رویکرد دوگانه فرانسه در بازداشت «بشیر بی‌آزار»

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: چندی پیش «بشیر بی‌آزار» مدیر تولید سابق دفتر موسیقی و سرود سازمان صداوسیما به‌دلیل اعتراض به جنایت‌های رژیم صهیونیستی در به خاک و خون کشیدن مردم مظلوم و بی‌دفاع فلسطین توسط پلیس فرانسه احضار و دستگیر شد. کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه و دبیر ستاد حقوق بشر با انتشار پیامی در فضای مجازی در خصوص آخرین وضعیت بشیر بی‌آزار نوشت: «دادگاه فرانسه به جای اجرای عدالت، می‌خواهد بشیر بی‌آزار را برخلاف ژست حقوق بشری خود و با سلب حق آزادی بیان و ابراز عقیده او دیپورت کند و فعلاً وی را در بازداشت نگه داشته است. تلاش‌ها برای آزادی فوری و پیگیری حقوق این شهروند ایرانی ادامه دارد».

غریب‌آبادی پیش از این هم به بازداشت این تبعه ایرانی که به‌دلیل حمایت از مردم مظلوم فلسطین در فرانسه از سوی پلیس این کشور دستگیر شده واکنش نشان داده و با انتشار پستی در فضای مجازی نوشته بود: «بازداشت یک تبعه ایرانی، توسط پلیس فرانسه به علت دفاع از مردم مظلوم فلسطین، رسوایی دیگری برای فرانسه در حوزه حقوق بشر است.» در همین راستا، خبرگزاری مهر گفت و گویی را با «محمد مهدی نراقیان»، معاون توسعه و مدیریت پشتیبانی سازمان تبلیغات و رئیس سابق مرکز موسیقی و سرود صدا و سیما انجام داده است که مشروح آن را مطالعه می کنید:

همانطور که در جریان هستید آقای بشیر بی آزار در فرانسه بازداشت شده است. ما وی را به عنوان یک روزنامه نگار و شخصیت فرهنگی می شناسیم. در شرایط کنونی دولت فرانسه دلیل دستگیری بی آزار را چه چیزی عنوان کرده است؟

همکاران ما در فرانسه متن کیفرخواست بی آزار را مطالعه کرده اند، همه اتهامات علیه او مربوط به پست و استوری های وی در اینستاگرام در دوران اقامتش در فرانسه است؛ بی آزار با اتهاماتی مانند فعالیت در فضای مجازی به زبان غیر فرانسوی مواجه است. همچنین پست های وی مخل امنیت فرانسه عنوان شده است.

یعنی فعالیت وی در شبکه های اجتماعی به زبان فارسی جرم محسوب شده است؟

بله دقیقا. طبق بررسی هایی که انجام شده حتی یک نفر فرانسوی وی را در فضای مجازی دنبال نمی کند، هیچ شهروند فرانسوی لایک نکرده و یا کامنت نگذاشته است. هیچ پستی از وی مرتبط با فرانسه نیست. به عبارتی محتواهای منتشر شده از سوی او مربوط به تحولات داخلی فرانسه و امنیت ملی این کشور نیست.

حکم دیپورت وی صادر شده است؟

ظاهرا بله؛ البته در خصوص جزئیات دادگاه اطلاعات چندانی در دست نیست. ظاهرا حکم اولیه دیپورت صادر شده است. دادخواست خروج بی آزار از زندان تا طی روند حقوقی دیپورت، ارائه شده است اما این دادخواست هم از سوی دادگاه رد شده و حتی دادگاه تجدید نظر نیز این درخواست را رد کرده است. بی آزار را هم به یک زندانی در یک شهری در فاصله ۴ ساعتی پاریس منتقل کرده اند. این زندان مختص به کسانی است که به طور قاچاقی وارد فرانسه شده اند و دیپورتی هستند و این زندان یک محیط بسیار نامناسب و غیر سالم دارد؛ یعنی فضای آن، فضای زندانهای رسمی کشور فرانسه و محل نگهداری متهمان نیست. بشیر بی آزار در حوزه فرهنگی و رسانه ای فردی شناخته شده و دارای فعالیت بین المللی است.

تقریبا همه مدت فعالیتش، در فضای غیر دولتی و فضای سازمان‌های مردم نهاد (NGO) بوده است. وی فقط بین سال های ۹۸ تا ۱۴۰۱ مدیرکل تولید در مرکز موسیقی صدا و سیما بوده است؛ در حقیقت تنها مسئولیت دولتی و یا شبه دولتی‌اش همین است. به عبارتی کار تخصصی در حوزه تخصصی خودش انجام می داد. این جنس محتوایی که وی امروز در صفحه اش می گذارد محتوای دیروز و امروز نیست تقریبا همه سالهای فعالیتش از این جنس محتوا در پلتفرم ها و شبکه‌های اجتماعی مختلف داشته است. بی آزار چه در حوزه موسیقی، چه درباره مستند سازی و چه با برنامه های تلویزیونی که همکاری داشته همواره بر روی محور موضوعات فرهنگی دنیا و جهان اسلام و مرتبط با فلسطین و غیره متمرکز بوده است.

اینکه امروز می گوییم که اقدام دولت فرانسه بهانه جویی بیش نیست بی دلیل نیست و حتی این تصمیمات تحت تاثیر فشارهای اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران است. همه فعالیت های شفاف و روشن و فرهنگی بی آزار در طول سال های اخیر، بهانه دولت فرانسه برای دستگیری اش بوده است.

وی تقریبا سه سال است که مقیم فرانسه است و این اتفاقات مربوط به امروز و یا بعد از عملیات طوفان الاقصی نیست. بی آزار این نوع تولید محتوا را همیشه داشته است. در زمان شورش زن، زندگی، آزادی، در شبکه های خارجی دنبال این بودند که فضایی را القاء کنند که مثلا نمایندگی‌های جمهوری اسلامی و سفارتخانه ها مورد تعرض قرار گرفته است. یک روز وی در حال خرید بود که خبر تعرض به سفارت ایران را می بیند؛ چون خودش نزدیک آن محل بود جلوی ساختمان سفارت می رود. در آنجا خبرنگار اینترنشنال در حال فیلمبرداری بود. وی هم از همان صحنه فیلمی می‌گیرد و در صفحه اش منتشر می کند. این پست خیلی بازخورد پیدا می کند و کل آن پروژه می خوابد.

یعنی وی به عنوان فعال رسانه ای که ذهنش کنجکاو، فعال و پویاست با حضور در مقابل سفارت و مخابره فیلمی چند ثانیه ای پروژه مخالفان را با شکست مواجه کرد. معلوم است کسانی که از این فضا ضربه می خورند دنبال این هستند به گونه ای مانع فعالیتش در اروپا شوند. زیرا بی آزار در اروپا هم شخصیتی رسانه ای و مطرح است.

علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان در تماس تلفنی با محمد امین نژاد، سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاریس، آخرین وضعیت آقای بشیر بی آزار، شهروند ایرانی بازداشت شده توسط پلیس فرانسه را مورد پیگیری قرار داد. الان پیگیری های دولت خودمان به کجا رسیده و چه کارهایی انجام داده اند؟

از روزی که این اتفاق افتاد، با اینکه در ایام تعطیلات بود اما همه ظرفیت ها به خصوص از طریق دوستان وی مورد استفاده قرار گرفت. همان موقع وزارت خارجه در جریان قرار گرفت؛ سفارت ایران و نهادهای ما در فرانسه پیگیر این موضوع شدند. خانواده‌اش هم برای وی وکیل گرفتند، این پیگیری ها از همان روزهای اول انجام شد. آنچه از پیگیری دستگاه دیپلماسی کشورمان خبر دارم، مسئولان وزارت خارجه ایران به دنبال این هستند که این فرایند تسریع شود. اگر حکم دیپورت قطعی است وی را زودتر به ایران تحویل بدهند. چون ظاهرا به لحاظ قانونی دولت فرانسه این امکان را دارد که آقای بی آزار را تا مدت طولانی و تا طی شدن تشریفات قانونی دیپورت، در خاک خود نگه دارد.

یعنی در این مدت ممکن است در همان زندان بماند؟

بله در همان زندان؛ خروج وی از زندان با وثیقه مورد مخالفت قرار گرفته است. الان پیگیری ها درباره این مسئله به جایی رسیده که اگر حکم دیپورت قطعی است زودتر اقدام شود و وی را به ایران تحویل دهند.

دوباره برگردم به سوال اولم. گفتید که استدلال دولت فرانسه از دستگیری وی به خاطر فعالیت در شبکه های اجتماعی است. فعالیت های اخیر وی طبیعتا درباره فلسطین بود. کشوری که ادعا می کند مهد دموکراسی است در مقابل حمایت از مردم فلسطین چنین واکنشی را نشان می دهد. آیا این اقدام متناقض با ادعای دموکراسی در اروپا نیست؟

بله؛ الان بعد از طوفان الاقصی اعتراضاتی در همه کشورهای اروپایی و آمریکا علیه اسرائیل و در حمایت از مردم فلسطین شکل گرفته است. در فرانسه هم همینطور است. این شرایط، دولت این کشور را تحت فشار قرار داده است. به طور طبیعی آن دولت چون نمی تواند با شهروندان خود برخورد خیلی جدی بکند، شهروند کشور دیگری را که به طور قانونی آنجا سکونت دارد، مجازات می کند.

می توانیم بگوییم یک برخورد دوگانه صورت گرفته است؟

حتما دوگانه است؛ این موضوع واضح به نظر می رسد. در حمایت از مردم فلسطین این دوگانگی وجود دارد یعنی دولت فرانسه مخالف خواسته مردم در خصوص فلسطین است. کشوری که ادعای آزادی بیان می کند حتی تحمل چند پست و استوری در یک صفحه مجازی به یک زبان دیگر را هم ندارد و اینگونه برخورد جدی می کند.

جالب است دوستانی که در فرانسه هستند و متن کیفر خواست را دیده اند معتقدند موارد متناقض در این متن زیاد است. مثلا در ابتدای متن کیفر خواست نبود مدرک هویتی را مطرح کرده اند در حالی که این در فرانسه جرم نیست. در بخشی دیگر نوشته شده زمان ورود به اداره پلیس مدارکش تحویل گرفته شده است. معلوم است نویسنده کیفرخواست خیلی ابتدایی و ضعیف عمل کرده است. هدف صرفا انتقام گرفتن بود.

یعنی دنبال کینه جویی بودند زیرا حتی با یک متن حقوقی خیلی جدی و محکم هم مواجه نیستیم. طبیعی است وقتی که جرمی اتفاق نیفتاده و می خواهید بهانه بگیرید حتما نمی توانید خوب بنویسید. البته مدارک هم همراه داشته اند و خیلی قانونی به اداره پلیس احضار شده اند. پس اگر جرمی داشتند مراجعه نمی کردند. در حالی که به صورت قانونی به آنجا مراجعه کرده است. بی آزار سه سال پیش با پذیرش دانشگاه همسرش به فرانسه رفتند. همسر وی تحصیلات زبان فرانسه دارند و آنجا دوره دکتری قبول شد.

همسر آقای بی آزار اکنون در فرانسه اقامت دارد، کارت اقامت دارد. یعنی حضورش کاملا قانونی است همسرش مشغول تحصیل در دوره دکتری است و در دانشگاه تدریس هم می کند. یک فرزندش به مدرسه می رود و فرزند دیگرش هم مهد کودک می رود. طی این مدت خانواده‌اش به آنجا رفت و آمد داشته اند. خود خانواده چند بار به ایران آمده و برگشته اند.

پس معتقد هستید هیچ دلیل منطقی برای دستگیری وی وجود ندارد؟

در این مدتی که وی آنجا بود همین فعالیت تولید و تهیه کنندگی را انجام داد. یعنی همین جنس کاری که در ایران هم پیگیری می کرد. وی در حوزه فرهنگ و حوزه رسانه شخصیت شناخته شده ای است. حدود ۲۰ سال است که در این حوزه کار می کند تحصیلاتش هم مرتبط با کارش است. دکترای فیلمسازی دارد. وی هیچ وقت مسئولیت دولتی نداشته است. هیچ گاه محتوای تند و افراطی تولید نکرده است. اگر یک محتوا از وی پیدا می شد که با قوانین یک کشور مغایرت داشت حتما آن را مبنا می گذاشتند و شکایت می کردند.

پس به نظرتان با چه هدفی وی را دستگیر کرده اند؟

وی طی شورش زن، زندگی، آزادی از طریق فضای مجازی روشنگری هایی کرد و این یک ضربه به آنها بود. در ایام عملیات طوفان الاقصی هم بالاخره هر کسی به سهم خودش کاری کرد و او هم تنها در بستر اینستاگرام فعالیت داشت. به همین خاطر وی را بازداشت کردند. بازداشت و انتقال به زندانی که مختص افرادی است که به صورت قاچاقی وارد کشور شده اند یک نوع اذیت علیه اوست. هیچ سندی مبنی بر صورت گرفتن اقدام غیر قانونی از سوی وی وجود ندارد. متن احضاریه را چند بار خود وی و دوستان دیگر در فرانسه خوانده اند، مشخص نیست که این احضاریه است یا اطلاعیه؛ متن غیر حرفه ای نوشته شده و فقط مشخص است که وی را می خواهند تهدید و اذیت کنند.

دستگیری وی اقدامی علیه ایران است. زیرا بی آزار به گونه ای نماینده مردم ایران است. وی یکی از نمونه های جوان مومن، انقلابی موثر و فعال در حوزه رسانه کشورمان است. وقتی با وی هم برخورد می کنند یعنی می خواهند با این نگاه و این جریان برخورد داشته باشند.

یعنی بازداشت او کاملا شخصی است؟

حتما شخصی است؛ می توان اینطور برداشت کرد که نگران الگوسازی از این تیپ فعالان رسانه ای در اروپا هستند. الگویی که با یک صفحه در شبکه اجتماعی و یک گوشی تولید محتوا می کند و به اندازه خودش جریان سازی دارد. تصورم این است که دولت فرانسه و آن جریانی که به نمایندگی از اپوزیسیون جمهوری اسلامی در نظام حقوقی کشور فرانسه چنین اقدامی را انجام داده اند برداشت یا تخمینی از این حجم از واکنش در فضای مجازی به خاطر بازداشت وی نداشتند، زیرا در غیر این صورت شاید طور دیگری برخورد می کردند.

شاید می شد بی سر و صدا بشیر بی آزار را دیپورت کرد. حتما دولت فرانسه به لحاظ قانونی می توانست راحت ترین کار را انجام دهد. همان دولتی که برای شهروند خارجی کارت اقامت صادر کرده می تواند کارت اقامت را تمدید نکند یا باطل کند. فرانسه ادعا می کند که یک کشور فرهنگی است. به نظرم این پرونده در مراودات فرهنگی ایران و فرانسه تاثیر خواهد گذاشت!