ابعاد مختلف حمایت‌های واشنگتن از تل‌آویو در جنگ غزه

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ایالات متحده در جنگ غزه که بیش از ۶ ماه از آن گذشته به عنوان حامی اصلی رژیم صهیونیستی عمل کرده است. حمایت واشنگتن از تل‌آویو ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی را شامل می‌شود. در عین حال همواره این سوال مطرح می‌شود که واشنگتن از این حمایت همه‌جانبه از چه منافعی برخوردار است.

حمایت‌های ایالات متحده

حمایت‌های آمریکا از رژیم صهیونیستی شامل ابعاد مختلفی می‌شود. در جنگ حال حاضر در غزه این حمایت‌ها افزایش نیز داشته است. در حوزه نظامی حمایت آمریکا شامل در اختیار قرار دادن انواع مختلف بمب‌های هدایت شونده با قابلیت نفوذ به پناهگاهای بسیار عمیق در دل زمین، هواپیماهای جنگنده اف – ۱۶، اف – ۲۲ و حتی اف ۳۵ است. به علاوه آمریکا در چندن نوبت ناوهای هواپیمابر خود را در سواحل مدیترانه مستقر کرد. در حوزه اقتصادی واشنگتن کمک‌های نظامی بسیاری را برای نوسازی ارتش رژیم و به طور جداگانه برای ارتقا سیستم دفاع موشکی گنبد آهنین را تأمین می‌کند و حتی برای این موضوع ردیف بودجه خاصی را نیز اختصاص می‌دهد.

از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ میلادی، ایالات متحده در مجموع ۲.۶ میلیارد دلار به سیستم دفاعی گنبد آهنین کمک کرده است. این سامانه برای اولین بار در مارس ۲۰۱۱ با چهار پرتابگر که هر کدام ۲۰ موشک رهگیر را حمل می‌کردند در نزدیکی بئر شبعا مستقر شد. کمک‌های آمریکا که حدود ۳.۳ میلیارد دلار است، ذیل برنامه تأمین مالی نظامی خارجی(FMF) ارائه می‌شود که رژیم صهیونیستی باید از این بودجه برای خرید تجهیزات و خدمات نظامی آمریکا استفاده کند. رژیم صهیونیستی همچنین از لحاظ تاریخی مجاز به استفاده از بخشی از این کمک‌ها برای خرید تجهیزات از شرکت‌های نظامی اسرائیلی است. این مزیت به سایر دریافت‌کنندگان کمک نظامی آمریکا داده نشده است.

طبق گزارش‌ها، کمک آمریکا حدود ۱۵ درصد از بودجه جنگی رژیم صهیونیستی را تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، سالانه ۵۰۰ میلیون دلار برای برنامه‌های موشکی مشترک بین واشنگتن و تل‌آویو در نظر گرفته شده است که در آن دو طرف در تحقیق، توسعه و تولید این سامانه‌های مورد استفاده تل‌آویو از جمله گنبد آهنین و زنجیر دیوید با یکدیگر همکاری می‌کنند.

ریتون (Raytheon) شرکت نظامی ایالات متحده است که موشک‌های رهگیر تامیر را در آریزونا برای سامانه‌های گنبد آهنین رژیم تولید می‌کند. نکته قابل توجه در ارائه کمک‌های نظامی آمریکا به رژیم در جنگ غزه، استفاده رئیس جمهور از اختیارات ویژه است. در واقع انتقال تجهیزات نظامی آمریکایی به سرزمین‌های اشغالی تابع قوانین مربوطه ایالات متحده است. قبل از فروش سیستم‌ها یا خدمات مهم تسلیحاتی ایالات متحده به قدرت‌های خارجی، رئیس‌جمهور معمولاً باید کنگره را مطلع کند و به قانون‌گذاران فرصت دهد تا فروش را بررسی کنند. در موارد خاص نیز اگر رئیس جمهور تشخیص دهد که وضعیت اضطراری امنیت ملی وجود دارد، می‌تواند بررسی کنگره را دور بزند. جو بایدن از این روند معافیت سریع برای رژیم صهیونیستی استفاده کرده است.

در نهایت در حوزه سیاسی کمک‌های آمریکا به رژیم اشغالگر در سطح سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی در جریان است. در این سطح قبل از هر چیز تل‌آویو مهم‌ترین متحد راهبردی آمریکا محسوب می‌شود و همین موضوع کافی است تا واشنگتن علاوه بر حمایت‌های اقتصادی – نظامی، حمایت‌های سیاسی بین‌المللی را نیز در اختیار این رژیم قرار دهد. در این راستا به ویژه بعد از هفتم اکتبر آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل بارها قطعنامه‌های مرتبط با آتش‌بس و وقفه در جنگ را وتو کرده است.

ایالات متحده قطعنامه ۱۸ اکتبر را که خواستار وقفه‌های بشردوستانه در جنگ بود، وتو کرد. این کشور همچنین قطعنامه آتش‌بس هشتم دسامبر را هم وتو کرد. آمریکا از سال ۱۹۴۵ در مجموع ۸۹ قطعنامه شورای امنیت را وتو کرده است که تا تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳، ۴۵ بار آن در مورد رژیم صهیونیستی بود. در واقع بیشتر از نصف وتوهای واشنگتن در مورد قطعنامه‌های انتقادی از رژیم صهیونیستی استفاده شد. در سوی دیگر آمریکا اغلب در شورای امنیت پیش‌نویس‌هایی را ارائه می‌کند که تناسبی با آتش‌بس نداشته‌اند. برای مثال آمریکا در پیش‌نویس ارائه شده به شورای امنیت در ۲۵ اکتبر، خواستار آزادی فوری اسر ای صهیونیست توسط حماس و اتخاذ همه اقدامات برای اجازه به کمک‌های بشردوستانه به غزه شد. این پیش‌نویس به دلیل عدم اشاره به آتش‌بس از سوی روسیه و چین وتو شد.

منافع ایالات متحده در حمایت از رژیم اشغالگر

حمایت همه‌جانبه آمریکا از رژیم صهیونیستی منافع خاصی را برای این کشور فراهم کرده است که در فراگرد سیاست خارجی این کشور مقرون به صرفه جلوه می‌کند.

حمایت همه‌جانبه لابی صهیونیستی از واشنگتن

لابی‌های صهیونیستی در آمریکا از جمله آیپک American Israel Public Affairs Committee، یکی از نمونه‌های منحصر به فرد لابی‌گری و قدرت لابی در سیاست داخلی و خارجی است. حمایت این لابی و نقش بی‌بدیل آن در به قدرت رسیدن افراد، گروه‌ها و احزاب مختلف در آمریکا تا حد زیادی روشنگر چند و چون منافع دولت‌های مختلف در ادوار گوناگون در حمایت از رژیم است. در واقع دلیل اصلی جهت‌گیری سیاست آمریکا نسبت به رژیم، نقشی است که این کشور برای آمریکا در حوزه سیاست داخلی و خارجی ایفا می‌کند.

تل‌آویو همچنین مقام نخست را در جهان در تولید و تکامل هواپیماهای بدون سرنشین دارد که امکان نظارت دقیقی را بدون ایجاد خطر فراهم می‌سازد. لابی صهیونیستی با اتکا به همین توانایی‌های نظامی و اقتصادی است که می‌تواند به صورت همه‌جانبه از منافع ایالات متحده حمایت کند و در عوض حمایت متقابل آمریکا در مجامع عمومی نظیر سازمان ملل را به دست آورد. این موضوع بیش از همه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا خود را نشان داده است. نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که ترامپ در رقابت با بایدن در ایالت‌های کلیدی پیشتاز است. بر این اساس به نظر می‌رسد که بایدن برای کسب حمایت لابی آیپک در این انتخابات، سعی در مدیریت صحنه جنگ دارد. این لابی با هر دو حزب آمریکا روابط نزدیکی دارد و از سال ۲۰۲۱ م برای نامزدهای مورد حمایت خود اقدام به جمع‌آوری بودجه کرده است.

سود شرکت‌های تسلیحات آمریکا با توجه به شرایط امنیتی غرب آسیا

شرکت‌های تولید سلاح در آمریکا به دلیل شرایط امنیتی منطقه غرب آسیا همواره سودهای سرشاری را تحصیل کرده و یکی از بزرگ‌ترین دلایل امنیتی بودن منطقه را می‌توان حضور رژیم صهیونیستی و جنگ افروزی‌های این رژیم دانست. لذا بین سود سرشار این شرکت‌ها و وجود رژیم در غرب آسیا رابطه مستقیم برقرار است و هر چه فضای حاکم بر منطقه امنیتی‌تر باشد، سود بیشتری عاید این شرکت‌ها خواهد شد. چرا که بخشی از کشورهای عربی همواره از جانب رژیم اشغالگر احساس تهدید می‌کنند و برای رفع آن دست به خرید تسلیحات مدرن از آمریکا می‌زنند. برای مثال با تأیید سنای آمریکا برای فروش جنگنده‌های اف – ۱۵ به عربستان در سال ۱۹۷۸ م، وزارت دفاع آمریکا تلاش کرد آواکس (سیستم کنترل و هشدار هوایی) را نیز به ریاض بفروشد. چرا که بسیار درآمدزا بود و کاخ سفید عامل این درآمدزایی را رژیم صهیونیستی و تهدیدات بالقوه این رژیم برای اعراب می‌دانست. جنگ غزه با نتایج مثبتی برای شرکت‌های آمریکایی همراه شد که مهم‌ترین آن افزایش ارزش سهام آنها بود. تنها در دو ماه اول این جنگ سهام شرکت لاکهید مارتین سازنده هواپیماهای اف ۱۵ و اف ۳۵ بیش از هشت درصد رشد یافت. سهام شرکت ریتون که چنان چه گفته شد تولیدکننده موشک‌های تامیر برای سامانه گنبد آهنین است نیز در این مدت حدود ۵ درصد افزایش یافت.

حفظ دست بالا در برابر روسیه

روابط رژیم صهیونیستی و روسیه که تا سال‌های قبل بسیار گرم دنبال می‌شد، در آستانه جنگ غزه به سردی گرایید. تل‌آویو خواستار حمایت‌های همه جانبه مسکو از این رژیم در برابر حماس بود که مد نظر روسیه قرار نگرفت. روسیه به همین دلیل و درگیری در جنگ با اوکراین، نه تنها از رژیم صهیونیستی حمایت نکرده بلکه قطعنامه‌های حمایتی از رژیم در شورای امنیت را نیز وتو کرده است. رژیم صهیونیستی نیز دست به اقدام متقابل زد. برای مثال در ماه نوامبر، بانک‌های رژیم صهیونیستی محدودیت‌هایی را برای حساب‌های اتباع روس بر اساس دستورالعمل اتحادیه اروپا اعمال کردند. این امر به علاوه حمایت‌های مستقیم مالی آمریکا از رژیم در جنگ غزه که در بالا گفته شد، باعث شد تا سران تل‌آویو هیئت حاکمه آمریکا و به ویژه بایدن را حامی اصلی خود بدانند. رهبران رژیم نیز با دیدن این حمایت‌های آمریکا و دولت‌های اروپایی، به دنبال پرهیز از اختلاف نظر با غرب است این حمایت‌ها در ادامه نقش مؤثر لابی صهیونیستی، آمریکا را در مقایسه با روسیه در موقعیت بالاتر قرار می‌دهد.

نتیجه

حمایت‌های ایالات متحده از رژیم صهیونیستی در جریان جنگ غزه که در بخش‌های مختلفی از جمله نظامی، سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی در جریان است، منافع عمده‌ای را نیز برای این کشور در پی دارد. این منافع هم در بخش داخلی و هم خارجی جامعه آمریکا مشهود است. مهم‌ترین این منافع را حمایت لابی‌های صهیونیستی از قدرت رهبران سیاسی تشکیل می‌دهد. در واقع رهبران آمریکا که جویای قدرت بیشتر هستند ملزم به در نظر گرفتن منافع این لابی‌ها به عنوان عنصر تأثیرگذار در سیاست آمریکا در حمایت از رژیم هستند. در سوی دیگر جنگ‌افروزی از سوی رژیم و رهبرانش باعث می‌شود تا تسلیحات بیشتری از سوی کشورهای غربی به منطقه غرب آسیا سرازیر شود. در سطح خارجی نیز آمریکا با استفاده از درگیری روسیه در جنگ اوکراین و تنش بین تل‌آویو و مسکو، سعی می‌کند دست بالاتر را در گزینه حمایت از رژیم کسب کند.

سجاد مرادی کلارده، پژوهشگر روابط بین‌الملل