لاهه علیه نسل‌کشی؛ خیز دیوان کیفری برای بازداشت سران صهیونیسم

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: از سال ۲۰۰۲ تاکنون دیوان لاهه مسئولیت پیگیری و محاکمه افراد دخیل در بزرگ‌ترین جنایات ثبت شده در قرون ۲۰و ۲۱ بر عهده داشته است. از راستی آزمایی نسل‌کشی مسلمانان توسط صرب‌ها تا کشتار بی‌رحمانه غیرنظامیان در باریکه غزه، دادگاه لاهه به عنوان نهادی مؤثر برای پاسخگو کردن جنایتکاران جنگی شناخته می‌شود که می‌تواند صلاحیت اخلاقی جنایتکاران جنگی را زیر سوال ببرد. اوایل سال جاری میلادی تیم حقوقی آفریقا جنوبی با ارائه مدارکی در خصوص جنایات جنگی ارتش اسرائیل در غزه و وضعیت نابسامان غیرنظامیان، رژیم صهیونیستی را به پای میز عدالت کشاند. در حکم اولیه این دادگاه تقریباً تمام درخواست‌های این کشور آفریقایی (به غیر از درخواست برای آتش‌بس فوری) با موافقت همراه و پیروزی بزرگی برای ملت فلسطین حاصل شد.

با گذشت چندماه از این کامیابی حقوقی، بار دیگر طرح شکایتی جدیدی علیه سران اسرائیل به جرم ارتکاب جنایت جنگی علیه ساکنان غزه مطرح شده است. در این طرح دعوی جدید کشورهایی مانند ترکیه نیز به جمع حامیان صدور قرار بازداشت برای نتانیاهو پیوستند. با افزایش احتمال پیگیری این پرونده از کریم خان، مقامات ارشد اسرائیلی و نمایندگان نئومحافظه‌کار کنگره آمریکا با ابزار تهدید و تبلیغات سعی در مختومه کردن این پرونده دارند. نکته جالب توجه آن است که دادستان دیوان لاهه همچنان بر تصمیم خود مبنی بر صدور قرار بازداشت برای نتانیاهو- گالانت عقب نشینی نکرده است.

لاهه علیه تل آویو

روز دوشنبه بیستم مه، کریم خان دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی لاهه در مصاحبه با «سی ان ان» از تلاش این نهاد بین‌المللی برای صدور قرار بازداشت برای بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت به جرم جنایت جنگی علیه بشریت در نوار غزه خبر داد. به گواه تاریخ سازمان‌های بین‌المللی برای نخستین بار چنین آشکارا دادگاه لاهه یکی از سران اسرائیل به عنوان متحد استراتژیک آمریکا را هدف قرار می‌دهد. اتهامات مقامات صهیونیست عبارت اند از؛ کشتار، گرسنگی به مثابه ابزار جنگی، امتناع از ارسال کمک‌های بشردوستانه و هدف قرار دادن غیر نظامیان.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در واکنش به این خبر آن را نوعی «خشونت سیاسی» خواند! بنی‌گانتز یکی از رهبران اپوزیسیون نیز در واکنش به تصمیم اخیر کریم خان برای صدور قرار بازداشت لب به انتقاد از آن گشود و مدعی شد که تل‌آویو به قوانین بین المللی پایبند است. یائیر لاپید رهبر حزب یش عتید نیز این تصمیم جدید دادگاه لاهه را «شکست تمام عیار اخلاقی» توصیف کرد! اسحاق هرتزوگ رئیس رژیم صهیونیستی نیز با حمله به این نهاد بین‌المللی، این روند حقوقی را «فراتر از ظالمانه» خواند. صهیونیست‌ها در حالی به دنبال فرار از عواقب حکم احتمالی دادگاه لاهه هستند که تعداد شهدا، آوارگان و تشدید پدیده گرسنگی بیش از پیش این وضعیت را دچار چالش کرده است.

هم‌اکنون هیاتی متشکل از سه قاضی در حال بررسی درخواست کریم خان برای صدور قرار بازداشت برای رهبران ارشد اسرائیلی هستند. براساس رویه حقوقی جاری در این نهاد بین‌المللی اتخاذ چنین تصمیمی حداقل دو ماه زمان خواهد برد. به عبارت دیگر هنوز حکم بازداشت قطعی نخست وزیر و وزیر جنگ اسرائیل صادر نشده و صرفاً فراینده چنین حکمی یک مرحله به پیش رفته است. به عنوان نمونه پس از آنکه درخواست مشابهی برای صدور حکم علیه عمر البشیر حاکم پیشین سودان درخواست شد، این رویه حقوقی هشت ماه به طول انجامید. به گزارش آسوشیتدپرس اگر دادگاه لاهه حکم بازداشت سران رژیم صهیونیستی را صادر نماید، سفرهای خارجی مقامات مورد اشاره در این حکم با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.

چرا سران اسرائیل متهم به جنایت جنگی هستند؟

به گواه اکثر مورخان و کارشناسان حوزه روابط بین الملل، نسل‌کشی صهیونیست‌ها در نوار غزه در تاریخ خاورمیانه معاصر سابقه نداشته است. پیش از این وقایعی همچون نسل کشی ارامنه، بمباران شیمیایی حلبچه و تروریسم داعشی در منطقه شامات بزرگترین مصادیق جنایت در منطقه غرب آسیا محسوب می‌شدند. امروز اما به گزارش وزارت بهداشت فلسطین بیش از ۳۵ هزار فلسطینی به خاک و خون کشیده شدند و اکثر مردم با بحران گرسنگی دسته‌وپنجه نرم می‌کنند. براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی «آنروا» میزان شیوع بیماری‌های عفونی در این باریکه به بالاترین حد خود رسیده و مردم از حداقل امکانات بهداشتی به دلیل محاصره رژیم صهیونیستی برخودار نیستند.

این محاصره با اشغال مرز مشترک غزه- مصر و محور فیلادفیا تکمیل شده و مردم عادی دیگر مسیر مطمئنی برای تأمین نیازهای اولیه خود ندارند. مردم غزه در حالی مجبور به ترک اجباری رفح شدند که اکثر خانه‌های ایشان در مناطق مرکزی- شمالی توسط ماشین جنگی اسرائیل نابود شده است. واقعیت آن است که اسرائیل بدون پشتیبانی و کمک‌های مادی- تسلیحاتی متحدان خود امکان اجرای چنین جنایتی را نداشت.

در این میان، سیاست «یک بام و دو هوا» بایدن همچنان ادامه دارد. رئیس جمهور آمریکا در جریان سخنرانی به مناسبت ماه «میراث یهودیان آمریکایی» با دفاع از تل‌آویو مدعی شد آنچه در غزه می‌گذرد کشتار دسته جمعی نیست و واشنگتن این ادعا را قبول ندارد. وی در ادامه با اشاره به عملیات طوفان الاقصی و مسئله تبادل اسرا بار دیگر ادعاهای تکراری آمریکا مبنی بر حمایت بی‌ قیدوشرط واشنگتن از اسرائیل را تکرار کرد. بازگویی چنین جملات مضحکی می‌تواند واکنشی به تلاش دادگاه لاهه برای تحت پیگیرد قرار دادن سران اسرائیلی باشد. دموکرات‌ها برای جلب رضایت لابی‌های اسرائیل قصد دارند تا (حداقل در ظاهر) خود را مخالف صدور چنین حکمی نشان دهند اما به خوبی از این نکته آگاهند که ارسال سیگنال منفی به رأی دهندگان آمریکایی می‌تواند چه تبعاتی در فصل پاییز داشته باشد. شاید لازم باشد واشنگتن با درک شرایط موجود و ریزش آرا نیروهای ضدجنگ جلوی ادامه پیشروی ارتش رژیم در رفح را گرفته و تا پیش از المپیک پاریس به نقطه آتش‌بس برسد.

بهره سخن

عدم عضویت رژیم صهیونیستی در دیوان بین المللی لاهه و عدم تعهد آن به قوانین بین المللی نشان دهنده عدم پایبندی صهیونیست‌ها به هنجارهای ابتدایی جنگ و رعایت حقوق پایه بشر است. تخریب بیش از ۷۵ درصد خانه‌ها- زیرساخت‌ها، کشتار ۳۵ هزار انسان (عمدتاً) غیرنظامی و استفاده از پدیده گرسنگی به عنوان ابزاری برای تحت فشار گذاشتن ملت فلسطین تماماً مدارکی محکم در خصوص وقوع جنایت جنگی در باریکه غزه است. با توجه به این موضوع، اگر کریم خان بتواند در برابر فشارهای خارجی مقاومت کرده و صرفاً روند طبیعی پرونده را دنبال نمایند، صدور قرار بازداشت برای دو تن از اعضای اصلی کابینه اضطرار ملی رژیم صهیونیستی امری دور از ذهن نیست. تحولات روزهای آتی و تصمیم نهایی لاهه در خصوص «قصابان غزه» میزان استقلال و صداقت این نهاد بین المللی را به افکار عمومی و جامعه جهانی نشان خواهد داد.