به گزارش خبرنگار مهر بازار وعده‌ها و ارائه برنامه از سوی کاندیداهای انتخاباتی داغ است. مهم‌ترین وعده‌های آن‌ها درباره شرایط اقتصادی است. بسیاری از قول و قرارهایی که نامزدها می‌گذارند قابلیت عملیاتی شدن ندارد. شاخص‌هایی وجود دارد که می‌توان واقعی بودن برنامه‌های هر نامزد را سنجید، مثلاً وقتی برنامۀ اقتصادی را ارائه می‌دهند باید منابع ریالی و ارزی آن را هم مشخص کنند.
کم‌تر از یک ماه به انتخابات ریاست‌جمهوری مانده است. شاید مهم‌ترین شاخصهای که مردم از طریق آن نامزدهای انتخاباتی را رصد کنند، مسئلۀ اقتصاد باشد. شاخصی که با زندگی روزمرۀ مردم گره خورده و برنامۀ نامزدها در این حوزه می‌تواند تأثیر قابل توجهی در انتخاب رئیس دولت چهاردهم داشته باشد. اما در میان برنامه‌ها و وعده‌های اقتصادی کاندیده‌ها باید به چه نکاتی توجه کنیم تا انتخاب درستی برای آیندۀ کشور داشته باشیم؟
مهدی غضنفری، رئیس هیئت عامل صندوق توسعۀ ملی، در پایش به این سوال که باید براساس چه شاخصه‌هایی رئیس دولت آینده را تعیین کنیم، پاسخ داد. او در ابتدای برنامه پنج کار اصلی حکمران را نام برد. این پنج کار عبارتند از: «سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، تسهیل‌گری، ارائه خدمات و بازتولید منابع» که هر رئیس‌جمهوری باید بتواند از عهدۀ این پنج حوزه برآید. علاوه بر آن او چهار ویژگی اصلی یک حکمران که شامل «منش، دانش، کنش و بینش» را شامل می‌شود توضیح داد.
هیچ‌کس فقط با منش رئیس‌جمهور نمی‌شود
از نظر غضنفری منش به معنای شخصیت والا و ارزش‌های انسانی و الهی است. او از شهید رئیسی به عنوان کسی که منش و خلقی والا داشت یاد کرد. ویژگی بعدی دانش است. دانش به معنای علوم دانشگاهی است و غضنفری تصریح کرد باید دانش اقتصاد را آموخت. دانش مفهومی جزئی است و لازم است رئیس‌جمهور سطحی از آن را آموخته باشد. بینش برخلاف دانش، کلی است و دیدگاه رئیس‌جمهور و دولت را به جایگاه جمهوری اسلامی ایران و نقش منطقه‌ای آن نشان می‌دهد. بجز آن نشان دهندۀ قدرت تجزیه و تحلیل اقتصادی رئیس‌جمهور است. کنش هم فعالیت‌هایی است که دولت در طی چهارسال انجام می‌دهد.
در ادامۀ برنامه غضنفری توضیح داد فعالیت حزبی در ایران بالغانه نیست؛ پس نباید انتظار یک تیم منسجم از نامزدها داشته باشیم. او در این خصوص گفت: «دولت حتی اگر وزیر اقتصاد لایقی هم داشته باشد، او نمی‌تواند به تنهایی تمام برنامه‌هایش را اجرا کند. اگر با رئیس سازمان برنامه و بودجه یا هر یک از وزرا به اختلاف بخورد و رئیس‌جمهور دانش و بینش صحیحی از اقتصاد نداشته باشد، نمی‌تواند این اختلاف را حل کند.» او در ادامه گفت: «رئیس‌جمهور باید از فرایندهای اقتصادی درک درستی داشته باشد. به عنوان مثال ممکن است یک رئیس‌جمهوری فهم صحیحی از قیمت‌های دستوری نداشته باشد. اگر قیمت‌ها دستوری اعمال شوند، سرمایه‌گذارها سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و طی چند سال تولید ناخالص داخلی کاهش می‌یابد. بنابراین آنچه مهم است دیدگاه و درک شخص رئیس‌جمهور از اقتصاد است.»
مردم از نامزدهای انتخابات چه بپرسند؟
چه سوالی‌های اقتصادی باید از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری بپرسیم؟ رئیس صندوق توسعۀ ملی دراین‌خصوص چند راهکار ارائه داد. اول آنکه از نامزدها بخواهیم تصویر شرایط فعلی را شرح دهند و تصویر چهار سال بعد ایران را هم ترسیم کنند. او توضیح داد که سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ یا برنامه‌های توسعۀ پنج ساله درواقع همین کار را کردند؛ اما یک ایراد بزرگ داشتند. مشکل اساسی این برنامه‌ها پلکانی نبودن آن‌ها است. غضنفری راه حل این مشکل را ارائه یک تصویر پلکانی برای پایش برنامه‌های اقتصادی نامزدها می‌داند. براین‌اساس نامزدها باید تصویری از شرایط اقتصادی ایران در سال اول، دوم، سوم و درنهایت چهارم دولت آینده ارائه دهند. او در توضیح این مورد گفت: «اگر نامزدی برنامۀ پلکانی و تصویر واضحی نداشته باشد، یعنی به دنبال فریب مردم است.»
افزون بر این غضنفری دیگر شاخص سنجش اقتصادی نامزدها را مسئلۀ منابع می‌داند. او در این خصوص گفت: «وقتی برنامۀ اقتصادی را ارائه می‌دهند باید منابع ریالی و ارزی آن را هم مشخص کنند. باید توضیح دهند این منابع از کجا تأمین می‌شوند. به اینجا که می‌رسد معمولاً دیگر نامزدها پاسخی ندارند.» وی برای روشن شدن این مسئله مثالی را توضیح داد: «من معتقدم برای حفظ ارزش پول ملی باید سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار صادرات نفتی و غیرنفتی داشته باشیم. اگر نامزدی گفت ۱۵۰ میلیارد دلار کافی است، چگونه این مبلغ را کسب می‌کنی و منابع را تأمین می‌کنی؟»
ترسیم تصویر ایران در میان همسایگان
آخرین نکته‌ای که رئیس صندوف توسعۀ ملی توضیح داد، جایگاه ایران در میان کشورهای همسایه در چهار سال آینده بود. او دراین‌خصوص گفت: «اگر سرعت توسعۀ ما نسبت به رقبایمان کم باشد، فرار سرمایه اتفاق می‌افتد و برای مردم ناامیدی ایجاد می‌کند. نامزدهای انتخاباتی باید تصویر دقیقی از شرایط ایران در بین همسایگانش ارائه دهند. تهران در گذشته قطب پروازی بود؛ اما اکنون مردم ایران برای سفرهای خارجی به دبی و قطر می‌روند. اگر می‌خواهیم جایگاه گذشته‌مان را به دست بیاوریم باید سرمایه‌گذاری خارجی انجام شود. این را چگونه انجام می‌دهند؟ باید نگاهی متوازن به کل دنیا داشته باشیم و فقط به روسیه و چین چشم ندوزیم.»
او در پایان گفتگو تصریح کرد: «نباید از کاندیده‌ها درخصوص افزایش حقوق‌ها بپرسیم. برای افزایش حقوق‌ها ممکن است اسکانس چاپ کنند که یکی از دلایل رشد نقدینگی است. به جای آن باید بپرسیم چگونه خلق ثروت می‌کنند. درآمد سرانه و ضریب جینی از شاخصهای بررسی خلق ثروت است. مردم باید توسعه را احساس کنند. نباید صرفاً به منش خوب افراد توجه کنیم. برای اقتصاد علاوه بر منش به دانش و بینش هم نیاز است. منش یک چهارم ریاست‌جمهوری است.»
نظر شما