به گزارش خبرنگار مهر، نمایشنامه‌نویسی با وجود اینکه مهمترین رکن تولید و اجرای یک نمایش است، ولی در کشور ما چندان رشد نکرده و همواره با مسایل و مشکلات بسیار مواجه بوده است. یکی از این مشکلات فاصله بسیار زیاد سطح کیفی آثار نویسندگان عرصه ادبیات نمایشی ایرانی با نمایشنامه‌های دیگر کشورهای جهان است.
هر چند طی دهه‌های گذشته نویسندگانی بوده‌اند که آثاری قابل اعتنا از خود بجا گذاشته‌اند، اما همواره تعداد این نمایشنامه‌نویسان و آثار شاخص آنها به اندازه ای کم بوده که امکان بهره‌مندی تئاتری‌های کشور را در طولانی‌مدت امکانپذیر نمی‌کند. چند سالی است برگزارکنندگان جشنواره‌های نمایشی برای حمایت از نمایشنامه‌نویسی یکی از شروط آثار بخش مسابقه را استفاده از متن‌های نمایشی ایرانی دانسته‌اند که تا حدودی کارساز بوده است.
البته رشد کیفی نگارش متن‌های نمایشی در کشور ما همپای رشد کمی نبوده است. یعنی به خاطر تعداد زیاد جشنواره‌های داخلی تعداد نمایشنامه‌های ایرانی افزایش چشمگیر داشته، اما کیفیت این نوع آثار به همان اندازه افزایش نیافته است. این موضوع را از بررسی اجمالی آثار شرکت‌کننده در جشنواره‌های مختلف از جمله چهارمین جشنواره تئاتر ماه می‌توان مشاهده کرد.
نصرالله قادری دبیر جشنواره تئاتر ماه در مورد تاکید بر حضور نمایشنامه‌های ایرانی گفت: "این کار به خاطر حمایت از نمایشنامه‌نویسان ایرانی انجام می‌شود که به مسئله معنویت، هنر و اندیشه توجه می‌کنند و مبانی این موضوع را در آثار خود مورد توجه قرار می‌دهند. این موضوع در نمایشنامه‌های خارجی وجود ندارد. چون این معنویت و اندیشه با توجه به اسلام است. ولی در صورتی که جشنواره بین‌المللی شود از نمایشنامه‌های خارجی نیز استفاده می شود."
این نوع رویکرد نشان می‌دهد اهتمام برای مطرح شدن بیش از پیش نمایشنامه‌نویسان داخلی صورت می‌گیرد، اما حقیقت این است که جز متن تعدادی از نمایشنامه‌نویسان مشهور آثار سایر نویسندگان داخلی از کیفیت چندانی برخوردار نیست. همین موضوع باعث می‌شود تعدادی از کارگردان‌ها با همه مسایلی که در استفاده از متن یک نویسنده شناخته شده پیش رو دارند، این نوع آثار را ترجیح بدهند.
رهام مخدومی کارگردان نمایش "بازی‌نامه فرود" شرکت کننده در بخش مسابقه جشنواره ماه معتقد است: "مشکل فیلمنامه و نمایشنامه به طور کلی در کشور ما وجود دارد. ولی من همواره سعی کرده ام سراغ نمایشنامه‌هایی بروم که از آن مطالبی دریافت کنم؛ نه اینکه مجبور باشم نکاتی به آن اضافه کنم و به این وسیله متن را دوباره نویسی کنم."
البته اینکه جشنواره‌ها امکان فعالیت نمایشنامه نویسان جوان، گمنام و کم تجربه را فراهم می کنند، در اصل شرایطی را به وجود می‌آورند که بر اساس آن علاقمندانی که فرصت معرفی خود را نیافته اند، از این رهگذر بتوانند خود را به جامعه تئاتری معرفی کنند. به عبارت دیگر، امکان کشف استعدادهای مختلف به وجود می آید.
ایرج افشاری اصل که با نمایش "مهر و تیغ" در جشنواره ماه حضور داشت، می‌گوید: "جشنواره‌ها برای این به وجود می‌آیند که به جوانان فرصت فعالیت بدهند. نمایشنامه‌نویسان شناخته شده نیازی به توجه ندارند. مهمتر اینکه اگر قرار باشد همیشه از آثار افراد مشهور استفاده شود، فرصت کافی در اختیار جوانان قرار نمی‌گیرد."
مشکل اصلی این است که تعداد بسیار کمی از آثار نویسندگان کم‌تجربه که در جشنواره‌های تئاتری حضور پیدا می کنند، موفقیت لازم را به دست می‌آورند. این تعداد آثار با توجه به تعداد جشنواره‌هایی که برگزار و هزینه‌هایی که صرف می‌شود به هیچ وجه قابل توجه نیست. حتی جشنواره‌ها امکان معرفی نمایشنامه های برگزیده را برای چاپ و انتشار ندارند.
به نظر می‌رسد حمایت بی‌دریغ از نمایشنامه‌نویس ایرانی در جشنواره‌های داخلی هر چند قابل تقدیر است، اما به هیچ وجه سیاستگذاران این عرصه را برای دستیابی به مطلوب رهنمون نکرده است. با این شرایط فعالان این عرصه نیازمند بازنگری نسبت به تغییر وضعیت حضور نمایشنامه‌های ایرانی در جشنواره‌های تئاتری هستند.
نظر شما