جزییات تشکیل کانون موسیقی نواحی/ مطالبه در شرایط خیلی بحرانی!

پیمان بزرگ‌نیا پژوهشگر موسیقی نواحی و هماهنگ‌کننده تشکیل کانون موسیقی نواحی ایران خانه موسیقی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ضمن ارائه توضیحاتی درباره تشکیل این مجموعه صنفی بیان کرد: موضوع تشکیل یک صنف در حوزه موسیقی نواحی از حدود ۱۰ سال پیش توسط بسیاری از دغدغه‌مندان حوزه موسیقی نواحی مطرح می‌شد. اما در این مدت خانه موسیقی برای خود دلایلی داشت، اینکه هنرمندان فعال موسیقی اقوام می‌توانند بسته به تخصص و فعالیت‌هایی که در این حوزه دارند به عضویت کانون‌های مختلف خانه موسیقی دربیایند. اما بازهم در این زمینه چالش‌هایی وجود داشت که به دلیل گستردگی این نوع موسیقی در ایران نمی‌توانست مشمول چنین شرایطی شود. زیرا طبیعتاً حضور در این کانون بر اساس قوانین و اساسنامه‌های‌شان مستلزم نحوه حضور افراد در انتخابات و دیگر برنامه‌ها بود که با توجه به تکثر قومی و هنرمندان فعال این عرصه عملاً چنین امکانی برای حضور مستمر در مرکز وجود نداشت. اینها به خودی خود مشکلاتی بودند که باعث می‌شد موضوع تشکیل کانون موسیقی نواحی آنچنان که باید مورد توجه قرار نگیرد.

وی افزود: ذکر این نکته هم ضروری است که در این مدت چه از سوی هیأت‌مدیره و چه از سوی مدیرعامل خانه موسیقی هر موقع کار یا مشکلی برای اهالی موسیقی نواحی ایران به وجود می‌آمد، همه مساعدت‌ها در حد امکانات خانه موسیقی انجام می‌گرفت. کمااینکه در ادوار مختلف جشن خانه موسیقی هم بنده شاهد هستم که علاوه بر برگزاری کنسرت‌ها و برنامه‌های مختلفی که در این زمینه اجرا می‌شد، نزدیک به ۴۵ نفر از هنرمندان پیشکسوت این حوزه نیز تجلیل شدند. هنرمندانی که بسیاری از آنها متأسفانه دیگر در قید حیات نیستند و در آن دوران برای اولین‌بار مورد قدردانی قرار گرفتند چرا که در آن سال‌ها سیاست بر این بود که افرادی قدردانی شوند که تا آن زمان کمتر به آنها توجه شده است. مسیری که واقعاً باعث دلگرمی بود و انگیزه‌هایی را ایجاد می‌کرد که خانه موسیقی می‌تواند کانون موسیقی نواحی را راه‌اندازی کند.

این پژوهشگر موسیقی نواحی ادامه داد: طی روزهای گذشته جلسات متعددی را با هیأت‌مدیره و مدیرعامل خانه موسیقی برای تشکیل کانون موسیقی نواحی ایران برگزار کردیم که بتوانیم از پس برگزاری این نشست‌ها به راهکارهای قانونی و اجرایی لازم در جهت راه‌اندازی کانون برسیم. مسیری که خوشبختانه مورد تصویب هیأت‌مدیره قرار گرفت اما قطعاً دربرگیرنده چالش‌هایی است که می‌بایست اول آنها را مرتفع کنیم. در این زمینه بنده به عنوان «هماهنگ‌کننده» مأمور شدم تا ضمن بررسی شرایط موجود نسبت به دعوت از کارشناسان این حوزه برای تدوین اساسنامه و دیگر موارد مربوط به تشکیل کانون موسیقی نواحی اقداماتی را انجام دهم. در این چارچوب قرار است تیم مشورتی تشکیل شود تا بتوانیم با حضور صاحب‌نظران به جمع‌بندی مناسبی در نحوه برگزاری انتخابات و تشکیل اساسنامه برسیم. مسیری که همچنان در حال بررسی است و می‌بایست تمام ابعاد آن مورد توجه قرار گیرد.

بزرگ‌نیا با اشاره به برخی چالش‌های موجود در تشکیل کانون موسیقی نواحی خانه موسیقی گفت: یکی از مهم‌ترین مواردی که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است بحث تقسیم‌بندی موسیقی‌ها است که بنده اعتقاد دارم نباید در حوزه جغرافیای سیاسی استان‌ها محدود شود. چرا که به عنوان مثال موسیقی کردی فقط محدود به استان کردستان نیست و دربرگیرنده گستره وسیع‌تری از جغرافیای کشورمان است که می‌تواند در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گیرد. پس لازم است در این حوزه تقسیم‌بندی‌های نگاه فرهنگی داشته باشیم. مسیری که در تشکیل کانون موسیقی نواحی و نحوه عضویت هنرمندان بر اساس شیوه اجرایی آنها دربرگیرنده چالش‌هایی است و باید روی آن تمرکز بیشتری کرد. در این راه یکی از موضوعاتی که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، تأسیس شعبه‌های وابسته به کانون خارج از پایتخت است. چراکه موسیقی نواحی مشتمل بر فعالیت چندین هزار نفر از هنرمندان مختلف در جغرافیای ایران عزیز است که طبیعتاً همه این هنرمندان نمی‌توانند به طور دائم برای انجام امور صنفی‌شان به تهران رفت‌وآمد داشته باشند بنابراین باید به فکر ارائه یک راهکار درست و اصولی دراین زمینه باشیم.

هماهنگ‌کننده تشکیل کانون موسیقی نواحی ایران در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به تلاش‌های این کانون برای تأمین حقوق صنفی هنرمندان فعال موسیقی نواحی در حوزه‌های بیمه‌ای و معیشتی تاکید کرد: بی‌تردید تشکیل کانون موسیقی نواحی ایران اصلاً کار یک نفر یا چند نفر محدود نیست. ما باید تلاش جدی کنیم که بتوانیم شاهد تشکیل یک کانون منسجم در حوزه موسیقی نواحی باشیم. به هرحال نگارش و تدوین اساسنامه این کانون با در نظر گرفتن الزامات قانونی مرتبط با خانه موسیقی و البته چالش‌های موجود حوزه موسیقی نواحی کار بسیار مشکلی است که نگارش آن به همین راحتی‌ها نیست. به هر حال این کانون می‌بایست بر اساس اختیارات و الزامات قانونی خانه موسیقی از موسیقی نواحی صیانت کرده و صدای هنرمندانی باشد که در دوردست‌ها نگهبان موسیقی نواحی ایران هستند. این کانون متعلق به همه هنرمندان موسیقی نواحی است که هنوز راه زیادی برای تأسیس دارد. ما هنوز نمی‌توانیم به صورت دقیق درباره عضوگیری و موارد مربوط به آن اطلاع‌رسانی کنیم چون در این زمینه نقطه‌نظرات کارشناسانه‌ای وجود دارد که من از همه کارشناسان و فعالان این حوزه دعوت می‌کنم به میدان بیایند، منفعل نباشند و ما را در تشکیل یک کانون منسجم و وحدت‌بخش در حوزه موسیقی نواحی کمک کنند. این کانون می‌تواند دربرگیرنده بیشترین تعداد اعضای یک کانون زیر مجموعه خانه موسیقی باشد که می‌بایست در قالب یک کانون مفید، صدای هنرمندان این عرصه باشد. فضایی که واقعاً چالش‌های زیادی برای تشکیل دارد اما به نظرم نویدبخش روزهای خوبی خواهد بود.

این پژوهشگر موسیقی نواحی تصریح کرد: موسیقی نواحی قطعاً از بین نرفته است اما ما الان فقط جشنواره موسیقی نواحی ایران را داریم که آن هم سیاست‌های خاص خود را دارد اما آن جریان‌سازی که باید داشته باشد، ندارد. یعنی سیاستگذاری در آن شکل گرفته که به راه دیگری رفته پس همین کانون موسیقی نواحی می‌تواند بازوی مؤثری برای اعتلای جلوه‌ای از موسیقی باشد که حرف‌های زیادی هم در جریان حرفه‌ای موسیقی و هم موسیقی خارج از مرزهای ایران عزیز دارد. سازهای موسیقی نواحی ایران دربرگیرنده ابعاد بسیار ارزشمندی است که متأسفانه این سازها آداب خود را از دست داده است، به گونه‌ای که این سازها دیگر ساز نیستند و صدای‌شان به نوعی کوک‌شده که گویی صدای یک ساز غربی از آن‌ها شنیده می‌شود. این‌ها یک چالش است که ما می‌توانیم در قالب همین کانون موسیقی نواحی موضوع «ضرورت پرداختن به اصالت‌ها» را مطرح کرده و آن را به خارج ار مرزها هدایت کنیم.

بزرگ‌نیا با بیان اینکه «بحران تغییر» در موسیقی مناطق مختلف ایران موضوعی جدی است، توضیح داد: فضای کنونی موسیقی نواحی ایران فضای ورود دی‌جی‌ها شده که این به خودی خود دربرگیرنده اتفاق ناگواری است. من بر این باور هستم اتصال اصالت‌های موسیقی اقوام با هنرمندی هنرمندان پیشکسوت این عرصه با نوازندگان جوان این حوزه از بین رفته است که ما دوست داریم این چالش را در کانون موسیقی نواحی ترمیم کنیم تا این جنس موسیقی بتواند در راستای تکامل خود و نه فرهنگ غرب باشد. من بر این باورم که در این سال‌ها «روح» از موسیقی نواحی گرفته شده و می‌بایست فکری به حال این بحران کرد. من به دوستان هم بارها گفته‌ام که جریان‌سازی در موسیقی نواحی وجود ندارد و چون این جریان‌سازی نیست، پس صدای ما هم شنیده نمی‌شود. بنابراین امیدوارم این بار همه اختلافات کنار گذاشته شود و تمامی دوستان فعال این حوزه کنار هم جمع شوند تا بتوانیم با تشکیل یک کانون غیر منفعل در حوزه موسیقی نواحی مطالبه‌گر باشیم. ما می‌خواهیم صدای هنرمندانی باشیم که در تمام ایران فعالیت می‌کنند.

وی در بخش پایانی صحبت‌های خود تصریح کرد: موسیقی نواحی ایران اکنون در بحرانی‌ترین شرایط ممکن قرار دارد. ما اکنون در دوران تغییر کارگان‌های موسیقی هستیم که متأسفانه حتی تعدادی از پیشکسوتان ما به جای الگوسازی به سمت واردکردن سازهای الکترونیک در کنسرت‌هایشان رفتند. حتی فیگورهای آن‌ها روی صحنه برگرفته از صحنه‌سازی‌های موسیقی پاپ است که به بهانه فروش بلیت به سمت و سوی دیگری رفته است. در حالی که بسیاری از مردم دوست دارند همان اصالت‌های قدیمی حفظ شود. این‌ها جای کار دارد که می‌بایست در مجموعه‌ای به نام کانون موسیقی نواحی ایران به سرانجام مثبتی برسد. ما باید بتوانیم به‌واسطه حضور حداکثری همه هنرمندان و فعالان عرصه موسیقی نواحی در یک فضای دموکراتیک و آزاد از این تغییر فرهنگ در موسیقی نواحی جلوگیری کنیم. این حضور عشق می‌خواهد نه تفرقه‌افکنی. اینجا هیچ کس دنبال منافع فردی نیست، اینجا کانونی است که می‌تواند مرکز هم‌دلی اهالی موسیقی نواحی باشد و من به عنوان یک سرباز از همه فعالان این عرصه می‌خواهم در تشکیل این کانون همراهی خوبی داشته باشند.