخیر هم برخی از هنرمندان، مجموعه‌ها و مراکزی که در حوزه موسیقی آئینی فعالیت‌های مستمری دارند، تلاش خود را انجام داده‌اند تا به واسطه بهره مندی از ویژگی‌ها و گنجینه‌های نهفته در موسیقی ردیف دستگاهی و موسیقی نواحی ایران دست به تولید و یا بازسازی آثاری بزنند که طی سال‌های اخیر و حتی دهه‌های گذشته با حضور هنرمندان صاحب نام این عرصه به ویژه آواز پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند. آثاری که با اتکا به گونه‌های آئینی چون «مناجات خوانی» که از گذشته‌های دور رسمی ارزشمند در ماه مبارک رمضان تلقی می شده و در جغرافیای ایران عزیز از تنوع زیادی هم برخوردار است، توانسته‌اند لحظات نابی را برای روزه داران فراهم کنند.
جمع آوری و تدوین چنین مجموعه‌هایی که دربرگیرنده ابعاد بسیار گوناگونی در حوزه‌های مختلف موسیقی بوده، امری دشوار و البته اجتناب ناپذیر است که باید برای حفظ و نگهبانی این میراث گرانبها تلاش‌های مضاعفی به خرج داد، شرایطی که اگرچه طی سال‌های اخیر به واسطه حضور مجموعه‌هایی چون مرکز موسیقی حوزه هنری، دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز موسیقی انقلاب اسلامی (مأوا)، دفتر موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما، مرکز هنری رسانه‌ای نهضت و برخی دیگر از نهادها سعی در احیای موسیقی آئینی و مذهبی ما داشته، اما به لحظ فنی قطعاً دربرگیرنده مؤلفه‌های گوناگونی است که از درون آنها می‌توان پی به ارزش‌های والاتر و ارجمند تر موسیقی ردیف دستگاهی ایران برد. حتی اگر بدانیم چنین آثاری شاید مشتمل بر تعداد کمتری از مخاطبانی باشند که در این سال‌ها به شدت ذائقه خود را خواسته یا ناخواسته در حال تغییر می‌بینند.
همان گونه که قبلاً هم اشاره داشتیم باید پذیرفت که تولید، بازسازی و تدوین آثار موسیقایی که ریشه در باورها، آئین‌ها و اعتقاد الهی ما ایرانیان دارد امری لازم و جدی به ویژه در روزگار پربحران فرآیند تولید و عرضه موسیقایی است که می‌بایست با اتکا و دانش هنرمندان پیشگام این عرصه هم در قالب به روز و هم قالب تاریخی‌اش در دسترس مخاطبان و پژوهشگران قرار گیرد. شرایطی که بی تردید لازمه شناخت هویت فرهنگی هریک ما از ایرانی‌هایی است که بدجور خودمان را به شرایط فعلی روزگار بدون توجه به آنچه میراث‌دار آن هستیم، سپردیم و لازم است با شنیدن آثاری که می‌توانند به سهم خود بخشی از شناسه هویتی و اعتقادی ما ایرانیان باشد، رجعتی موسیقایی به این میراث داشته باشیم؛ رجعتی که می‌تواند دربرگیرنده انتقال آرامشی باشد که انسان امروزی از پس اتفاقات، مشکلات و بحران‌های ریز و درشت روزگار خود می تواتند از آن به عنوان پناهگاهی ملهم از آموزه‌های اعتقادی و الهی بهره گیرد.
آنچه در سلسه گزارش‌های «مناجات‌هایی که با موسیقی شنیدنی شدند» گروه هنر خبرگزاری مهر پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد، تلاش برای رجعت دوباره به بخشی از آثار مهم موسیقایی در حوزه مناجات خوانی و موارد مشابهی است که در ایام ماه مبارک رمضان به واسطه آثاری در قالب آلبوم، تک آهنگ و یا یک اثر موسیقایی- مذهبی پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند.
یکی از پروژه‌های موسیقی ارزشمندی که بهار سال ۱۴۰۰ توسط مرکز موسیقی حوزه هنری همزمان با حلول ماه مبارک رمضان آلبوم موسیقایی منتشر شد، آلبوم «رسم مناجات» بود که با مشارکت مرکز موسیقی صدا و سیما، مدیریت تولید اشکان کمانگری و مشاوره حمیدرضا نوربخش پیش روی مخاطبان قرار گرفت و توانست به عنوان یکی از آثار شاخص عرصه مناجات‌خوانی مورد توجه علاقه مندان این نوع آثار قرار گیرد.
مرکز موسیقی حوزه هنری که در سال ۱۳۹۹ همزمان با ماه مبارک رمضان با همکاری مرکز موسیقی صدا و سیما آلبوم «شهر مناجات» را که شامل آوازهایی در مناجات از استادان برتر موسیقی ایرانی منتشر کرده بود، در راستای سیاست‌های اصول کلی خود همزمان با ماه مبارک رمضان ۱۴۰۰ آلبوم «رسم مناجات» را هم با توجه به استقبال مخاطبان و علاقه‌مندان منتشر کرد.
در تولید آلبوم «رسم مناجات» که با حضور هشت خواننده شاخص از نسل‌های مختلف کشور تولید شده تمام همت تولیدکنندگان معطوف بر این نکته بوده است که ظرافت‌ها و ظرفیت‌های شعر و موسیقی ایرانی در شناساندن ابعاد زیبای این ماه مبارک به سمع و نظر مخاطبان به خصوص جوانان و نوجوانان قرار داده شود.
این در حالی است که حضور جمعی از بهترین‌های موسیقی ایرانی که هر کدام دارای پیشینه‌ای قابل اتکا در عرصه خوانندگی بودند بر وزانت این اثر افزود و فضایی را فراهم ساخت که آنچه از آن در این روزها با کلیدواژه «موسیقی خوب» یاد می‌کنیم، در قالب درست خود آن هم در حوزه موسیقی آئینی که این سال‌ها دستخوش تغییرات زیادی شده، پیش روی مخاطبان و شنوندگان این آثار قرار گیرد.
در این آلبوم که مشتمل بر هشت قطعه موسیقایی با نام‌های «گره‌گشا»، «باز آ»، «وصال تو»، «نور تجلی»، «سزاوار»، «غیر از تو نخواهم»، «تماشایی»، «تو دستم را گرفتی» در مایه‌های دستگاهی افشاری، سه‌گاه، بیات ترک، شور و مثنوی سه‌گاه تدارک دیده شده است، قاسم رفعتی، مظفر شفیعی، سیدرضا طباطبایی، سید جلال‌الدین محمدیان، مهدی محمدی، مهدی شهسوار، مهران زمانی یکتا و اشکان کمانگری به عنوان خواننده حضور دارند.
اشعار این آلبوم نیز از ریاضی یزدی، ابوسعید ابی‌الخیر، مولوی، حافظ، سجاد سامانی، خواجه عبدالله انصاری، محمد مهدی سیار و پروین اعتصامی است. مدیرتولید این پروژه، اشکان کمانگری و مشاور حمیدرضا نوربخش دیگر چهره نام‌آشنای حوزه موسیقی است و کار میکس و پالایش این آلبوم را مهدی سالک اردستانی و یاسر فلاح‌پور به عهده داشته‌اند.
برای شنیدن قطعه «گره گشا» به خوانندگی قاسم رفعتی اینجا، برای شنیدن قطعه «وصال تو» به خوانندگی سیدرضا طباطبایی اینجا، برای شنیدن قطعه «سزاوار» به خوانندگی مهدی محمدی اینجا، برای شنیدن قطعه «تماشایی» به خوانندگی مهران زمانی یکتا اینجا، برای شنیدن قطعه «بازآ» به خوانندگی مظفر شفیعی اینجا، برای شنیدن قطعه «نور تجلی» به خوانندگی سید جلال الدین محمدیان اینجا، برای شنیدن قطعه «غیر از تو نخواهم» به خوانندگی مهدی شهسوار اینجا و برای شنیدن قطعه «تو دستم را گرفتی» به خوانندگی اشکان کمانگری اینجا را کلیک کنید.
نظر شما