خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: در آستانه برگزاری پیاده روی و مهمونی کیلومتری غدیر در تهران و سراسر کشور در سالروز عید غدیر خم هستیم بر همین اساس در زمینه فضائل بزرگداشت روز غدیر با سعید نسیمی شاعر و مداح اهل بیت (ع) به گفت و گو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود:
*در خصوص فضائل بزرگداشت و برپایی جشن در این روز خجسته بفرمائید.
قرآن کریم در سوره حج می‌فرماید ذلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ؛ این دستوری برای تعظیم شعائر الهی است که در برخی از تفاسیر مانند تفسیر نمونه آمده تمام آیین‌هایی که انسان را به یاد خدا می‌اندازد، مؤمنان و صاحبان دل‌های پاک موظف به بزرگداشت این شعائر هستند. عید غدیر در آیه ۶۷ سوره مائده به آن اشاره شده و ریشه قرآنی دارد و خطاب به پیامبراکرم (ص) می‌فرماید اگر این پیام را ابلاغ نکنی رسالتی که بر عهده تو گذاشتیم ابتر می‌ماند، نگران نباش خدا تو را از گزند آسیب زنندگان در امان نگاه می‌دارد؛ بنابراین عید غدیر از بزرگترین شعائر الهی است که باید گرامی داشته شود.
*عید غدیر چه سبقه ای دارد که برای ما مهم است؟
خطبه غدیر را پیامبر ایراد فرمودند و تصریح ائمه اطهار (ع) مبنی بر اهمیت غدیر بسیار است برای مثال امام صادق (ع) به نقل از پیامبر (ص) می‌فرمایند عید غدیر برترین عید امت من است؛ زمانی که این تاکید و تصریح را از پیامبر (ص) داریم موظف هستیم که این روز بزرگ را جشن بگیریم. یا از امام صادق (ع) نقل شده که پیامبر (ص) به امام علی (ع) سفارش می‌کنند که روز عید غدیر را عید قرار دهند. امام رضا (ع) می‌فرمایند عید غدیر خم روز تبریک گویی به یکدیگر است و آداب برای این روز بیان می‌فرمایند که اطعام دادن یکی از آنان است.
روایت شده اگر کسی یک درهم در روز غدیر خرج کند گویی هزاران درهم در روزهای دیگر برای خدا خرج کرده است. امام علی (ع) در خطبه‌ای می‌فرمایند عید غدیر را عید بگیریم، گرد هم جمع شوید، اجتماع شما فراگیر شود، نعمت را بر افراد خانواده و خویشاوند گسترش دهید و نیکی را در حق دیگران تمام کنید. همه این امور در روایات آمده و این بیانگر تاکید بر سرور فردی و تعظیم، بزرگداشت، معرفی و تبلیغ غدیر است. اینکه پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند حاضرین به غایبان این مهم را برسانند منظور در همه ادوار تاریخ است. نه تنها به منظور ولایت امام علی (ع) بلکه به منظور بزرگداشت اسلام و عید الله اکبر گه بزرگترین عید از اعیام مسلمانان به شمار می‌رود باید عید غدیر گرامی داشته شود.
*برخی برگزاری مراسم‌هایی چون پیاده روی کیلومتری در روز غدیر را مناسک سازی و مراسم سازی می‌دانند؛ آیا این طرز تفکر و باور صحیح است؟
خیر درست نیست.
بله گاهی اوقات شنیده می‌شود که به این مراسم شبهه وارد می‌شود که چرا مراسم سازی و مناسک سازی می‌کنید؟ پاسخ این است که مراسم سازی زمانی معنا دارد که گویا غدیری وجود نداشته و روایتی در این زمینه بیان نشده تازه امروز می‌خواهیم آن را به وجود بیاوریم؛ این مناسک سازی است. یک زمانی جشن عید غدیر و عید فطر را داریم و در طول تاریخ نیز وجود داشته اما می آییم و با ابتکار و نوآوری که ممدوح است به برگزاری این نوع مراسمات با شیوه‌های نو اقدام می‌کنیم برای مثال عید سعید قربان که عید جدیدی نیست فرض می‌گیریم در یک شهر جشن عید قربان به صورت مختصر در مساجد برگزار می‌شد اما امسال چند مسجد تصمیم می‌گیرند که با کمک یکدیگر یک جشن عید قربان با شکوه تر و بزرگ‌تری را در میدان شهر برگزار کنند؛ حال آیا این اقدام بدعت است؟ آیا به این جشن مناسک سازی می‌گویند؟ خیر هرگز استفاده از ابزار و شیوه نو در تعظیم شعائر الهی بدعت گزاری و مناسک سازی محسوب نمی‌شود. بنابراین مراسم‌هایی که در سال‌های اخیر در کشور و حتی خارج از کشور در حال برگزاری است به همین صورت است.
در طول تاریخ جشن غدیر بوده و از زمان حضرات معصومین این جشن برگزار می‌شد اما به دلیل شرایطی که در دوران بنی العباس و بنی امیه وجود داشت این جشن‌ها به صورت فراگیر برگزار نمی‌شد اما در روایات داریم که اهل بیت در چنین روزی به هدیه دادن، آزین بندی منزل، پوشیدن لباس نو، اطعام دادن، شادی کردن و… اهتمام داشتند امام رضا (ع) می‌فرمایند روز غدیر روز آراستن است؛ مراد از زینت، زینت فردی، جمعی و قلبی است. در منابع تاریخی آمده که فرندان و شیعیان امام علی (ع) این روز را بزرگ می‌دارند. مرحوم کلینی که از اعاظم و محدث بزرگ شیعی محسوب می‌شوند جشن شیعیان را نقل می‌کنند، ابن کثیر که عالم سنی بوده به دوران آل بویه اشاره و می‌گوید در حکومت آل بویه در بغداد همه جا تعطیل و جشن بزرگی برپا شد. مشابه همین مطلب را ابن کثیر چنین بیان می‌کند که برای برگزاری این جشن‌ها خیمه‌های شادی برگزار می‌کردند، با پارچه‌ها آزین بندی می‌کردند، قربانی شتر صورت می‌گرفت، آتش افروخته و آتش بازی می‌کردند؛ همه این موارد در منابع تاریخی وجود دارد.
فاطمیون در مصر که اختصاص به قرن چهارم دارد در روز غدیر جشن می‌گرفتند، در صفویه هم این جشن‌ها را داریم تا جایی که در سفرنامه‌های مستشرقین و شرق شناسان این مراسم‌ها ذکر شده و در دوره قاجار مراسم سلام را داشتیم که در روز غدیر خم به دیدار پادشاه می‌رفتند؛ بنابراین برگزاری جشن غدیر خلق شده جمهوری اسلامی خلق نکرده و از دوران امامان معصوم وجود داشته است شاید در طول تاریخ در برخی ادوار این مهم محدود شده اما از بین نرفته است؛ بنابراین این مراسم مناسک سازی نیست و تغییر شیوه است و تغییر شیوه با روش‌های نوین ممدوح محسوب می‌شود.
* گاهی اوقات برخی بیان می‌کنند هزینه‌های این نوع مراسمات مانند غدیر و محرم به فقرا داده شود بهتر است و این نوع هزینه کردها در این مراسمات اسراف است؛ نظرتان در این زمینه چیست؟
عمده این مراسم‌ها مردمی است و نظام و حکومت نیز وظیفه برنامه ریزی و حمایت از این نوع مراسم‌ها دارد چرا که هر حکومتی وظیفه دارد در راستای شادی حقیقی و سرور آفرینی مردم خویش را حمایت کند؛ بنابراین حکومت وظیفه دارد برای ترویج اخلاق و معارف این مراسم را حمایت کند چرا که روح غدیر تقرب به خدا، تقوا و اخلاق است. برای پیشگیری از جرم و جرایم کلی هزینه صرف می‌شود و این جشن‌ها می‌تواند به میزان کاهش جرم و جرایم کمک کند. نکته دیگر اینکه این افرادی که برگزاری چنین مراسماتی را نقد می‌کنند در بسیاری از جشن‌های هالووین، ولنتاین، مجالس‌های آن چنانی شرعی و غیر شرعی و یا برای حیوانات خانگی چون سگ، و گربه و… که به نوعی حیوان آزاری محسوب می‌شود هزینه می‌کنند و آن را اسراف نمی‌دانند و در این هنگام فراموش می‌کنند باید به فقرا کمک کنند.
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاکِینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ…؛ در این آیه پروردگار توصیه می‌کند اینجا اینگونه نیست که بگوید تنها به فقیر پرداخت کنید بلکه مسکین، زندانیان، در راه ماندگان، در راه خدا و… را هم ذکر می‌کند تا وجوهات شرعی به آنان نیز پرداخت شود؛ وقتی در این آیه فی سبیل الله بیان می‌شود نشان می‌دهد که دین خدا تک بعدی نیست که فقط بگوید برای فقرا هزینه کنید بلکه به دیگر زمینه‌ها هم اشاره می‌کند. خرج کردن برای غدیر یک نوع سرمایه گذاری است چرا که در جشن‌های غدیر مملو از شادی آفرینی، تقویت روحیه و نشاط اجتماعی و… است بسیاری از همین مراسمات آئینی است که خیریه‌ها و مساجد و تکایا را اداره می‌کند بنابراین این شبهه بی اساس و بی پایه است.
*شنیده می‌شود که این نوع مراسمات مانند پیاده روی کیلومتری غدیر باعث تفرقه بین شیعه و اهل سنت می‌شود در این زمینه چه نظری دارید؟
سوال بسیار زیبا، دقیق و به جایی بود.تقریب به معنای نگاه داشت آداب است یعنی مذهب خود را نگاه داریم و به آن پایبند باشیم و در کنارش به مذهب طرف مقابل اهانت نکنیم؛ اولاً غدیر خم و واقعه غدیر را مرحوم علامه امینی جمع آوری کردند که صدها تن از اصحاب، تابعین، شعرا و علمای اهل سنت آن را نقل کردند و جمیع علما و محدثان اهل سنت واقعه غدیر را قبول دارند و اختلاف بر سر معنای لفظ ولی است که آنها به دوستی معنی می‌کنند بنابراین اصل غدیر را قبول دارند و مراسم غدیر چیزی نیست که باعث ناراحتی آنها شود و دیگر اینکه در قالب مراسم غدیر حق نداریم به مذهب اهل سنت توهین کنیم و برگزاری مهمانی کیلومتری غدیر هیچ منافاتی با عقاید اهل سنت و شیعیان ندارد.
نظر شما